Του Γιάννη Κυριακόπουλου
Mόλις λίγες ημέρες πριν, ενημερώσαμε το κοινό για την τελική δικαίωση μιάς μικρο-ομολογιούχου ελληνικού δημοσίου-εντολέως μας, καθώς η αντίδικη τράπεζα τελικά αποδέχθηκε την ήττα της με αμετάκλητη απόφαση και θα καταβάλλει την αποζημίωση που έκρινε το δικαστήριο (Ειρ. Αθηνών 673/2018).
Και δεν είναι η μόνη….. Παρά το ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε σχεδόν «μονοδιάστατη» νομολογία υπό τις «επιταγές» της αέναης τραπεζικής ανακεφαλαιοποίησης, υπάρχουν σημαντικές αποφάσεις που αποδέχονται μεγάλες νομικές και πραγματικές «αλήθειες», οι οποίες πολλαπλασιάζονται, (Ειρ.Αθ. 2724/2015, Ειρ.Αθ. 2171/2018, ΜονΠρωτΑθ 2740/2019, Ειρ.Αθ. 3903/2018, ΕιρΑθ. 4418/2017, ΜονΕφ.Αθ 2795/2020 ..και έπονται και άλλες, πιο «υψηλών» δικαστηρίων), ενώ οι αξιώσεις για την διεκδίκηση αποζημιώσεων από τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου παραμένουν ακόμη «ζωντανές» και δεν παραγράφονται, έως το «απώτατο» 2032, οπότε και παρέρχεται η 20ετια για την ενδοσυμβατική ευθύνη των πωλητριών τραπεζών.
Γιατί η αλήθεια, όσο κι αν αποκρύπτεται, όσο κι αν φαλκιδεύεται, όσο κι αν χειραγωγείται για διάφορες σκοπιμότητες σε καιρούς «οικονομικής κρίσης», εν τέλει αποκαλύπτεται και κυριαρχεί:
1η Αλήθεια: Που «πονάει», το ξέρουμε, είναι ότι οι τράπεζες αγοράζουν τα ΟΕΔ από το Δημόσιο πληρώνοντας οι ίδιες το τίμημα και τα μεταπωλούν στους ιδιώτες με δικό τους όφελος και κέρδος.Το δημόσιο δεν έχει καμία συμβατική σχέση με τους τελικούς επενδυτές και Ομολογιούχοι για το δημόσιο είναι πάντα οι τράπεζες.
Ετσι, επειδή ο Ιδιωτικός Τομέας – “Private Sector” (δηλ. οι τράπεζες) αποφάσισαν να αναδιαρθρώσουν/επιμηκύνουν το Χρέος του Εκδότη – Δημοσίου ΠΡΙΝ την λήξη του, οι τελικοί επενδυτές - ιδιώτες, φυσικά πρόσωπα, πάροχοι υγείας κλπ έχουν αξίωση ΟΧΙ πλέον κατά του Εκδότη του Χρέους-Δημοσίου, αλλά κατά των Τραπεζών που τους τα πούλησαν. Η ευθύνη του Ελληνικού Δημοσίου υπέρ του τελικού επενδυτή-δικαιούχου του τίτλου ενεργοποιείται μόνο στην λήξη των τίτλων. Αυτό το ορίζει ρητά ο νόμος 2198/1994. Αυτό δεν αίρεται από το ν.4050/2012 για το PSI. H αντικατάσταση των τίτλων του ελληνικού δημοσίου με το PSI δεν επηρέασε ούτε αλλοίωσε τις έννομες σχέσεις μεταξύ πωλητών – τραπεζών και αγοραστών – τελικών δικαιούχων των τίτλων. Όπως μάλιστα έκρινε και το ΣτΕ με σωρεία αποφάσεών του για το PSI, η ανταλλαγή των ομολόγων δεν εμποδίζει την άσκηση των δικαιωμάτων των τελικών δικαιούχων κατά των φορέων από την μεταξύ τους έννομη σχέση. Έτσι έκρινε και το Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο για την Επίλυση Διαφορών από Επενδύσεις (ICSID) στην μνημειώδη υπ’αρίθμ. ARB/13/8 απόφασή του επί της υποθέσεως της προσφυγής της Stopanska Banka & Istrokapital κατά του Ελληνικού Δημοσίου. https://icsid.worldbank.org/apps/ICSIDWEB/cases/Pages/casedetail.aspx?CaseNo=ARB/13/8
Η προσφυγή αυτή απορρίφθηκε, διότι το Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο έκρινε ότι στην έννομη σχέση μεταξύ τελικού δικαιούχου του τίτλου– φορέα εφαρμόζεται ο νόμος 2198/1994, ότι επενδυτής και δανειστής έναντι του Δημοσίου είναι μόνο ο φορέας του συστήματος άϋλων τίτλων και μόνο αυτός συνδέεται συμβατικά μαζί του, ότι το Δημόσιο δεν έχει ευθύνη έναντι των τελικών δικαιούχων των τίτλων πριν την λήξη τους και ότι ευθύνη έναντι αυτών έχουν μόνο οι πωλητές-φορείς του συστήματος άϋλων τίτλων – τράπεζες από την μεταξύ τους έννομη σχέση.Το σκεπτικό αυτό ακολούθησε και η υπ’αρίθμ. 3903/2018 οριστική απόφαση (Ειρ.Αθ) που δέχθηκε την αγωγή μας.
2η Αλήθεια: Κατά την πώληση των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις του νόμου για την προσυμβατική ενημέρωση και οι καταθέτες δεν γνώριζαν τον πραγματικό επενδυτικό κίνδυνο που αναλάμβαναν. Διότι τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου από τις αρχές του 2009 και μετά είχαν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο από αυτόν που είχαν τα προηγούμενα χρόνια. Ενώ από τον Απρίλιο 2010 και μετά υποβαθμίστηκαν ακόμη περισσότερο σε μη επενδυτική κατηγορία “junk bonds”. Aποδείχθηκε ότι καμία ελληνική τράπεζα δεν ενημέρωσε τους πελάτες της για την εξέλιξη της πιστοληπτικής διαβάθμισης των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου και τι σημαίνει αυτή και ότι η αύξηση της απόδοσης των ομολόγων οφειλόταν στην αύξηση του κινδύνου. Οι επενδυτές σε ομόλογα όμως ήταν στην συντριπτική τους πλειονότητα συντηρητικοί επενδυτές και καταθέτες και αν γνώριζαν τους πραγματικούς κινδύνους των ομολόγων δεν θα τα αγόραζαν και όσοι τα είχαν αγοράσει θα τα πουλούσαν. Μεγάλη τράπεζα της χώρας πουλούσε τα ΟΕΔ ως «προθεσμιακή κατάθεση ειδικού τύπου», ενώ άλλη απέστελνε πλασματικές αποτιμήσεις των τίτλων εμφανίζοντας την τρέχουσα αξία τους να είναι πάντα ίση με την ονομαστική, γεγονός που αναμφισβήτητα ήταν ικανό να παραπλανήσει τους επενδυτές ως προς την αξία της επένδυσης αλλά και να επηρεάσει τις αποφάσεις τους επί του πρακτέου.
Έστω και με ρυθμό «χελώνας», άνω των 150 αποφάσεων επιβολής κυρώσεων κατά τραπεζών έχουν εκδοθεί έως σήμερα από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, επειδή οι τράπεζες συστηματικά δεν τηρούσαν τις διατάξεις της κανονιστικής συμμόρφωσης (MIFID), δηλαδή δεν τήρησαν τις στοιχειώδεις υποχρεώσεις προσυμβατικής ενημέρωσης και διαρκούς ενημέρωσης των πελατών τους, δεν υπέγραψαν συμβάσεις παροχής επενδυτικών υπηρεσιών μαζί τους, ή τους παρείχαν παραπλανητική ή ψευδή ενημέρωση κοκ σε πληθώρα περιπτώσεων. Και βέβαια, θα ήταν πολύ περισσότερες οι αποφάσεις, εάν είχαν κι άλλοι το σθένος και το κουράγιο, αλλά και τους νομικούς συμβούλους, να συντάξουν με ακρίβεια τις σχετικές καταγγελίες αλλά και την υπομονή να περιμένουν να εκδοθεί απόφαση.
Σημειωτέον ότι επειδή τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου κατά την επίμαχη περίοδο είχαν χαμηλή πιστοληπτική διαβάθμιση, δεν ήταν κατάλληλα για συντηρητικούς επενδυτές και καταθέτες. Έτσι, η βελγική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς επέβαλε στην BNP Paribas πρόστιμα για την προώθηση στους πελάτες των «τοξικών» ομολόγων του ελληνικού δημοσίου και την ανάγκασε να τους αποζημιώσει. Στον αντίποδα, η Ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δεν έχει επιληφθεί καν του φακέλου των περισσότερων καταγγελιών...
3η Αλήθεια:Οι τράπεζες είχαν συμφέρον από την πώληση των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου και γι αυτό συμβούλευσαν τους πελάτες τους να τα αγοράσουν. Διότι πουλούσαν δικά τους ομόλογα, από το δικό τους χαρτοφυλάκιο και αφενός τα «ξεφορτώνονταν» και αφετέρου εισέπρατταν το τίμημα (που είχαν ήδη καταβάλει κατά τη δημοπρασία στο Δημόσιο) που οι ίδιες καθόριζαν και αύξαναν την ρευστότητά τους. Εξάλλου όλες οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες ήταν Βασικοί Διαπραγματευτές Αγοράς και Ανάδοχοι των ομολογιακών εκδόσεων του ελληνικού δημοσίου και είχαν υποχρέωση και να αγοράζουν τα ομόλογά του και να διασφαλίζουν την ύπαρξη «αγοράς» γι αυτά.
4η Αλήθεια: Οι τράπεζας δεν ζημιώθηκαν από τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Για τις ζημίες τους από τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου που κατείχαν, οι τράπεζες είχαν κάνει προβλέψεις ζημιών στις οικονομικές τους καταστάσεις και ανακεφαλαιοποιήθηκαν. Η ανακεφαλαιοποίηση έγινε όμως τελικώς για το PSI; Αν ανατρέξουμε στην ομιλία του τότε Υπουργού Οικονομικών σε μία σημαντικότατη συνεδρίαση της Βουλής στα τέλη Δεκεμβρίου του 2016, έκανε μία πολύ σημαντική αποκάλυψη (και δεν ήταν η πρώτη φορά, το είχε επαναλάβει σε συνέντευξή του στο MEGA τον Μάϊο του 2014 απαντώντας ευθέως σε ερώτηση, ποιος ευθύνεται για την ζημία των ομολογιούχων φυσικών προσώπων, απήντησε: ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ). Το μεγαλύτερο ποσοστό της ανακεφαλαιοποίησης, ΔΕΝ πηγε για να καλύψει τις ζημίες του PSI, αλλά για τα ΕΠΙΣΦΑΛΗ ΔΑΝΕΙΑ που είχαν χορηγήσει οι τράπεζες έως το 2010.
Και μπορεί τότε να μην έγινε διάκριση μεταξύ των επενδυτών σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου για λόγους pari passu (ίσης μεταχείρισης), σήμερα όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Πακτωλοί δισεκατομμυρίων ρέουν στις ελληνικές τράπεζες αποδεικνύοντας ότι άλλα είναι διαχρονικά τα προβλήματά τους και ότι οι καταθέσεις των αποταμιευτών-ομολογιούχων Ελληνικού Δημοσίου σφαγιάσθηκαν επί ματαίω.
Τώρα η Πολιτεία μπορεί μέσα από τα δικαστήρια να αποκαταστήσει την αδικία και να επιβάλλει στις παρανομούσες τράπεζες να αποκαταστήσουν τις ζημιές των πελατών τους. Άλλωστε για τις ζημίες αυτές οι τράπεζες και ανακεφαλαιοποιήθηκαν και έχουν λάβει φοροαπαλλαγές με το ν.4046/2012 (ενώ οι ιδιώτες ομολογιούχοι δεν έλαβαν), ενώ την ερχόμενη Πέμπτη ψηφίζεται στην Βουλή η τροποποίηση του καταστατικού του ΤΧΣ, ώστε πλέον να μετατραπεί σε ΕΠΕΝΔΥΤΗ – ΜΕΤΟΧΟ, (καλύπτοντας ξανά με δημόσιο χρήμα τις κεφαλαιακές ελλείψεις των Τραπεζών λόγω των υπέρογκων κόκκινων δανείων και όχι των ζημιών του PSI).
Τα δε ποσά που αναλογούν στις αποζημιώσεις των ιδιωτών μικρο-επενδυτών σε ΟΕΔ είναι ανάξια λόγου για τα μεγέθη των ελληνικών τραπεζών και τους πακτωλούς που έχουν εισπράξει.Και μπορεί μεν για τις τράπεζες τα ποσά αυτά να είναι ασήμαντα, για τους πελάτες τους όμως δεν είναι καθόλου ασήμαντα και τελικώς στην ελληνική οικονομία θα επιστρέψουν είτε με την μορφή επενδύσεων είτε με την μορφή καταθέσεων.
Σήμερα μάλιστα που ζούμε μια κυριολεκτική ΕΚΡΗΞΗ ρευστότητας που τροφοδοτείται σε κολοσσιαία ποσά από τις Κεντρικές Τράπεζες για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της υγειονομικής κρίσης με αμοιβαιοποίηση -στην πραγματικότητα- του χρέους των κρατών μελών της ΕΕ και την είσοδο από την πίσω πόρτα των αέναων ευρωπαϊκών ομολόγων, δίνεται και μια τελευταία ευκαιρία για την αποκατάσταση των ζημιωθέντων καταθετών/κατόχων ΟΕΔ μέσω των τραπεζών. Υπάρχουν οι τεχνικές δυνατότητες, θέληση δεν υπάρχει.
Αν δεν αποκατασταθεί η αλήθεια και η δικαιοσύνη στην υπόθεση αυτή, θα παραμείνει ένα «αγκάθι» που θα κλονίζει την εμπιστοσύνη στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Παράλληλα, θα παραμείνει ως «απόστημα» που θα δηλητηριάζει την αξιοπιστία των τραπεζών, σε μια εποχή που ως μεγαλύτερη προτεραιότητα αναδεικνύεται η αποκατάσταση της πίστης.
Το καλύτερο φυσικά θα ήταν να πράξουν οι ελληνικές τράπεζες ό,τι έπραξε η BNP Paribas μετά την παρέμβαση της βελγικής Εποπτικής Αρχής, δηλαδή να σπεύσουν να αποζημιώσουν τους ιδιώτες που τους πούλησαν τα τοξικά ομόλογα! Χωρίς δικαστικούς αγώνες και χωρίς ταλαιπωρίες. Αλλά βέβαια…«όνειρο θερινής νυκτός». Εδώ είναι Ελλάδα και ακόμη και τα αυτονόητα γίνονται με κόπο. Το μόνον που μένει, είναι η συνέχιση του δικαστικού Αγώνα, ως το τέλος! Τώρα μάλιστα, που οι ελπίδες πολλαπλασιάζονται!
Χαμένος αγώνας είναι αυτός που δεν δόθηκε ποτε !
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου