Του Άγη Βερούτη
Η σημερινή διαδεδομένη χρήση του χρήματος παγκοσμίως είναι το αποτέλεσμα σχεδιασμού και αποδοχής της πλειοψηφίας των δυτικόστροφων οικονομιών στο κλείσιμο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, και πιθανότατα η περίοδος αυτής της άτυπης διεθνούς "συνθήκης” νομισματικής λειτουργίας βαίνει προς το τέλος της.
Το Νόμισμα αποτελεί σύμβαση ανάμεσα στα Κράτη και τους υπηκόους τους, ήδη από τον σχεδιασμό του σημερινού χρηματοπιστωτικού συστήματος στο Bretton Woods το 1944, και την κατάργηση του Κανόνα του Χρυσού.
Αντί λοιπόν απλής εκτύπωσης των fiat money που οδήγησε σε υπερ-πληθωριστικές πιέσεις μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και ίσχυε ως το 1944, δημιουργήθηκε ένα υβριδικό σύστημα δανεισμού των κρατών α) από τις αποταμιεύσεις των ιδιωτών με ανταλλαγή κρατικά ομόλογα, β) από τις ίδιες τις κεντρικές τράπεζές των ως lender of last resort.
Αυτό το σύστημα ελέγχου επέτρεψε την αφαίρεση ρευστότητας και κυκλοφορούντος χρήματος από την οικονομία ως πληρωμή τόκων και κεφαλαίου. Έγινε επίσης αποδεκτός ένας ελεγχόμενος ετήσιος πληθωρισμός της τάξεως του 2% μεσοσταθμικά, ώστε η αύξηση του κυκλοφορούντος fiat χρήματος να συμβαδίζει κατά το δυνατόν με την αύξηση του πλούτου, δηλαδή των πραγματικών αξιών που παράγει η οικονομία. Αυτή ήταν και η σχεδιασθείσα λειτουργία των Κεντρικών Τραπεζών κάθε κράτους, ενώ η φορολογία λειτουργεί επίσης αποπληθωριστικά, αφαιρώντας ρευστότητα από την οικονομία, ενίοτε εις αντικατάσταση της "εκτύπωσης” φράσκου fiat χρήματος με τη μορφή κρατικών δανείων από τον εαυτό τους.
Η απρογραμμάτιστη εκτύπωση fiat money είναι γνωστό ότι δημιουργεί φαινόμενα υπερπληθωρισμού, όπως έκανε ο Κουμπλάι Χαν κατά την μαρτυρία του Μάρκο Πόλο στην Κίνα του 1266, ή πιο κοντά σε μας έκανε η Κατοχική Κυβέρνηση της Ελλάδος στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο (1941-44), ή σήμερα η κυβέρνηση Τσάβες στη Βενεζουέλα, όπου το χρήμα έχει σχεδόν χάσει την αξία του πέρα από αυτήν του χαρτιού στο οποίο τυπώνεται.
Ας δούμε όμως ποια ήταν η ροή των γεγονότων ως σήμερα που διαφαίνεται το τέλος της πρακτικής χρησιμότητας του συστήματος που συμφωνήθηκε στο Bretton Woods. Στα προηγούμενα 75 χρόνια δημιουργήθηκε ένα περίπλοκο σύστημα ελέγχου των fiat νομισμάτων, δια των εργαλείων της Bank of International Settlements (Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών) και των Συνθηκών Λειτουργίας των τραπεζικών συστημάτων (Βασιλεία Ι, ΙΙ και ΙΙΙ), ενώ το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο παρέχει πιο άμεση hands-on βοήθεια σε κράτη των οποίων οι οικονομίες κινδύνευσαν από κατάρρευση λόγω υπερπληθωρισμού ή ύφεσης ή αδυναμίας χρηματοδότησης του κρατικού χρέους τους, και η Διεθνής Τράπεζα χρηματοδοτεί έργα υποδομών σε υποβαθμισμένες οικονομίες για βελτίωση της οικονομικής απόδοσής τους.
Η παραβίαση όλων αυτών των συμπεφωνημένων κανόνων μετά την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση του 2008 με έκδοση τρισεκατομμυρίων δολαρίων ως πακέτων Quantitative Easing (QE: Ποσοτική Χαλάρωση) στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, και προσφάτως εκ νέου διαμοιρασμός πρόσθετων πακέτων Ποσοτικής Χαλάρωσης λόγω της Πανδημίας θα απειλήσει με κατάρρευση το σύστημα ως λειτουργεί σήμερα. Αυτό θα γίνει βάζοντας τεράστιες πληθωριστικές πιέσεις στις οικονομίες οι οποίες δεν οφείλονται ούτε στην δυσλειτουργία των εφοδιαστικών αλυσίδων, ούτε στη μαζική έξοδο εργαζόμενων παγκοσμίως από την μισθωτή εργασία ούτε αποκλειστικά στην αύξηση του ενεργειακού κόστους.
Η μείωση της ζήτησης λόγω της Πανδημίας κανονικά θα έπρεπε να συμπιέσει τις τιμές των πρώτων υλών (όπως το πετρέλαιο που είχε φτάσει σε αρνητικές τιμές στην αρχή της πανδημίας!) τις τιμές των αγαθών και των τις τιμές των υπηρεσιών όπως είδαμε να πέφτουν οι τιμές των τουριστικών πακέτων στη χώρα μας τις χρονιές της πανδημίας λόγω χαμηλής ζήτησης από παραθεριστές.
Ήδη οι ανά τον κόσμο κεντρικές τράπεζες προσανατολίζονται προς έκδοση ηλεκτρονικών νομισμάτων που θα υπακούν σε ελαφρώς διαφορετικούς κανόνες από τα fiat money των τελευταίων 75 ετών τα οποία επιτρέπουν την πραγματοποίηση κρυφών από το κράτος συναλλαγών σε μετρητά, συντηρώντας παράνομες ενέργειες και διαφθορά σε όλα τα επίπεδα, αλλά και ιδιωτικότητα για τους πολίτες και τα φυσικά πρόσωπα.
Δημιουργώντας τα νέα κεντρικά ελεγχόμενα Ηλεκτρονικά Νομίσματα από τις Κεντρικές Τράπεζες (που θα είναι ριζικά διαφοροποιημένα από τα κρυπτονομίσματα) οι ρυθμιστές του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος κάνουν μια τελευταία απέλπιδα προσπάθεια να ανακόψουν την έλευση των "αποκεντρωμένων" κρυπτονομισμάτων (βασισμένα σε τεχνολογία blockchain) τα οποία απειλούν την κυριαρχία και τον απόλυτο έλεγχο των οικονομιών από το πλέγμα των εμπορικών και επενδυτικών τραπεζών που ελέγχουν οι Ρυθμιστικοί Θεσμοί του σημερινού Παγκόσμιου Χρηματοπιστωτικού Συστήματος.
Αν οι Κεντρικές Τράπεζες και τα Κράτη παγκοσμίως επιτύχουν να εμποδίσουν/καταστρέψουν ολοσχερώς τα κρυπτονομίσματα, όπως αποπειράθηκε και πέτυχε μερικώς αλλά προσωρινά η Κίνα με τις απαγορεύσεις που έχει επιβάλλει στην εξόρυξη και την χρήση του, τότε ίσως περάσουμε σε μια νέα "κεντρικά ελεγχόμενη” παγκόσμια οικονομία.
Αν αποτύχουν στην προσπάθεια χαλιναγώγησης των κρυπτονομισμάτων, που ίσως είναι εξίσου πιθανό με την επιτυχία, τότε θεσμοί όπως οι τράπεζες, η νομισματική πολιτική, η φορολόγηση, ο δανεισμός, και πολλά άλλα που θεωρούμε δεδομένα, θα αλλάξουν ριζικά.
Ενδεικτικά, η αγοραστική δύναμη του χρυσού στα τελευταία 100 χρόνια έχει διακύμανση 1%-2%, ενώ τα fiat νομίσματα έχουν χάσει από 10 ως και χιλιάδες φορές την αγοραστική τους δύναμη (ποιος θυμάται την αναφορά σε μισθό σε δραχμές: 3 και 60 στα ‘60s όταν ένα ευρώ στην κατάργηση της δραχμής είχε 340,75 δρχ. και ο μέσος μισθός ήταν 1.000 ευρώ)
Δεν είμαι σίγουρος πως θα εξελιχθεί η σύγκρουση κρυπτονομισμάτων χωρίς πληθωριστική υποτίμηση από τη μια πλευρά, και επίσημων ηλεκτρονικών νομισμάτων Κεντρικών Τραπεζών υπό κρατικό έλεγχο, και πως αυτή η σύγκρουση θα επηρεάσει την παγκόσμια πολιτική για την φορολόγηση, την εκτύπωση νομίσματος από τα κράτη ως χρέος, τις χρηματαγορές, τα capital gains των παγίων, τα εισοδήματα των ιδιωτών και το παγκόσμιο εμπόριο.
Επειδή ακριβώς δεν επιδέχονται κεντρικό έλεγχο, γι' αυτό και τα κρυπτονομίσματα ονομάζονται "αποκεντρωμένα" νομίσματα. Δεν παράγουν τόκο ούτε πληθωρισμό, αλλά ούτε και μπορούν να φορολογηθούν, να κατασχεθούν ή να κλαπούν. Δεν χρειάζονται καν τράπεζες.
Φυσικά τα κρυπτονομίσματα μπορούν να φορολογηθούν μόνο όταν γίνει μετατροπή τους σε άλλο "κανονικό” νόμισμα για οποιοδήποτε λόγο. Όσο όμως διακρατούνται ή χρησιμοποιούνται ως καθεαυτά για συναλλαγές, η φορολόγησή τους θα είναι εθελοντική και μόνον. Η φορολόγηση τους προϋποθέτει ένα liquidity event και ο φόρος είναι επί των capital gains που οι κάτοχοί τους θα έχουν επιτύχει.
Το ποια θα είναι πραγματικά η νομισματική/αξιακή ισορροπία όταν ολοκληρωθεί ο κύκλος αναδιάταξης του χρήματος ως φορέας πραγματικών αξιών, που ξεκίνησε με τα QE της περασμένης δεκαετίας, δεν πιστεύω ότι μπορεί κάποιος να μαντέψει με βεβαιότητα.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι σε πολύ λίγα πράγματα θα ομοιάζει με τη σημερινή κατάσταση που θεωρούμε αυτονόητη.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου