Αλλά κάπως πρέπει να δικαιολογηθεί το φουλάρισμα των πλειστηριασμών, ιδίως μέσα στο 2022, με την πανδημία να συνεχίζει να πλήττει το σύνολο της ελληνικής οικονομίας !!!
Τράπεζες: Το μεγάλο ξεκαθάρισμα για έχοντες κακοπληρωτές
Του Λεωνίδα Στεργίου,
capital.gr
Η απόφαση είχε ληφθεί εδώ και αρκετό καιρό, αλλά το μήνυμα προς τους παραλήπτες δόθηκε με ξεκάθαρο και συντονισμένο τρόπο την περασμένη εβδομάδα. Στη γενική συνέλευση των εταιρειών διαχείρισης δανείων (servicers), τόσο ο πρόεδρός τους, κ. Τάσος Πανούσης, όσο και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γιάννης Στουρνάρας, ήταν σαφείς. Καμία διευκόλυνση προς τους στρατηγικούς επενδυτές, αναχρηματοδότηση μόνο βιώσιμων δανείων και αποτελεσματικότερη διαχείριση του ενεχύρου.
Η έννοια του στρατηγικού κακοπληρωτή δεν ανακαλύφθηκε πρόσφατα. Όμως σήμερα υπάρχουν τα περιθώρια, αλλά ταυτόχρονα η πίεση και τα εργαλεία, για να περιοριστεί το φαινόμενο. Η μεγάλη αλλαγή ήρθε με τον νέο πτωχευτικό, αλλά κυρίως από την απόφαση τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης για το επόμενο βήμα, μετά τη μείωση των κόκκινων δανείων, υπό την πίεση των εποπτικών αρχών.
Πλειστηριασμοί
Το πρώτο όπλο που επιστρατεύεται είναι εκείνο των πλειστηριασμών. Από τους 3.600 πλειστηριασμούς που πραγματοποιήθηκαν μέχρι τέλη Σεπτεμβρίου, κανένας δεν αφορούσε ευάλωτο ή κορονόπληκτο δανειολήπτη. Ούτε οι 8.500 πλειστηριασμοί που προγραμματίστηκαν για το δ’ τρίμηνο. Και ο αριθμός για το 2022 έχει οριστεί στους 40.000 πλειστηριασμούς.
Ηλεκτρονικές διασταυρώσεις
Aκόμα ένα όπλο αποτελεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός σε τράπεζες και κράτος. Σήμερα τα συστήματα των τραπεζών συνεργάζονται με εκείνα της εφορίας, των Ταμείων, της αστυνομίας κ.λπ., κάνοντας την άντληση στοιχείων και τις διασταυρώσεις πιο εύκολα. Επιπλέον, λόγω των εξαγορών και συγχωνεύσεων την περασμένη δεκαετία, υπήρχαν δυσλειτουργίες ως προς την επικοινωνία που είχαν τα συστήματα και την επεξεργασία των δεδομένων. Κατά τις συγχωνεύσεις και την ανάλυση στοιχείων βρέθηκαν πολλές περιπτώσεις όπου ο δανειολήπτης πλήρωνε στην παλιά τράπεζα, αλλά σταμάτησε μετά την εξαγορά της από άλλη. Αυτό εντοπίστηκε και από έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδος, κυρίως σε περιπτώσεις εξαγοράς προβληματικών τραπεζών από τις συστημικές. Η έρευνα διαπίστωσε μεγαλύτερη πιθανότητα να μετατραπεί ένα εξυπηρετούμενο δάνειο σε "στρατηγικά κόκκινο" κατά 5,5%.
Aκόμα ένα όπλο αποτελεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός σε τράπεζες και κράτος. Σήμερα τα συστήματα των τραπεζών συνεργάζονται με εκείνα της εφορίας, των Ταμείων, της αστυνομίας κ.λπ., κάνοντας την άντληση στοιχείων και τις διασταυρώσεις πιο εύκολα. Επιπλέον, λόγω των εξαγορών και συγχωνεύσεων την περασμένη δεκαετία, υπήρχαν δυσλειτουργίες ως προς την επικοινωνία που είχαν τα συστήματα και την επεξεργασία των δεδομένων. Κατά τις συγχωνεύσεις και την ανάλυση στοιχείων βρέθηκαν πολλές περιπτώσεις όπου ο δανειολήπτης πλήρωνε στην παλιά τράπεζα, αλλά σταμάτησε μετά την εξαγορά της από άλλη. Αυτό εντοπίστηκε και από έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδος, κυρίως σε περιπτώσεις εξαγοράς προβληματικών τραπεζών από τις συστημικές. Η έρευνα διαπίστωσε μεγαλύτερη πιθανότητα να μετατραπεί ένα εξυπηρετούμενο δάνειο σε "στρατηγικά κόκκινο" κατά 5,5%.
Αξιολόγηση πελατών
Οι τράπεζες τρέχουν νέες αξιολογήσεις της πελατείας τους, με στόχο να υπολογίσουν καλύτερα τους κινδύνους τους και να εντοπίσουν βιώσιμες περιπτώσεις για νέες χρηματοδοτήσεις. Εκεί εντοπίζονται και οι στρατηγικοί κακοπληρωτές και οι επιχειρήσεις-"ζόμπι", δηλαδή ζημιογόνες και υπερχρεωμένες επιχειρήσεις. Οι μελέτες εξετάζουν την πελατεία ανά κλάδο και ανά γεωγραφική περιοχή, λαμβάνοντας υπόψη τα συνολικά μεγέθη κάθε τομέα οικονομικής δραστηριότητας και της τοπικής και εθνικής οικονομίας.
Τράπεζα Ελλάδος και ΕΚΤ
Από την ΕΚΤ και τον SSM, αλλά και από την Τράπεζα της Ελλάδος, ασκείται πίεση για χρηματοδότηση και εξυγίανση βιώσιμων επιχειρήσεων και δανείων, με αποτελεσματικότερη διαχείριση του ενεχύρου, ώστε να επανενταχθούν στην παραγωγική διαδικασία. Παράλληλα, η Τράπεζα της Ελλάδος προχωρά και αυτή σε δικές της αναλύσεις προκειμένου να προσδιοριστεί η περίμετρος των στρατηγικών επενδυτών. Μια πρώτη μελέτη έδειξε ότι το ένα έκτο, δηλαδή περίπου το 17% των συνολικών κόκκινων δανείων, με στοιχεία της προηγούμενης κρίσης, προέρχεται από στρατηγικούς κακοπληρωτές. Μια πιο πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε φέτος υπολογίζει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές στον τουριστικό κλάδο μεταξύ 35% και 42%. Σε αυτό το αποτέλεσμα κατέληξε ύστερα από τη σύγκριση των οικονομικών μεγεθών του τουριστικού κλάδου, σε σχέση με τα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών και το ποσοστό των κόκκινων δανείων. Ενώ όλοι συμφωνούν ότι το μεγαλύτερο μέρος των κόκκινων δανείων προήλθε από τη δεκαετή κρίση, η ΤτΕ παρατήρησε ότι τα έσοδα του τουρισμού που εξαρτώνται από το εξωτερικό δεν επηρεάστηκαν ιδιαίτερα βραχυπρόθεσμα, ενώ σημείωσαν άνοδο στη συνέχεια (τουριστικά έσοδα, πληρότητες, διανυκτερεύσεις κ.λπ.). Όμως τα ποσοστά κόκκινων δανείων ήταν υψηλά.
Εταιρείες διαχείρισης
Σήμερα ο μεγαλύτερος όγκος των κόκκινων δανείων έχει περάσει στους servicers και αυτό θα ενισχυθεί τους επόμενους μήνες με την ολοκλήρωση των υπόλοιπων τιτλοποιήσεων. Με βάση τις συμφωνίες πώλησης των δανείων αυτών στα funds και τον νόμο του Ηρακλή, οι εταιρείες διαχείρισης πλήττονται εάν κρατούν στη ζωή στρατηγικούς κακοπληρωτές. Αντίθετα, βγαίνουν διπλά ωφελημένοι (όπως και οι τράπεζες) όταν εξυγιαίνουν βιώσιμα δάνεια. Το αντικίνητρο συνδέεται με την προμήθεια που λαμβάνει η εταιρεία διαχείρισης ανάλογα με τις ανακτήσεις. Εάν αυτές είναι μικρότερες του στόχου που υπάρχει στη συμφωνία, το fund παρακρατεί την προμήθεια. Το δεύτερο στοιχείο συνδέεται με την κρατική εγγύηση που δίνεται από το Δημόσιο για το 100% της αξίας του senior τμήματος της τιτλοποίησης. Η εγγύηση δίνεται μόνο όταν ο servicer έχει πετύχει να ανακτήσει το 50% συν 1 ευρώ του senior.
Νέος πτωχευτικός
Η ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους δίνει πρόσβαση στην άντληση στοιχείων από τράπεζες, Ταμεία κ.λπ. Επίσης, αυτή είναι αρμόδια για να δίνει βεβαίωση ότι κάποιος είναι ευάλωτος. Ακόμα, μόνο μέσω της πλατφόρμας μπορεί να γίνει αίτηση για εξωδικαστική ρύθμιση, με προστασία από τους πλειστηριασμούς.
Τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά: Από τις περίπου 3.000 αιτήσεις για πιστοποιητικό ευάλωτου οφειλέτη, μέχρι τις αρχές του μήνα, είχαν εκδοθεί μόνο 17 βεβαιώσεις, ενώ από τις 39.000 αιτήσεις για εξωδικαστικό μηχανισμό, στο πλαίσιο του νέου πτωχευτικού, μόνο 600 οφειλέτες οριστικοποίησαν και προχώρησαν στη διαδικασία για ρύθμιση ή ρευστοποίηση και πτώχευση. Οι υπόλοιπες αιτήσεις είτε βρίσκονται σε αναμονή, με στόχο οι οφειλέτες να συγκεντρώσουν περισσότερα χρέη για ρύθμιση, περιμένοντας τους φόρους και τις εισφορές μέχρι το τέλος του χρόνου, είτε δεν πατούν το κουμπί για άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου. Την ίδια στιγμή, παρατείνεται η εκδίκαση περίπου 40.000 αιτήσεων προστασίας από τον ν. Κατσέλη.
Υπάρχουν και άλλα στατιστικά. Από τους 6.000 πλειστηριασμούς που είχαν προγραμματιστεί μέχρι τον Σεπτέμβριο, πραγματοποιήθηκαν περίπου 3.600, καθώς οι περισσότεροι είτε ματαιώθηκαν λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος είτε προσέτρεξαν οι οφειλέτες να πληρώσουν ή να συμβιβαστούν την τελευταία στιγμή, σύμφωνα με στελέχη με τις σχετικές διαδικασίες.
Τράπεζες
Ένας από τους παράγοντες που συνέβαλαν στην ύπαρξη στρατηγικών κακοπληρωτών ήταν η απροθυμία των τραπεζών να γράψουν ζημίες από ένα μη εξυπηρετούμενο δάνειο. Έτσι, αναχρηματοδοτούσαν με την προσδοκία να βελτιωθούν οι συνθήκες και να γίνει βιώσιμο. Επίσης, ανασταλτικός παράγοντας ήταν η γραφειοκρατία και ο μεγάλος χρόνος που απαιτούνταν για πτώχευση και ρευστοποίηση περιουσίας. Σήμερα αυτό έχει αλλάξει με τον νέο πτωχευτικό νόμο.
Οι τράπεζες προχώρησαν σε μεγάλη μείωση των κόκκινων δανείων τους, μέσω των τιτλοποιήσεων, μεταφέροντας το πρόβλημα της διαχείρισης και το κόστος από τώρα και στο εξής στις εταιρείες διαχείρισης. Οι ισολογισμοί τους επιτρέπουν σήμερα την ανάληψη μεγαλύτερου ρίσκου και ζημιών για νέες χρηματοδοτήσεις και πάγωμα των μη βιώσιμων αναχρηματοδοτήσεων. Ταυτόχρονα, υπάρχει η πίεση για κέρδη και αύξηση μεριδίων στη χρηματοδότηση λόγω της επερχόμενης ανάπτυξης. Η διατήρηση κακοπληρωτών ή "ζόμπι" αποτελεί βαρίδι στην επίτευξη του στόχου τους. Επομένως, προτιμούν να εντάξουν στους ισολογισμούς τους νέα εξυπηρετούμενα δάνεια που θα τους φέρνουν κέρδη, παρά να διατηρούν με το ζόρι δάνεια και επιχειρήσεις στη ζωή. Εξάλλου, η εγγραφή ζημιών ήταν πιο δύσκολη από τον τραπεζικό μετασχηματισμό (hive down) που πραγματοποίησαν το 2021 και τον νέο νόμο για την αναβαλλόμενη φορολογία, που πλέον δεν απειλεί τις τράπεζες με άμεση μετατροπή σε οριστική απαίτηση του Δημοσίου, όπως έγινε στην Attica Bank.
Τέλος, οι τράπεζες αναφέρουν ότι η πολυετής κρίση και, στη συνέχεια, η πανδημία έχουν ξεκαθαρίσει το τοπίο. Ήταν ένα από τα πιο δύσκολα stress tests, που ανέδειξε όλες τις πτυχές των δανειοληπτών. Πάντως, επιμένουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των κόκκινων δανείων και των καθυστερήσεων προήλθε από τις ανατροπές στα εισοδήματα και στην εργασία λόγω της κρίσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου