του Μιχάλη Γκουντή
Εισαγωγή
Η επιχειρηματικότητα συχνά απεικονίζεται ως ωμή και σκληρή. Σύμφωνα με τους λαϊκούς μύθους – την άποψη του Charles Dickens για τον κόσμο για παράδειγμα – οι επιχειρήσεις είναι γεμάτες από ψυχρούς τσιγκούνηδες που εκτιμούν τα κέρδη περισσότερο από τους ανθρώπους. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την καλοσύνη και τον αλτρουισμό των φιλανθρωπικών οργανώσεων, των μη κερδοσκοπικών φορέων και των κυβερνήσεων, που υποτίθεται ότι δημιουργήθηκαν για να βοηθήσουν τους ανθρώπους. Η φιλανθρωπία, ειδικότερα, θεωρείται ηθικά ανώτερη από τις επιχειρήσεις. Εξάλλου, τι θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στον κόσμο από το να κάνει κάποιος δωρεές στους άπορους;
Αυτή η άποψη για τον κόσμο είναι κοντόφθαλμη. Ενώ είναι αλήθεια ότι η φιλανθρωπία βοηθά τους ανθρώπους, οι επιχειρήσεις συμβάλλουν πολύ περισσότερο στην ανθρωπότητα. Σχεδόν όλες οι αυξήσεις του βιοτικού επιπέδου της κοινωνίας οφείλονται στο απλό εμπόριο και οι φτωχοί, ιδιαίτερα, είναι εκείνοι που ωφελούνται περισσότερο. Για να κατανοήσουμε τον ισχυρισμό αυτό, πρέπει να εξετάσουμε τις διαφορετικές μεθόδους υπό τις οποίες λειτουργούν οι φιλανθρωπικές οργανώσεις και οι επιχειρήσεις.
Φιλανθρωπία και επιχειρηματικότητα
Οι φιλανθρωπικές οργανώσεις ασχολούνται με τη διανομή του πλούτου, συντονίζοντας τη μεταφορά του «πλεονάσματος» κάποιου ανθρώπου στην «έλλειψη» άλλων ανθρώπων. Οι επιχειρήσεις, από την άλλη πλευρά, ασχολούνται με τη δημιουργία πλούτου με την πώληση αγαθών και υπηρεσιών που εκτιμούν οι άνθρωποι.
Χωρίς αυτή την αρχική δημιουργία πλούτου, οι φιλανθρωπικές οργανώσεις δεν θα είχαν τίποτα να διανείμουν. Στον αναπτυγμένο κόσμο, είναι εύκολο να ξεχνάμε ότι η φτώχεια είναι η αρχική κατάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο πλούτος δεν βρίσκεται στη φύση. Πρέπει να δημιουργηθεί και αυτός ακριβώς είναι ο ρόλος των επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών. Είναι η δύναμη που μας βγάζει από την κατάσταση φτώχειας στην οποία μας έχει ρίξει η φύση. Όλες οι περιπτώσεις φτώχειας έχουν την ίδια λύση – όχι την κατανομή του πλούτου αλλά τη δημιουργία πλούτου. Αυτό δεν είναι μόνο ένα θεωρητικό επιχείρημα. Είναι αληθές παντού σε όλο τον κόσμο.
Όσο πιο βαθιά το εξετάζουμε, τόσο πιο σαφές γίνεται. Εξετάστε το ταπεινό πλυντήριο ρούχων. Το θεωρούμε δεδομένο στον ανεπτυγμένο κόσμο, αλλά το πλυντήριο έχει αλλάξει τη ζωή εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο εφευρέτης του έχει αλλάξει την πορεία της ιστορίας. Πώς και έτσι; Μειώνοντας δραματικά το ποσό της χειρωνακτικής εργασίας που απαιτείται για την πλύση ρούχων. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο – ειδικά οι γυναίκες – απελευθερώνονται από το να ξοδεύουν αμέτρητες ώρες πλύσης ρούχων κάθε εβδομάδα. Ο χρόνος τους μπορεί να δαπανηθεί αλλού.
Ας κάνουμε μια συντηρητική εκτίμηση και ας πούμε ότι το πλυντήριο εξοικονομεί πέντε ώρες εργασίας ανά εβδομάδα. Εάν εκατό εκατομμύρια άνθρωποι κατέχουν μια μηχανή, αυτό αντιστοιχεί σε πεντακόσιες εκατομμύρια ώρες εργασίας που σώζονται ανά εβδομάδα – είναι τόσο μεγάλος αριθμός που δύσκολα μπορούμε να τον χωνέψουμε. Αυτές είναι πεντακόσιες εκατομμύρια ώρες οι οποίες μπορούν να δαπανηθούν για να γίνουν άλλα πράγματα – να μορφωθούν, να ξοδέψουν περισσότερο χρόνο με την οικογένεια τους, να κερδίσουν μεγαλύτερα εισοδήματα, να γίνουν εθελοντές στην τοπική τράπεζα τροφίμων κλπ.
Ο αντίκτυπος της δημιουργίας πλούτου και της επιχειρηματικότητας είναι τεράστιος, παρόλο που ο μηχανικός που σχεδίασε το πλυντήριο μπορεί να ήταν εγωιστής. Το μόνο κίνητρό του μπορεί να ήταν να κερδίσει χρήματα. Ή, ίσως, σκέφτηκε να σκεφτόταν το «αδύναμο» φύλο: «Εύχομαι οι γυναίκες να μην ξοδεύουν τόσο χρόνο να πλένουν ρούχα.» Είτε έτσι είτε αλλιώς, το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο. Ο κόσμος έχει αλλάξει λόγω της εφεύρεσής του. Οι επιχειρήσεις που πωλούν πλυντήρια ρούχων, οι μηχανικοί που τα σχεδιάζουν καλύτερα, οι εργάτες χάλυβα που βρίσκουν φθηνότερους τρόπους για να δημιουργήσουν τις απαραίτητες πρώτες ύλες – όλοι συμβάλλουν σε μια εκθετική αύξηση του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων.
Οι επίδραση της επιχειρηματικότητας
Τα οφέλη της επιχειρηματικότητας δεν είναι μόνο άμεσα. Δημιουργούν ένα φαινόμενο της πεταλούδας. Εξετάστε τη δυσχερή κατάσταση των παιδιών που γεννιούνται σε οικογένειες με πλυντήρια ρούχων. Επίσης, επωφελούνται από τον ελεύθερο χρόνο της μητέρας τους. Μπορεί τώρα να είναι σε θέση να αποκτήσουν εκπαίδευση και να γίνουν μηχανικοί ή και παραγωγοί. Ποιος ξέρει; Ίσως η εφεύρεση του πλυντηρίου ήταν ένα ουσιαστικό βήμα για τη θεραπεία του καρκίνου. Εξάλλου, τα παιδιά που μεγαλώνουν για να γίνουν γιατροί πρέπει να έχουν ένα αρκετά υψηλό βιοτικό επίπεδο για να πηγαίνουν στο σχολείο.
Αλλά η επίδραση δεν σταματά εκεί. Εξετάστε τα άτομα που σώζονται από τον γιατρό που θεραπεύει τον καρκίνο! Αυτά και οι οικογένειές τους θα επωφεληθούν επίσης από την ύπαρξη του πλυντηρίου και θα είναι σε θέση να παράγουν ακόμη περισσότερα για την υπόλοιπη κοινωνία. Με άλλα λόγια, η δημιουργία πλούτου είναι εκθετική και κυριολεκτικά αλλάζει την πορεία της ιστορίας. Ένας άπληστος επιχειρηματίας μπορεί να νοιάζεται μόνο για τον εαυτό του, αλλά οι εφευρέσεις και η αποτελεσματικότητά του καταλήγουν να ωφελούν την κοινωνία με εξαιρετικό τρόπο.
Αντίθετα δείτε τη φιλανθρωπία. Η τοποθέτηση ενός πλυντηρίου σε στο σπίτι κάποιου θα αλλάξει τη ζωή του, δεν υπάρχει αμφιβολία. Και σίγουρα δημιουργεί μία δική του δυναμική. Αλλά η δημιουργία ενός πλυντηρίου ρούχων – ή η πώληση, ο σχεδιασμός ή η βελτίωση ενός – αλλάζει τον κόσμο. Ακόμη και η προμήθεια των πρώτων υλών στο εργοστάσιο αλλάζει τον κόσμο. Οι εργαζόμενοι στο μεταλλευτικό εργοστάσιο ή η σερβιτόρα που προμηθεύει τα απογευματινά γεύματα τους, εμπλέκονται άμεσα στη διαδικασία που απαλλάσσει τους ανθρώπους από τη φτώχεια.
Αυτό δεν μειώνει το ρόλο των φιλανθρωπικών οργανώσεων. Εξυπηρετούν επίσης μια πολύτιμη λειτουργία. Εάν είστε σαν εμένα – αν δεν είστε επιχειρηματίας ή μηχανικός – τότε η φιλανθρωπία είναι ένας ουσιαστικός τρόπος να βοηθήσετε τον συνάνθρωπο σας. Δεν έχουν όλοι τις απαραίτητες δεξιότητες για να δημιουργήσουν μια νέα εφεύρεση ή να γίνουν επιτυχημένοι επιχειρηματίες. Αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει να κάνουν μια θετική διαφορά στον κόσμο. Ωστόσο, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές: η δωρεά επίπλων στην φιλανθρωπία δεν δημιουργεί τον ίδιο αντίκτυπο με την πώληση οικονομικών τροφίμων ή ηλεκτρικών εργαλείων σε όλους.
Κλείνοντας
Πολλές οικονομικές αλήθειες λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο. Είμαστε έτοιμοι να παινέσουμε αυτό που είναι εύκολα αντιληπτό – το να δώσει κάποιος ένα φαγητό σε κάποιον που πραγματικά έχει ανάγκη – αλλά παραβλέπουμε ή ακόμα καταδικάζουμε το τι συμβαίνει στο παρασκήνιο και όλη την εργασία και τη συνεργασία που είναι απαραίτητες για τη δημιουργία και τη διανομή φτηνών τροφίμων. Ο αγρότης, ο χασάπης, ο οδηγός φορτηγού, ο μάγειρας, ο μηχανικός και ο επιχειρηματίας θα πρέπει επίσης να επαινούνται για τη δουλειά τους. Χωρίς αυτούς, δεν θα υπήρχε πλεόνασμα τροφής για τον φιλάνθρωπο να μοιράζει δεξιά και αριστερά. Η επιχειρηματικότητα καταπολεμά την φτώχεια και όχι η φιλανθρωπία.
Από το eleytheriagora.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου