Στο επίκεντρο της προσφυγής η στάση του Αρείου Πάγου, που αρνήθηκε να στείλει στο Δικαστήριο της Ε.Ε. τα προδικαστικά ερωτήματα των δανειοληπτών, παραβιάζοντας τις Συνθήκες της Ε.Ε.
Aντιμέτωπο με το σοβαρό ενδεχόμενο να κινηθεί εναντίον του διαδικασία επί παραβάσει φέρνει το ελληνικό κράτος η καταγγελία των δανειοληπτών ελβετικού φράγκου, που εδώ και μερικά 24ωρα έχει υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οπως προκύπτει από το κείμενο που βρίσκεται στην αρμόδια διεύθυνση της Κομισιόν και δημοσιοποιεί σήμερα η «Εφ.Συν.», ο Πανελλήνιος Σύλλογος Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου (ΣΥΔΑΝΕΦ) υπέβαλε στην Κομισιόν καταγγελία κατά της Ελλάδας για παραβίαση του άρθρου 267 της Συνθήκης Λειτουργίας Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΣΛΕΕ).
«Επιβεβλημένη κίνηση»
«Αυτονόητα δεν είναι ευχάριστη η θέση στην οποία βρισκόμαστε, να καταγγέλλουμε την Ελληνική Δημοκρατία, όμως στο πλαίσιο υπεράσπισης της λειτουργίας ενός κράτος δικαίου το θεωρούμε ως επιβεβλημένη κίνηση, αν όχι και υποχρέωση», αναφέρει ο ΣΥΔΑΝΕΦ, που εκπροσωπεί αρκετές χιλιάδες από τους 70.000 δανειολήπτες -και τους 280.000 άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενους- οι οποίοι εδώ και δεκαπέντε χρόνια έχουν παγιδευτεί σε παράλογη και ουσιαστικά παράνομη διόγκωση των δανειακών οφειλών τους από τις αλλαγές στην ισοτιμία του ελβετικού φράγκου (βλέπε «Εφ.Συν.» 20-21/11/2021, «Ελβετική ομηρία για 70.000 νοικοκυριά).
Στο επίκεντρο της καταγγελίας τίθεται η απόφαση 948/2021 του Αρείου Πάγου (επί αγωγής 4.624 δανειοληπτών και εγγυητών κατά της Eurobank) με την οποία το ανώτατο δικαστήριο απορρίπτει τη συλλογική αναίρεσή τους, απορρίπτοντας τους κυριότερους ισχυρισμούς τους.
Δηλαδή, α) ότι οι δανειακές συμβάσεις που επέβαλαν οι τράπεζες στους πελάτες τους δεν παρείχαν δυνατότητα διαπραγμάτευσης των όρων και σαφήνεια για τον τρόπο υπολογισμού των δόσεων σε ευρώ ή ελβετικό φράγκο, β) ότι περιείχαν αδιαφανείς όρους εξαιρετικά επιβλαβείς για τους δανειολήπτες λόγω της ραγδαίας μεταβολής της ισοτιμίας ευρώ και ελβετικού φράγκου από το 2010 και μετά και γ) ότι παραβιάστηκαν η υποχρέωση των τραπεζών στην προσυμβατική ενημέρωση και η αρχή της διαφάνειας κατά το δίκαιο του καταναλωτή.
Οπως αναφέρουν οι καταγγέλλοντες, ο Α.Π. ερμήνευσε το δίκαιο περί προστασίας του καταναλωτή (νόμος 2251/1994) με τρόπο αντίθετο προς το υπέρτερο ενωσιακό δίκαιο, όπως επανειλημμένα αυτό έχει ερμηνευτεί σε αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ε.Ε.
Ωστόσο, το κυριότερο στοιχείο της καταγγελίας είναι ότι το ανώτατο δικαστήριο απέρριψε το αίτημα των δανειοληπτών να υποβληθούν προδικαστικά ερωτήματα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ως αποκλειστικά αρμόδιο δικαστικό όργανο για την ερμηνεία των ενωσιακών κανόνων. «Με αυτήν την παράλειψή του ο Αρειος Πάγος παραβίασε τη θεμελιώδη υποχρέωση των ανωτάτων δικαστηρίων των κρατών-μελών της Ε.Ε. να αποστέλλουν προδικαστικά ερωτήματα στο ΔΕΕ, όταν στην ενώπιόν τους διαφορά τυγχάνουν εφαρμογής ενωσιακοί κανόνες (άρθρο 267 ΣΛΕΕ)», αναφέρει στην καταγγελία προς τις Βρυξέλλες ο Σύλλογος Δανειοληπτών.
«Ο Α.Π. ήταν υποχρεωμένος να στείλει τα προδικαστικά μας ερωτήματα», λέει στην «Εφ.Συν.» η κ. Δέσποινα Σωνιάδου, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΣΥΔΑΝΕΦ. «Τι λέει πρακτικά το Ευρωδικαστήριο στις εθνικές δικαστικές αρχές; Οτι δεν μπορούν να βγάζουν αποφάσεις αντίθετες σε όσα έχει πει το ίδιο. Και το Δικαστήριο της Ε.Ε. σε δεκάδες υποθέσεις από πολλές χώρες της Ε.Ε. έχει πει ότι οι αδιαφανείς όροι αυτών των δανείων παραβιάζουν το ευρωπαϊκό δίκαιο. Το είπε ξανά με αφορμή προδικαστικά ερωτήματα γαλλικών δικαστηρίων: τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο ήταν απλές λογιστικές εγγραφές. Δεν υπήρξε δανεισμός ελβετικού φράγκου. Ευρώ πίστωσαν οι τράπεζες στους πελάτες τους, ευρώ καταβάλλουν κάθε μήνα οι δανειολήπτες. Γι’ αυτό καλούμε την Κομισιόν, ως φύλακα των Συνθηκών της Ε.Ε., να κινήσει τη διαδικασία».
Τι σημαίνει πρακτικά η καταγγελία στην Κομισιόν; Η Επιτροπή θα εξετάσει το περιεχόμενό της και μπορεί είτε απλώς να «αρχειοθετήσει» την υπόθεση, είτε να εκκινήσει διαδικασία επί παραβάσει εις βάρος της Ελλάδας, ζητώντας αρχικά εξηγήσεις από τις ελληνικές αρχές και στη συνέχεια, σε έναν χρονικό ορίζοντα απροσδιόριστο -τουλάχιστον μερικούς μήνες, όπως μας εξηγούν νομικοί που γνωρίζουν τη διαδικασία- να ζητήσει από τη χώρα μέτρα επανόρθωσης και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, να φτάσει ακόμη και στην επιβολή προστίμων.
Η συγκυρία
Είναι αρκετά σπάνιο να ζητείται από πολίτες να καταγγελθεί απόφαση ανώτατου δικαστηρίου χώρας, αν και υπάρχει τουλάχιστον μία περίπτωση που η Κομισιόν έχει κινήσει διαδικασία επί παραβάσει για τέτοια απόφαση. Ωστόσο, η συγκυρία της πρόσφατης προσφυγής της Ε.Ε. κατά των αποφάσεων του πολωνικού ανώτατου δικαστηρίου, που αμφισβήτησε την ανωτερότητα του Δικαστηρίου της Ε.Ε., αποτελεί αξιοσημείωτο προηγούμενο, που, όπως επισημαίνουν νομικοί κύκλοι, παίζει ρόλο στις επιλογές της Κομισιόν.
Μια θετική έκβαση της καταγγελίας υπέρ των δανειοληπτών μπορεί να οδηγήσει σε αξιώσεις αποζημίωσης από το κράτος, κατ’ αρχάς στους 4.624 που θίγονται από την απόφαση του Α.Π. Θα δώσει επίσης «αέρα» και σε άλλες τρεις συλλογικές αγωγές δανειοληπτών ελβετικού φράγκου που ακολουθούν, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των διεκδικητών στους 7.500.
«Δεν ζητούμε τίποτα παραπάνω από δίκαιη λύση για τους χιλιάδες δανειολήπτες που έχουν γίνει βορά στα ξένα funds και σε κερδοσκοπικά χρηματιστηριακά παιχνίδια. Καλούμε τους πολιτικούς και θεσμικούς παράγοντες να μην υιοθετούν τις κερδοσκοπικές απόψεις των τραπεζικών ιδρυμάτων, αλλά να αναλάβουν ουσιαστικές πρωτοβουλίες διαλόγου και ρυθμίσεων ώστε οι Ελληνες πολίτες να μην πέσουν θύματα πρακτικών τύπου “Χρηματιστηρίου ‘99”. Είναι αδιανόητο ακόμη και συνεπείς δανειολήπτες να αποπληρώνουν επί έτη κανονικά και να διαπιστώνουν πως το υπολειπόμενο κεφάλαιο του δανείου αυξάνεται αντί να μειώνεται», επισημαίνει ο Σύλλογος Δανειοληπτών.
«Σε κίνδυνο η ενότητα ερμηνείας του δικαίου της Ε.Ε.»
Ο κ. Μανώλης Περράκης, επίκουρος καθηγητής Δικαίου της Ε.Ε. στη Νομική Αθήνας -μαζί με τον ομότιμό του Ιάκωβο Βενιέρη έχει συμβουλεύσει τους δανειολήπτες για τη νομική βάση της καταγγελίας-, εξηγεί στην «Εφ.Συν.»: «Δεν αμφισβητείται η νομική κρίση των δικαστηρίων της χώρας μας, τα οποία είναι ανεξάρτητα και αιτιολογούν πλήρως τις αποφάσεις τους. Επισημαίνουμε όμως ότι στα ζητήματα εφαρμογής του Ν.2251/1994 και κατ’ επέκταση ερμηνείας της Οδηγίας 93/13/Ε.Κ. για την προστασία του καταναλωτή, τα εθνικά δικαστήρια έχουν -στη συντριπτική τους πλειοψηφία- επιδείξει έως σήμερα μια στάση αποχής από την αποστολή προδικαστικών ερωτημάτων στο Δικαστήριο της Ε.Ε. σε υποθέσεις που αφορούν τη χορήγηση δανείων σε ελβετικό φράγκο.
Η στάση αυτή, ειδικά όταν προέρχεται από τον Α.Π., ο οποίος υποχρεούται κατά το άρθρο 267 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης να αποστείλει προδικαστικά ερωτήματα, θέτει -κατά την άποψή μας- σε κίνδυνο την ενότητα της ερμηνείας και την αποτελεσματικότητα του ενωσιακού δικαίου, και άρα αποτελεί παραβίαση των θεμελιωδών αρχών του».
Ενημερωτικό σημείωμα του Συλλόγου Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου για τη νομική βάση της καταγγελίας που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
"Καταγγέλλεται η Ελλάδα...
Ο πανελλήνιος Σύλλογος Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου (ΣΥ.ΔΑΝ.Ε.Φ.), συνεπής στους στόχους του και στις υποσχέσεις για συνεχή νομική προσπάθεια μέχρι την οριστική νομική δικαίωση, ενημερώνει τα μέλη του και τους κοινωνικούς φορείς ότι υποβλήθηκε και εισήχθη ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καταγγελία κατά της Ελλάδος, αναφορικά με την παραβίαση από την Ελληνική Δημοκρατία του άρθρου 267 Συνθήκης Λειτουργίας Ευρωπαϊκής Ένωσης (Σ.Λ.Ε.Ε.).
Αυτονόητα δεν είναι ευχάριστη η θέση στην οποία βρισκόμαστε, να καταγγέλλουμε – δηλαδή- την Ελληνική Δημοκρατία με πιθανή ακόμη και τη συνέπεια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κινήσει επίσημη διαδικασία "επί παραβάσει" κατά της Ελλάδας, ΌΜΩΣ στα πλαίσια υπεράσπισης της λειτουργίας ενός κράτος δικαίου το θεωρούμε ως μια επιβεβλημένη κίνηση εάν όχι υποχρέωση.
Γιατί όμως το Δ.Σ. του ΣΥ.ΔΑΝ.Ε.Φ. εκπροσωπώντας τα χιλιάδες μέλη του προέβη σε αυτήν την κίνηση ; Τι ακριβώς προηγήθηκε ;
Mε την υπ' αρ. 948/2021 (απόφαση συλλογικής αγωγής κατά της Eurobank) απόφασή του ο Άρειος Πάγος επέμεινε στο σκεπτικό που είχε διατυπώσει η Ολομέλεια με την προηγηθείσα απόφαση ατομικής περίπτωσης (4/2019), απορρίπτοντας τους κυριότερους ισχυρισμούς μας:
i) ότι οι δανειακές συμβάσεις δεν παρείχαν δυνατότητα διαπραγμάτευσης των όρων τους και σαφήνεια περί του τρόπου υπολογισμού της οφειλόμενης δόσης σε ευρώ ή ελβετικό φράγκο,
ii) ότι περιείχαν αδιαφανείς όρους που υπήρξαν εξαιρετικά επιβλαβείς για τους δανειολήπτες λόγω της ραγδαίας μεταβολής της συναλλαγματικής ισοτιμίας ευρώ και ελβετικού φράγκου και
iii) ότι παραβιάσθηκε η υποχρέωση προσυμβατικής ενημέρωσης και η αρχή της διαφάνειας εκ του δικαίου του καταναλωτή.
Όπως προκύπτει, με την εν λόγω απόφαση το ανώτατο πολιτικό δικαστήριο της χώρας ερμήνευσε το εθνικό δίκαιο περί προστασίας του καταναλωτή (νόμος 2251/1994) κατά τρόπο αντίθετο με το συναφές, υπέρτερης ισχύος ενωσιακό δίκαιο, όπως αυτό έχει ερμηνευθεί επανειλημμένως από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δ.Ε.Ε.) αλλά και άλλα ανώτατα δικαστήρια των κρατών μελών.
Επιπλέον όμως αυτού, απέρριψε το αίτημα ημών των δανειοληπτών - αναιρεσειόντων για την υποβολή προδικαστικών ερωτημάτων στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δ.Ε.Ε.) ως αποκλειστικά αρμόδιο δικαστικό όργανο για την ερμηνεία των ενωσιακών κανόνων. Με αυτήν την παράλειψή του ο Άρειος Πάγος παραβίασε τη θεμελιώδη υποχρέωση των ανωτάτων δικαστηρίων των κρατών μελών της Ένωσης να αποστέλλουν προδικαστικά ερωτήματα στο Δ.Ε.Ε., όταν στην ενώπιόν τους διαφορά τυγχάνουν εφαρμογής ενωσιακοί κανόνες (άρθρο 267 Σ.Λ.Ε.Ε.).
Είναι αλήθεια ότι η στάση αυτή του ανωτάτου μας δικαστηρίου στην προκείμενη υπόθεση επισφραγίζει μία εξελισσόμενη εδώ και χρόνια νομολογία αντίθετη στη νομολογία του Δ.Ε.Ε. αναφορικά με την Οδηγία 93/13/ΕΚ, φανερώνει μία πρόθεση αντιδικίας και καχυποψίας απέναντι στο ΔΕΕ, και συνιστά αρνητικό παράδειγμα για τα Πρωτοδικεία και τα Εφετεία της χώρας μας αναφορικά με την αναγκαιότητα ορθής ερμηνείας και εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου, που οδηγεί στη διασφάλιση των δικαιωμάτων που αυτό απονέμει στους πολίτες.
Ως συνέπεια των παραπάνω, αφενός προκλήθηκε στα μέλη του Σωματείου μας αλλά και στους λοιπούς προσφεύγοντες ουσιώδης και υπερμεγέθης ζημία από τη μη προστασία των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ενωσιακή νομοθεσία, και αφετέρου διαταράχθηκε η ενότητα της ερμηνείας και εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου κατά παράβαση του άρθρου 267 Σ.Λ.Ε.Ε.
Όπως ήδη αναφέρθηκε ως μέσο αντίδρασης, και προκειμένου να συνεχιστεί η αξιοποίηση των νομίμων μέσων που έχουμε στη διάθεσή μας, το Δ.Σ. του Σωματείου μας αποφάσισε την υποβολή καταγγελίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά της Ελλάδας λόγω της παραβίασης από τον Άρειο Πάγο των υποχρεώσεων που επιβάλλει στα εθνικά δικαστήρια το ενωσιακό δίκαιο, και ειδικότερα ο μηχανισμός της προδικαστικής παραπομπής. Με την κίνησή μας αυτή φιλοδοξούμε να πείσουμε την Επιτροπή να κινηθεί και να λάβει μέρος στο νομικό μας αγώνα ακολουθώντας τις προβλεπόμενες διαδικασίες, ώστε να διακοπεί εν τη γενέσει της η παράνομη και παράλογη αυτή στάση των δικαστηρίων μας αναφορικά με το συγκεκριμένο θέμα των δανείων με ρήτρα αξίας ελβετικού φράγκου.
Όχι σε πρακτικές τύπου «Χρηματιστηρίου '99»
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου παράλληλα -όπως πάντα έπραττε- με τις δικαστικές αξιώσεις για τα χιλιάδες μέλη του, κρούει ξανά των κώδωνα του κινδύνου ζητώντας από όλους τους πολιτικούς και θεσμικούς παράγοντες, να μην μένουν θεατές, να μην ακούν – υιοθετούν μόνο τις κερδοσκοπικές απόψεις των τραπεζικών ιδρυμάτων αλλά να αναλάβουν ουσιαστικές πρωτοβουλίες κοινωνικού διαλόγου, κανονιστικών ρυθμίσεων ή και νομοθετικές πρωτοβουλίες, για να διασφαλιστεί ότι οι Έλληνες πολίτες, υφιστάμενοι και μέλλοντες, δεν θα πέσουν θύματα αντίστοιχων πρακτικών τύπου «Χρηματιστηρίου '99».
Τονίζουμε πως δεν ζητούμε τίποτα παραπάνω από μια κοινωνική και δίκαιη λύση για τους χιλιάδες Έλληνες δανειολήπτες που έχουν γίνει βορά στα ξένα Funds και τα κερδοσκοπικά χρηματιστηριακά παιχνίδια. Είναι αδιανόητο ακόμη και για τους συνεπείς δανειολήπτες αυτής της παραμελημένης κατηγορίας συμπολιτών δανειοληπτών να αποπληρώνουν επί έτη κανονικά και να διαπιστώνουν πως το υπολειπόμενο κεφάλαιο του δανείου αυξάνεται αντί να μειώνεται.
Έτσι λοιπόν, ενώ η Ελλάδα, απέχει από την Ελβετία 2.153 χιλιόμετρα και ως Ελλάδα δεν υπήρξαμε ποτέ γείτονες χώρες. Κι όμως η συντριπτική πλειοψηφία των 280.000 εμμέσως η άμεσων εμπλεκομένων Ελλήνων δανειοληπτών με ρήτρα αξίας ελβετικού φράγκου ενώ οι ίδιοι ποτέ δεν εισέπραξαν ελβετικά φράγκα, ποτέ δεν είδαν ελβετικά φράγκα στους λογαριασμούς τους και ποτέ δεν απέκτησαν σπίτι με ελβετικά φράγκα αλλά με ευρώ, πολλώ δε μάλλον ουδείς εξ αυτών δεν εργάζονταν στην Ελβετία, μένοντας ταυτόχρονα στην Ελλάδα, ώστε τα υποτιθέμενα εισοδήματά τους σε Ελβετικά Φράγκα να αποτελούν φυσική αντιστάθμιση κάθε συναλλαγματικού κινδύνου τους. Και όμως εγκρίθηκαν δάνεια τελικά από τις ελληνικές τράπεζες ακόμη και αν υπήρξε -μεταξύ άλλων- κατά την περίοδο εκείνη ισχυρή οδηγία μέσω πράξης του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος (2501 πΔτΕ) σχετικά με τη διαφάνεια των τραπεζικών συναλλαγών.
Συνεχίζεται η δικαίωση... μόνο όμως στα Ευρωπαϊκά δικαστήρια.
Καταπέλτης οι πρόσφατες αποφάσεις του Δ.Ε.Ε. (C-776/19 έως C-782/19) που πρόεκυψαν μετά από προδικαστικά ερωτήματα που έθεσαν το ανώτατο ΓΑΛΛΙΚΟ δικαστήρια, δικαιώνοντας τους δανειολήπτες με ρήτρα αξίας ελβετικού φράγκου.
Λογιστικές εγγραφές τα δάνεια...
Εξ ού και κανένας δανειολήπτης στην Ελλάδα ουδέποτε (βλ. ανωτέρω υποθέσεις ΔΕΕ C-776/19 έως C-782/19) α) δεν διαπίστωσε σε μη λογιστική μορφή το δάνειό του σε ελβετικά φράγκα β) δεν μετέφερε σε λογαριασμό τρίτου προσώπου ελβετικά φράγκα γ) δεν συναλλάχθηκε με βάση ή αφορμή τα δάνεια αυτά σε ελβετικά φράγκα δ) δεν εκταμίευσε σε ρευστό τμήμα του δανείου λαμβάνοντας ελβετικά φράγκα ε) δεν εξόφλησε το δάνειό του ΠΟΤΕ με ελβετικά φράγκα. Επρόκειτο δηλαδή για δανεισμό με τη μορφή λογιστικού χρήματος και ουδέποτε δόθηκε σε αυτόν δάνεισμα σε ελβετικό φράγκο. Στους δανειολήπτες η τράπεζα δεν μεταβίβασε ελβετικά φράγκα αλλά χρηματικά ποσά σε ευρώ εξαρτώντας την αποπληρωμή τους από την διακύμανση του συναλλάγματος. Ο δανειολήπτης ενημερώθηκε αποκλειστικώς και μόνο για μεταβίβαση των ευρώ στον λογαριασμό του. Ευρώ απέκτησε και ευρώ μπορούσε μόνο να μεταβιβάσει σε άλλο πρόσωπο. ΟΥΔΕΠΟΤΕ ελβετικά φράγκα."
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου