Το διεθνές νομισματικό σύστημα αναφέρεται στις θεσμικές ρυθμίσεις και πρακτικές για την τιμολόγηση, την ανταλλαγή νομισμάτων, την προσαρμογή των πληρωμών κλπ.
Το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα δεν είναι αιώνιο, αλλά θα εξελίσσεται με τις περιβαλλοντικές αλλαγές. Στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες προώθησαν την εγκαθίδρυση του συστήματος του Bretton Woods, πυρήνας του οποίου ήταν το δολάριο ως μέσο αποτίμησης, διαπραγμάτευσης και αποθήκευσης αξιών.
Κατά τις δεκαετίες που μεσολάβησαν από τη δεκαετία του 1971 έως τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, το σύστημα του Bretton Woods γνώρισε αλλαγές, η σταθερή σύνδεση μεταξύ του δολαρίου ΗΠΑ και του χρυσού ακυρώθηκε και οι συναλλαγματικές ισοτιμίες των εθνικών νομισμάτων εισήλθαν στο ονομαστικά ελεύθερα κυμαινόμενο σύστημα της Τζαμάικα, ωστόσο το δολάριο ΗΠΑ, ως θεμέλιο του διεθνούς νομισματικού συστήματος, δεν κλονίστηκε.
Μετά το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008, οι αλλαγές στο διεθνές μοτίβο ισχύος και η νέα τεχνολογική επανάσταση θέτουν νέες προκλήσεις στην ηγεμονία του δολαρίου και η αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας επιταχύνεται.
Πρώτον, η πολυπολική παγκόσμια οικονομική δομή έχει εξελιχθεί σε βάθος με την ταχεία αύξηση του ΑΕΠ των χωρών εκτός των ΗΠΑ. Το μερίδιο του ΑΕΠ των ΗΠΑ στο παγκόσμιο ΑΕΠ μειώθηκε από 40% το 1960 σε 24% το 2021. Το ΑΕΠ της Ασίας αντιπροσώπευε το 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ πριν από σαράντα ή πενήντα χρόνια, αλλά αυξήθηκε στο 47% το 2021. Τα τελευταία 10 χρόνια, η συμβολή της οικονομίας της Κίνας στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη έχει σταθεροποιηθεί στο 30% περίπου. Ακόμα και τα δύο τελευταία χρόνια της παγκόσμιας επιδημίας, ο μέσος διετής ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας έφτασε το 5,1%, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση μεταξύ των μεγάλων οικονομιών του κόσμου και συνεχίζοντας να αποτελεί την ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης.
Αυτό άλλαξε τη μακροχρόνια θέση των Ηνωμένων Πολιτειών ως ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομίας κατά τις μεταπολεμικές δεκαετίες. Η οικονομική βάση καθορίζει τη διεθνή δομή, η οποία απαιτεί περισσότερα κυρίαρχα νομίσματα για τη διευκόλυνση του διεθνούς διακανονισμού πληρωμών, την προσαρμογή του ισοζυγίου πληρωμών κ. λπ.
Δεύτερον, οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να υπερβάλλουν στην αξιοπιστία του δολαρίου ΗΠΑ. Υπό την καθοδήγηση της λεγόμενης αρχής "Πρώτα η Αμερική", ο πρόεδρος Τραμπ διεξήγαγε έναν "δασμολογικό πόλεμο" και έπαιξε ένα "παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος", το οποίο υπερέβαλε σοβαρά την παγκόσμια ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών. Μετά την ανάληψη της εξουσίας από την κυβέρνηση Μπάιντεν, δεν προσάρμοσε την οικονομική και εμπορική πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ, γεγονός που άφησε τη διεθνή αξιοπιστία του δολαρίου ΗΠΑ να πέσει ανεπιστρεπτί.
Επιπλέον, η πολιτική "απεριόριστης ποσοτικής χαλάρωσης" της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ μετά την πανδημία COVID-19 κατέκλυσε τη ρευστότητα του δολαρίου ΗΠΑ. Ο ισολογισμός της Fed επεκτάθηκε από περίπου 4 τρισεκατομμύρια δολάρια τον Μάρτιο του 2020 σε περισσότερα από 9 τρισεκατομμύρια δολάρια σήμερα, το οποίο είναι 10 φορές μεγαλύτερο από το μέγεθος του ισολογισμού της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ πριν από το χρηματοπιστωτικό τσουνάμι του 2008.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα εκμεταλλεύεται σαφώς τη μοναδική της θέση στο παγκόσμιο πλαίσιο του δολαρίου ΗΠΑ για να μετακυλήσει το κόστος της πανδημίας COVID-19. Ακριβώς όπως είπε ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ John Connally τη δεκαετία του 1970: Το δολάριο των ΗΠΑ είναι το νόμισμά μας, αλλά είναι δικό σας πρόβλημα.
Μετά το ξέσπασμα της σύγκρουσης μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη ένωσαν τις δυνάμεις τους για να διώξουν τη Ρωσία από το σύστημα πληρωμών SWIFT, επιτείνοντας τις ανησυχίες διαφόρων εθνών που σπεύδουν να μελετήσουν εναλλακτικές συναλλαγές και συστήματα πληρωμών εκτός του δολαρίου ΗΠΑ. Όλο και περισσότερες χώρες ελπίζουν να βρουν ένα πιο σταθερό νόμισμα. Αυτό ακριβώς έχουμε δει.
Η Τουρκία έχει ξεκινήσει τη διαδικασία μείωσης των διαθεσίμων της σε δολάρια, το Ιράν ανακοίνωσε ότι ο προ-διακανονισμός αποτίμησης των πετρελαϊκών συναλλαγών του δεν θα χρησιμοποιεί πλέον το δολάριο ΗΠΑ, η Ρωσία έχει αρχίσει να χρησιμοποιεί το τοπικό νόμισμα στο εμπόριο φυσικών πόρων και οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν προωθήσει δυναμικά την ευρωπαϊκή εκδοχή του συστήματος διακανονισμού.
Τρίτον, υπάρχει μια νέα εξέλιξη στον διεθνή καταμερισμό της παραγωγής. Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης επιβραδύνθηκε και η τάση της τοπικοποίησης της παραγωγής ενισχύθηκε. Βραχυπρόθεσμα, με κίνητρο τη γεωπολιτική και την αποφυγή κινδύνων, η παγκόσμια βιομηχανική αλυσίδα θα διασκορπιστεί και θα συσταλεί σε πολλαπλά μπλοκ περιφερειών, ενώ η περιφερειοποίηση και ο εντοπισμός της βιομηχανικής αλυσίδας θα αποτελέσει επίσης τάση.
Το νέο πρότυπο της παγκοσμιοποίησης στο μέλλον θα είναι η επαγγελματική κατανομή της παραγωγής μεταξύ των καλύτερων επιχειρήσεων του κόσμου σε περιφερειακό επίπεδο και η δημιουργία κάθετα ολοκληρωμένων συμπλεγμάτων, και η αναλογία των οφελών που αποκτούν οι χώρες υποδοχής θα αυξηθεί, γεγονός που αντιπροσωπεύει τη λεγόμενη "δικαιοσύνη" της διάταξης της παραγωγής, προωθεί την αύξηση των περιφερειακών εμπορικών συναλλαγών και είναι βέβαιο ότι θα επιταχύνει την άνοδο του περιφερειακού διακανονισμού σε τοπικό νόμισμα.
Τέταρτον, η ψηφιακή τεχνολογία θα προωθήσει την ανάπτυξη της παγκόσμιας βιομηχανικής αλυσίδας προς μια έξυπνη και αποκεντρωμένη κατεύθυνση. Με τη σταδιακή ωρίμανση και εμπορευματοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής, όπως το cloud computing, το βιομηχανικό διαδίκτυο και την αυτοματοποίηση, η μεταποιητική βιομηχανία θα γίνει πιο έξυπνη και πιο διαφοροποιημένη στο μέλλον.
Κατά την κάλυψη των αναγκών της διασποράς των κινδύνων, θα συντομεύσει και θα ισοπεδώσει τη βιομηχανική αλυσίδα, θα ενισχύσει περαιτέρω το μοντέλο συστάδων κάθετης ολοκλήρωσης των προαναφερόμενων βιομηχανικών αλυσίδων και θα επιταχύνει τη δομή της παγκόσμιας βιομηχανικής αλυσίδας.
Η ασφάλεια και η ουδετερότητα της αλυσίδας μπλοκ ενισχύει σημαντικά την αξιοπιστία των ψηφιακών νομισμάτων, παρέχοντας νέες επιλογές στα έθνη, όταν η θέση του δολαρίου ΗΠΑ μειώνεται. Ο αντίκτυπος της ψηφιακής τεχνολογίας στο σύστημα του δολαρίου των ΗΠΑ είναι πιο θεμελιώδης.
Ο Paulson, πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ και πρόεδρος του Ιδρύματος Paulson, δήλωσε με μεγάλη ανησυχία στο άρθρο του "Το μέλλον του δολαρίου των ΗΠΑ" που δημοσιεύθηκε στο διάσημο αμερικανικό περιοδικό Foreign Affairs τον Μάιο του 2021: "Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πρέπει να ανησυχούν για το τέλος της παγκόσμιας ηγεμονίας του δολαρίου ΗΠΑ επί του παρόντος, αλλά θα πρέπει επίσης να ανησυχούν για το καθεστώς του δολαρίου ΗΠΑ από τις νέες χρηματοοικονομικές τεχνολογίες, όπως το ψηφιακό νόμισμα"
Ωστόσο, θα πρέπει να παραμείνουμε αντικειμενικοί και ορθολογικοί όσον αφορά την πρόοδο και τη βελτίωση του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος. Η οικονομική ιστορία μάς λέει ότι η μεταρρύθμιση και η προσαρμογή του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος δεν θα επιτευχθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Θα είναι μια μακρά ιστορική διαδικασία, και μερικές φορές θα επαναλαμβάνεται.
Το "σοκ του Νίξον" τον Αύγουστο του 1971 σηματοδότησε τη μετάβαση από τον κανόνα χρυσού στον πιστωτικό κανόνα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκατέλειψαν μονομερώς τη σύνδεση του αμερικανικού δολαρίου με τον χρυσό, επειδή δεν μπορούν να τηρήσουν την υπόσχεση ότι μια ουγγιά χρυσού ισούται με 35 δολάρια. Τότε το σύστημα του Bretton Woods δυσλειτούργησε σε κάποιο βαθμό. Μαζί με αυτό, το δολάριο έχασε το καθεστώς του ως το μόνο αποτελεσματικό παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Οι αμφιβολίες σχετικά με το καθεστώς του δολαρίου ΗΠΑ αυξάνονταν, το ευρώ εμφανίστηκε ως αντίπαλος το 1999, αλλά η ηγεμονία του δολαρίου ΗΠΑ δεν άλλαξε.
Ο λόγος έγκειται στο αποτέλεσμα της αγκύρωσης της συνολικής εθνικής ισχύος πίσω από το κυρίαρχο νόμισμα. Έτσι, με βάση την ενίσχυση της συνολικής εθνικής δύναμης, η ευρεία αποδοχή από άλλες χώρες κρατικών νομισμάτων εκτός δολαρίου θα πρέπει να είναι το βασικό καθήκον των άλλων κρατικών νομισμάτων στο μέλλον.
Επιπλέον, στην πορεία τους προς τα διεθνή αποθεματικά νομίσματα και νομίσματα διακανονισμού, οι άλλες χώρες θα αντιμετωπίσουν αναπόφευκτα εμπόδια από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
"Το δολάριο ΗΠΑ είναι ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους της παγκόσμιας ηγεμονίας των ΗΠΑ. Χωρίς το δολάριο, η ηγεμονία των ΗΠΑ δεν θα είναι πλέον σταθερή"
Η λεγόμενη παγίδα του Θουκυδίδη υπάρχει επίσης μεταξύ του δολαρίου ΗΠΑ και οποιουδήποτε πιθανού αμφισβητία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προσπαθήσουν με κάθε τρόπο να διατηρήσουν την ηγεμονία του δολαρίου ΗΠΑ με τα υφιστάμενα εργαλεία πολιτικής τους. Επομένως, πρέπει να επιδεικνύεται προσοχή στον ανταγωνισμό για σημαντικότερους διεθνείς νομισματικούς ρόλους.
Στην παραπάνω διαδικασία, ένα μεταβατικό χαρακτηριστικό του επερχόμενου ανταγωνισμού των παγκόσμιων νομισμάτων είναι ότι το δολάριο ΗΠΑ εξακολουθεί να κυριαρχεί στο διεθνές οικονομικό σύστημα, αλλά το ποσοστό διακανονισμού σε τοπικό νόμισμα μεταξύ των χωρών θα αυξηθεί. Θα διαμορφωθούν περισσότερες περιφερειακές ρυθμίσεις διευθέτησης.
Πάρτε ως παράδειγμα την Πρωτοβουλία Belt and Road. Πριν από το ξέσπασμα της ρωσο-ουκρανικής σύγκρουσης, οι χώρες κατά μήκος της διαδρομής εργάζονταν για τη δημιουργία ενός πληρέστερου συστήματος χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, όπως η επιτάχυνση της δικτυακής διάταξης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων των τοπικών εθνών στις χώρες κατά μήκος της διαδρομής και η δημιουργία ενός συστήματος πληρωμών και διακανονισμού χωρίς δολάρια παράλληλα με το SWIFT.
Εκτός από τις βασικές επιχειρήσεις, όπως οι διεθνείς διακανονισμοί και τα εμβάσματα, οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν στην κατασκευή της Πρωτοβουλίας Ζώνης και Δρόμου θα έχουν επίσης νέες επιχειρήσεις, όπως τα τοπικά πιστωτικά δάνεια και ο διατραπεζικός δανεισμός. Όταν έρθει η ώρα, οι σχετικές υπηρεσίες θα μπορούσαν να επεκταθούν σε αναδυόμενες επιχειρήσεις, όπως τραπεζικές επιχειρήσεις επενδύσεων, πρακτορεία προθεσμιακών συμβολαίων μετοχών, προσωπική οικονομική διαχείριση κ. λπ.
Αν και η συνεχιζόμενη ρωσο-ουκρανική σύγκρουση μπορεί να καθυστερήσει την εμβάθυνση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής συνεργασίας κατά μήκος αυτής της διαδρομής, η στασιμότητα αυτή θα είναι προσωρινή. Για να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα σε εξωεδαφικούς κινδύνους, η διαδικασία διακανονισμού των σχετικών χωρών σε τοπικά νομίσματα αναμένεται να επανεκκινήσει και να επιταχυνθεί σύντομα.
Ερόλ Ουζέρ
πηγη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου