Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ-ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ Δ.Ν.Τ. ΚΑΘΟΡΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΤΡΑΒΗΚΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (ΕΤΔ)
Ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα (ΕΤΔ) είναι ένα διεθνές αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο, το οποίο δημιουργήθηκε από το ΔΝΤ το 1969, ως εναλλακτική μορφή των υφιστάμενων επίσημων συναλλαγματικών διαθεσίμων των χωρών-μελών του.
Τα ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα δεν είναι νόμισμα και δεν έχουν φυσική παρουσία όπως το χρήμα, αλλά αποτελούν λογιστική καταχώρηση και αντιπροσωπεύουν απαίτηση για συναλλαγματικά αποθέματα νομισμάτων των χωρών-μελών του ΔΝΤ (ευρώ, ιαπωνικά γιεν, λίρες, δολάρια κτλ) με τα οποία μπορούν να ανταλλαγούν.
Τα ΕΤΔ είναι ένας δείκτης των συναλλαγματικών διαθεσίμων της χώρας με το ΔΝΤ και ενώ δεν αποτελούν χρήμα με την αυστηρή έννοια του όρου, μοιράζεται πολλά χαρακτηριστικά του καθώς φέρει αγοραία αξία, αποτελεί τοκοφόρο περιουσιακό στοιχείο και χρησιμοποιείται ως μέσο διευθέτησης χρέους.
Μέλη του ΔΝΤ συχνά χρειάζεται να αγοράσουν ΕΤΔ προκειμένου να ξεχρεώσουν υποχρεώσεις προς το ΔΝΤ, ή μπορεί να επιθυμούν να πωλήσουν ΕΤΔ προκειμένου να προσαρμόσουν τη σύνθεση των αποθεματικών τους.
Εκτός από το ρόλο του ως συμπληρωματικό αποθεματικό στοιχείο, το ΕΤΔ χρησιμεύει ως λογιστική μονάδα του ΔΝΤ και ορισμένων άλλων διεθνών οργανισμών, ενώ συμβάλλει και στη διατήρηση της σταθερότητας και της ρευστότητας των αγορών συναλλάγματος.
Έκδοση ΕΔΤ
Το ΔΝΤ είναι υπεύθυνο για την κατανομή των ΕΤΔ στις χώρες-μέλη ενώ δεν μπορούν να αποκτηθούν ή να χρησιμοποιηθούν από ιδιώτες. Τα ΕΤΔ μπορούν να εκδοθούν από το ΔΝΤ μόνο όταν το 85% των μελών του συμφωνήσει, ποσοστό που δίνει στις ΗΠΑ δικαίωμα βέτο.
Πριν το 1981 οι χώρες-μέλη που λάμβαναν επιδοτήσεις ΕΤΔ, απαιτούνταν να κρατήσουν ένα προκαθορισμένο αριθμό ΕΤΔ, ενώ εάν ένα κράτος χρησιμοποιούσε μέρος των αποθεμάτων του, θα έπρεπε να τα αναπληρώσει το συντομότερο δυνατό. Πλέον αυτή η διάταξη έχει καταργηθεί αν και ακόμα αναμένεται από τις χώρες να διατηρούν ένα ελάχιστο απόθεμα.
Γενικά, τα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα εκδίδονται βάση του μεριδίου που έχει μια χώρα στο ΔΝΤ και των εισφορών της σε αυτό. Καθώς η ποσόστωση βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο ΑΕΠ, οι πλούσιες χώρες κατέχουν την πλειοψηφία των ΕΤΔ.
Τα μέλη του ΔΝΤ μπορούν να ανταλλάξουν μεταξύ τους ΕΤΔ με συναλλαγματικά διαθέσιμα σε άλλα νομίσματα:
μέσω εθελοντικών ανταλλαγών
μετά από εισήγηση του ΔΝΤ, όπου ζητάει από κράτη-μέλη με υψηλά διαθέσιμα να αγοράσουν ΕΤΔ από μέλη που χρειάζονται συναλλαγματικά διαθέσιμα σε άλλα νομίσματα.
Ο ΟΗΕ έχει προτείνει την παροχή ΕΤΔ σε αναπτυσσόμενες χώρες, ως μια εναλλακτική -άνευ κόστους– λύση για την οικοδόμηση συναλλαγματικών αποθεμάτων.
Η αξία των Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων
Η αξία των ΕΤΔ καθορίζεται από ένα σταθμισμένο καλάθι (currency basket) κύριων νομισμάτων που διαπραγματεύονται στα διάφορα χρηματιστήρια παγκοσμίως.
Αρχικά η συναλλαγματική ισοτιμία ήταν σταθερή στο 1 ΕΤΔ = 1 δολάριο αλλά αυτό αντικαταστάθηκε από το σταθμισμένο καλάθι νομισμάτων μετά το 1973 και την κατάρρευση του συστήματος Bretton-Woods των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Η αξία του καλαθιού, δηλαδή τα νομίσματα που θα συμπεριλαμβάνεται καθώς και το βάρος αυτών, επαναξιολογείται κάθε πέντε χρόνια. Το βάρος που θα έχει ένα νόμισμα εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο χρησιμοποιείται στην παγκόσμια αγορά ως συναλλαγματικό διαθέσιμο και την αξία των εξαγωγών που πωλούνται σε αυτό το νόμισμα.
Αγορά και Πώληση ΕΤΔ
Μια χώρα χρειαζόταν παλαιότερα αποθεματικά είτε σε χρυσό, είτε σε κάποιο ισχυρό νόμισμα ώστε να μπορεί να αγοράσει εγχώριο νόμισμα στις παγκόσμιες αγορές συναλλάγματος (foreign exchange markets) για τη στήριξη της συναλλαγματικής ισοτιμίας της.
Ωστόσο η διεθνής προσφορά των δύο βασικών συναλλαγματικών διαθεσίμων (χρυσός και δολάριο), αποδείχθηκε ανεπαρκής για την υποστήριξη της ανάπτυης του παγκόσμιου εμπορίου. Έτσι η διεθνής κοινότητα αποφάσισε να δημιουργήσει ένα νέο διεθνές αποθεματικό στοιχείο Ενεργητικού, υπό την αιγίδα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Έτσι τα ΕΔΤ δημιουργήθηκαν για να συμπληρώσουν τα υπάρχοντα επίσημα αποθεματικά των συναλλαγματικών διαθεσίμων των χωρών-μελών και να υποστηρίξουν το σύστημα σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών Bretton-Woods καθώς μπορούν να ανταλλαγούν με νομίσματα.
Ωστόσο, μόλις λίγα χρόνια αργότερα, το σύστημα Bretton-Woods κατέρρευσε και η αξία των νομισμάτων καθορίζεται πλέον από το σύστημα ελεύθερα κυμαινομένων συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Επιπλέον, η ανάπτυξη των διεθνών αγορών κεφαλαίου (capital markets) διευκόλυνε τον δανεισμό φερέγγυων κυβερνήσεων.
Οι δύο αυτές εξελίξεις ελάττωσαν την ανάγκη των Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων.
Επιτόκιο των ΕΤΔ
Το επιτόκιο των ειδικών τραβηκτικών δικαιωμάτων αποτελεί τη βάση για τον υπολογισμό των τόκων που βαρύνει τα μέλη σε περίπτωση δανειοδότησης από το ΔΝΤ και το επιτόκιο που καταβάλλεται στα μέλη που έχουν στην κατοχή τους ΕΤΔ. Χρησιμοποιείται δηλαδή ως επιτόκιο αναφοράς.
Το ύψος του επιτοκίου καθορίζεται κάθε εβδομάδα και βασίζεται σε ένα σταθμισμένο μέσο όρο των επιτοκίων για βραχυπρόθεσμους χρεωστικούς τίτλους που διαπραγματεύονται στις αγορές παραγώγων.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου