Του Λέανδρου Ρακιντζή,
Αρεοπαγίτης ε.τ.
Με αφορμή το πρόσφατο περιστατικό σε κέντρο εστίασης στη Μύκονο, που μπορεί να παρουσιάζει περίπτωση αισχροκέρδειας, γιατί σύμφωνα με την καταγγελία ζητήθηκαν από μία Αμερικάνα για μια μερίδα καβουροπόδαρα και δύο κοκτέιλ 600 ευρώ, η οποία στη συνέχεια ανέβασε τη φωτογραφία του λογαριασμού στο διαδίκτυο, έγινε παγκόσμιο viral και η χώρα μας διεθνώς ρεζίλι, επαναφέρεται στο προσκήνιο το ζήτημα τι είναι αισχροκέρδεια, πώς ελέγχεται και πώς τιμωρείται στη χώρα μας σε εποχή κρίσεως.
Για τον ορισμό της αισχροκέρδειας και πότε είναι αξιόποινη προσφεύγουμε στο άρθρο 405 του παλιού Π.Κ. "αισχροκέρδεια διαπράττει, όποιος σε συναλλαγή συνομολογεί ή παίρνει για τον ευατό του ή τρίτο περιουσιακά ωφελήματα που υπερβαίνουν την αξία της δικής του παροχής, ώστε ανάλογα με τις ειδικές περιστάσεις να βρίσκεται σε προφανή δυσαναλογία προς αυτήν, τιμωρείται αν το πράττει κατ’ επάγγελμα ή συνήθεια σε φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών". Η χρήσιμη αυτή διάταξη καταργήθηκε δια παραλείψεως με την εισαγωγή του νέου Π.Κ. και μάλιστα με τρόπο παπατζίδικο, γιατί ο νέος Π.Κ. αναφέρει τα άρθρα 385-406 δηλαδή και το επίμαχο 405 έχουν συγχωνευθεί στο Εικοστό Τρίτο Κεφάλαιο, αν όμως ανατρέξει κανείς στο κεφάλαιο αυτό του νέου Π.Κ. η διάταξη αυτή δεν υπάρχει.
Στην Ελλάδα η αισχροκέρδεια προβλεπόταν ως αδίκημα από τον Ποινικό Νόμο του 1834, που τροποποιήθηκε από τον ν.ΓΩΑΖ/1911 και στη συνέχεια από τον Π.Κ. του 1950. Με την ΠΝΠ/20-3-2020 και τον ν.4903/2022 η αντιμετώπιση της "αθέμιτης κερδοφορίας σε περιόδους κρίσεως", όπως μετονομάσθηκε όχι με επιτυχία η αισχροκέρδεια, γιατί στη συνείδηση του λαού και στην καθομιλουμένη οι αισχροκερδείς αποκαλούνται με άλλα επίθετα, που το συνηθέστερο είναι "λαμόγιο",
γίνεται πλέον με την επιβολή διοικητικών προστίμων από 5.000 έως 1.000.000 ευρώ. Ο έλεγχος αφορά την αποκόμιση υπερβολικού κέρδους από την πώληση οποιουδήποτε προϊόντος ή παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας, που είναι απαραίτητη για την υγεία, τη διατροφή, τη διαβίωση, τη μετακίνηση ή την ασφάλεια του καταναλωτή, όταν το περιθώριο μεικτού κέρδους ανά μονάδα υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο πριν την 1-9-2021. Δηλαδή π.χ. αν η τιμή πώλησης για την παραπάνω μερίδα καβουροπόδορα (470 ευρώ) δικαιολογείται βάσει του τιμολογίου αγοράς τους και του πριν την 1-9-21 περιθωρίου μεικτού κέρδους που δούλευε ο συγκεκριμένος εστιάτωρ δεν υπάρχει παράβαση!!!
Εκείνο όμως που πρέπει τάχιστα ποινικά και διοικητικά να εξετασθεί είναι η καταγγελία της παραπάνω κυρίας, ότι στις διαμαρτυρίες της υπέστη μπούλινγκ από τα γκαρσόνια του μαγαζιού και ότι η Αστυνομία αδράνησε, γιατί τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να πατάσσονται τάχιστα, άλλως η παραβατικότητα γίνεται καθεστώς, που κατά τα φαινόμενα συμβαίνει σε μεγάλο ποσοστό στη Μύκονο με τον συγχρωτισμό των διαφόρων φυλών, το κυνήγι του χρήματος και την αδυναμία πλήρους αστυνόμευσης κατά τους θερινούς μήνες.
Αμέσως μετά τον Β΄. Παγκόσμιο Πόλεμο οι τιμές και η ποιότητα των τροφίμων ελέγχονταν από την Αγορανομία βάσει του Αγορανομικού Κώδικα, που προέβλεπε τα αγορανομικά αδικήματα και τις ποινές τους, στις οποίες περιλαμβάνετο και η αφαίρεση της αδείας λειτουργίας της επιχείρησης. Μόνο κατόπιν αποφάσεως της Αγορανομικής Επιτροπής, ότι στη συγκεκριμένη συναλλαγή υπήρχε υπερβολικό κέρδος ασκείτο ποινική δίωξη για αισχροκέρδεια. Οι υποθέσεις δικάζονταν από το Αγορανομικό Δικαστήριο συνήθως κατά τη διαδικασία του αυτοφώρου με κατηγορούμενο τον αγορανομικό υπεύθυνο της επιχείρησης, κοινώς "αυτοφωράκιας".
Οι χρήσιμοι αυτοί θεσμοί μετά την είσοδό μας στην Ε.Ε. καταργήθηκαν γιατί παρεμποδίζουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό και επικράτησε το δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού, που ισχύει στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε., σε μια προσπάθεια ελέγχου των τιμών με τον μηχανισμό προσφοράς και ζήτησης και την απαγόρευση της κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης στην αγορά, την εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των επιχειρήσεων κλπ. Ο παραπάνω όμως μηχανισμός δεν λειτουργεί σε περιόδους οικονομικών και γεωπολιτικών κρίσεων ή ολιγοπωλίου, που συμβαίνει σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς.
Κατά δημοσιογραφικές πληροφορίες αυτή τη στιγμή πλέον των καθημερινών ελέγχων διεξάγεται από την Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙ.Μ.Ε.Α) εκτεταμένος έλεγχος στο κύκλωμα καυσίμων τα αποτελέσματα των οποίων θα ανακοινωθούν σύντομα χωρίς όμως δημοσιοποίηση ονομάτων εκτός αν επιβλήθηκε με ΥΑ πρόστιμο άνω των 50.000 ευρώ ή ο υπαίτιος είναι υπότροπος. Διαπιστώθηκαν παραβάσεις κυρίως για πωλήσεις υγρών καυσίμων με μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους από το νόμιμο, νοθεία με ανάμειξη ορυκτελαίων και λαθρεμπόριο 500 τόνων βενζίνης, που σημαίνει οργανωμένο εγκληματικό κύκλωμα, που όπως και πολλά άλλα δεν κατέστη δυνατόν να εξαρθρωθούν.
Η χώρα και η κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη παγκόσμιων γεωπολιτικών εξελίξεων, πανδημίας, οικονομικών, επισιτιστικών και ενεργειακών κρίσεων, που επιτάθηκαν από τον πόλεμο της Ουκρανίας με επιβαρυντικές ιδίως επισιτιστικές συνέπειες, που για τη χώρα μας παρά την αύξηση διεθνώς των τιμών των τροφίμων είναι ακόμα διαχειρίσιμες. Το κλίμα ανασφάλειας επιτείνουν οι διάφορες προφητείες περί επερχόμενης πείνας με την συμβουλή την αποθήκευση τροφίμων, γεγονός που αυξάνει τη ζήτηση τους και τις τιμές τους και αποτυπώθηκε στον πληθωρισμό.
Το ζητούμενο πρέπει να είναι η πρόληψη και σε κάθε περίπτωση ο αποτελεσματικός έλεγχος από την Πολιτεία της λόγω των παραπάνω ειδικών συνθηκών και της παρατάσεως του πολέμου στην Ουκρανία επερχόμενης από τους συνήθεις υπόπτους ,που στην Κατοχή αποκαλούσαν "μαυραγορίτες" τώρα λειτουργούν σε άλλα μεγέθη, μεθόδους και σχήματα, αθέμιτης κερδοφορίας κοινώς αισχροκέρδειας, που η Πολιτεία προσπαθεί να αντιμετωπίσει μόνο με την επιβολή προστίμων.
Κατά τη γνώμη μου μόνο η επιβολή προστίμων ακόμα και μεγάλου μεγέθους δεν είναι ικανή να αποτρέψει την αισχροκέρδεια, γιατί κανένας δεν φοβάται το πρόστιμο για τον απλούστατο λόγο, γιατί δεν πληρώνεται άμεσα, απλά βεβαιώνεται και στο τέλος ρυθμίζεται με τα λοιπά χρέη της επιχείρησης. Σε μικρές επιχειρήσεις, όπως είναι η εστίαση, ο μέσος χρόνος ζωής των είναι πολύ λίγα χρόνια και στο τέλος η επιχείρηση κλείνει αφήνοντας πίσω της ανέγγυα χρέη. Ο σχετικός έλεγχος σε μεγάλες επιχειρήσεις απαιτεί ειδικές γνώσεις και χρόνο και στο τέλος δικαστικές αμφισβητήσεις των καταλογισμών και στο βάθος παραγραφή. Αμφιβάλλω, αν οι οικονομικοί έλεγχοι πλην εξαιρέσεων αποδίδουν το κόστος τους, το μόνο θετικό είναι ότι ο φόβος και η όχληση του ελέγχου αναγκάζει τις εταιρείες να είναι πιο προσεκτικές. Κατά καιρούς ανακοινώνονται τα ποσά των προστίμων, που επιβλήθηκαν, δεν έχει ανακοινωθεί όμως πόσα εισπραχθήκαν αντίστοιχα. Τα 40 δισ. των "λεφτά υπάρχουν" προέρχονταν κυρίως από πρόστιμα και παγωμένους φόρους, που δεν εισπράχθηκαν. Η Ε.Ε. παρακρατεί τα πρόστιμα από τις επιδοτήσεις προς τα κράτη μέλη, ενώ παρ’ ημίν επικρατεί η αντίθετη πρακτική.
Πιστεύω ότι παράλληλα με την επιβολή των προστίμων απαιτείται και η ποινική τιμωρία των υπολόγων για αισχροκέρδεια με την εκ νέου θέσπιση του άρθρου 405 του παλιού Π.Κ. και νομική πρόβλεψη για το άμεσο κλείσιμο των καταστημάτων τουλάχιστον της εστίασης και υγρών καυσίμων και η δημοσιοποίησης των ονομάτων τους για την κατά το δυνατόν προστασία της τουριστικής κίνησης και των καταναλωτών.
ΠΗΓΗ
Με αφορμή το πρόσφατο περιστατικό σε κέντρο εστίασης στη Μύκονο, που μπορεί να παρουσιάζει περίπτωση αισχροκέρδειας, γιατί σύμφωνα με την καταγγελία ζητήθηκαν από μία Αμερικάνα για μια μερίδα καβουροπόδαρα και δύο κοκτέιλ 600 ευρώ, η οποία στη συνέχεια ανέβασε τη φωτογραφία του λογαριασμού στο διαδίκτυο, έγινε παγκόσμιο viral και η χώρα μας διεθνώς ρεζίλι, επαναφέρεται στο προσκήνιο το ζήτημα τι είναι αισχροκέρδεια, πώς ελέγχεται και πώς τιμωρείται στη χώρα μας σε εποχή κρίσεως.
Για τον ορισμό της αισχροκέρδειας και πότε είναι αξιόποινη προσφεύγουμε στο άρθρο 405 του παλιού Π.Κ. "αισχροκέρδεια διαπράττει, όποιος σε συναλλαγή συνομολογεί ή παίρνει για τον ευατό του ή τρίτο περιουσιακά ωφελήματα που υπερβαίνουν την αξία της δικής του παροχής, ώστε ανάλογα με τις ειδικές περιστάσεις να βρίσκεται σε προφανή δυσαναλογία προς αυτήν, τιμωρείται αν το πράττει κατ’ επάγγελμα ή συνήθεια σε φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών". Η χρήσιμη αυτή διάταξη καταργήθηκε δια παραλείψεως με την εισαγωγή του νέου Π.Κ. και μάλιστα με τρόπο παπατζίδικο, γιατί ο νέος Π.Κ. αναφέρει τα άρθρα 385-406 δηλαδή και το επίμαχο 405 έχουν συγχωνευθεί στο Εικοστό Τρίτο Κεφάλαιο, αν όμως ανατρέξει κανείς στο κεφάλαιο αυτό του νέου Π.Κ. η διάταξη αυτή δεν υπάρχει.
Στην Ελλάδα η αισχροκέρδεια προβλεπόταν ως αδίκημα από τον Ποινικό Νόμο του 1834, που τροποποιήθηκε από τον ν.ΓΩΑΖ/1911 και στη συνέχεια από τον Π.Κ. του 1950. Με την ΠΝΠ/20-3-2020 και τον ν.4903/2022 η αντιμετώπιση της "αθέμιτης κερδοφορίας σε περιόδους κρίσεως", όπως μετονομάσθηκε όχι με επιτυχία η αισχροκέρδεια, γιατί στη συνείδηση του λαού και στην καθομιλουμένη οι αισχροκερδείς αποκαλούνται με άλλα επίθετα, που το συνηθέστερο είναι "λαμόγιο",
γίνεται πλέον με την επιβολή διοικητικών προστίμων από 5.000 έως 1.000.000 ευρώ. Ο έλεγχος αφορά την αποκόμιση υπερβολικού κέρδους από την πώληση οποιουδήποτε προϊόντος ή παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας, που είναι απαραίτητη για την υγεία, τη διατροφή, τη διαβίωση, τη μετακίνηση ή την ασφάλεια του καταναλωτή, όταν το περιθώριο μεικτού κέρδους ανά μονάδα υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο πριν την 1-9-2021. Δηλαδή π.χ. αν η τιμή πώλησης για την παραπάνω μερίδα καβουροπόδορα (470 ευρώ) δικαιολογείται βάσει του τιμολογίου αγοράς τους και του πριν την 1-9-21 περιθωρίου μεικτού κέρδους που δούλευε ο συγκεκριμένος εστιάτωρ δεν υπάρχει παράβαση!!!
Εκείνο όμως που πρέπει τάχιστα ποινικά και διοικητικά να εξετασθεί είναι η καταγγελία της παραπάνω κυρίας, ότι στις διαμαρτυρίες της υπέστη μπούλινγκ από τα γκαρσόνια του μαγαζιού και ότι η Αστυνομία αδράνησε, γιατί τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να πατάσσονται τάχιστα, άλλως η παραβατικότητα γίνεται καθεστώς, που κατά τα φαινόμενα συμβαίνει σε μεγάλο ποσοστό στη Μύκονο με τον συγχρωτισμό των διαφόρων φυλών, το κυνήγι του χρήματος και την αδυναμία πλήρους αστυνόμευσης κατά τους θερινούς μήνες.
Αμέσως μετά τον Β΄. Παγκόσμιο Πόλεμο οι τιμές και η ποιότητα των τροφίμων ελέγχονταν από την Αγορανομία βάσει του Αγορανομικού Κώδικα, που προέβλεπε τα αγορανομικά αδικήματα και τις ποινές τους, στις οποίες περιλαμβάνετο και η αφαίρεση της αδείας λειτουργίας της επιχείρησης. Μόνο κατόπιν αποφάσεως της Αγορανομικής Επιτροπής, ότι στη συγκεκριμένη συναλλαγή υπήρχε υπερβολικό κέρδος ασκείτο ποινική δίωξη για αισχροκέρδεια. Οι υποθέσεις δικάζονταν από το Αγορανομικό Δικαστήριο συνήθως κατά τη διαδικασία του αυτοφώρου με κατηγορούμενο τον αγορανομικό υπεύθυνο της επιχείρησης, κοινώς "αυτοφωράκιας".
Οι χρήσιμοι αυτοί θεσμοί μετά την είσοδό μας στην Ε.Ε. καταργήθηκαν γιατί παρεμποδίζουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό και επικράτησε το δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού, που ισχύει στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε., σε μια προσπάθεια ελέγχου των τιμών με τον μηχανισμό προσφοράς και ζήτησης και την απαγόρευση της κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης στην αγορά, την εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ των επιχειρήσεων κλπ. Ο παραπάνω όμως μηχανισμός δεν λειτουργεί σε περιόδους οικονομικών και γεωπολιτικών κρίσεων ή ολιγοπωλίου, που συμβαίνει σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς.
Κατά δημοσιογραφικές πληροφορίες αυτή τη στιγμή πλέον των καθημερινών ελέγχων διεξάγεται από την Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙ.Μ.Ε.Α) εκτεταμένος έλεγχος στο κύκλωμα καυσίμων τα αποτελέσματα των οποίων θα ανακοινωθούν σύντομα χωρίς όμως δημοσιοποίηση ονομάτων εκτός αν επιβλήθηκε με ΥΑ πρόστιμο άνω των 50.000 ευρώ ή ο υπαίτιος είναι υπότροπος. Διαπιστώθηκαν παραβάσεις κυρίως για πωλήσεις υγρών καυσίμων με μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους από το νόμιμο, νοθεία με ανάμειξη ορυκτελαίων και λαθρεμπόριο 500 τόνων βενζίνης, που σημαίνει οργανωμένο εγκληματικό κύκλωμα, που όπως και πολλά άλλα δεν κατέστη δυνατόν να εξαρθρωθούν.
Η χώρα και η κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη παγκόσμιων γεωπολιτικών εξελίξεων, πανδημίας, οικονομικών, επισιτιστικών και ενεργειακών κρίσεων, που επιτάθηκαν από τον πόλεμο της Ουκρανίας με επιβαρυντικές ιδίως επισιτιστικές συνέπειες, που για τη χώρα μας παρά την αύξηση διεθνώς των τιμών των τροφίμων είναι ακόμα διαχειρίσιμες. Το κλίμα ανασφάλειας επιτείνουν οι διάφορες προφητείες περί επερχόμενης πείνας με την συμβουλή την αποθήκευση τροφίμων, γεγονός που αυξάνει τη ζήτηση τους και τις τιμές τους και αποτυπώθηκε στον πληθωρισμό.
Το ζητούμενο πρέπει να είναι η πρόληψη και σε κάθε περίπτωση ο αποτελεσματικός έλεγχος από την Πολιτεία της λόγω των παραπάνω ειδικών συνθηκών και της παρατάσεως του πολέμου στην Ουκρανία επερχόμενης από τους συνήθεις υπόπτους ,που στην Κατοχή αποκαλούσαν "μαυραγορίτες" τώρα λειτουργούν σε άλλα μεγέθη, μεθόδους και σχήματα, αθέμιτης κερδοφορίας κοινώς αισχροκέρδειας, που η Πολιτεία προσπαθεί να αντιμετωπίσει μόνο με την επιβολή προστίμων.
Κατά τη γνώμη μου μόνο η επιβολή προστίμων ακόμα και μεγάλου μεγέθους δεν είναι ικανή να αποτρέψει την αισχροκέρδεια, γιατί κανένας δεν φοβάται το πρόστιμο για τον απλούστατο λόγο, γιατί δεν πληρώνεται άμεσα, απλά βεβαιώνεται και στο τέλος ρυθμίζεται με τα λοιπά χρέη της επιχείρησης. Σε μικρές επιχειρήσεις, όπως είναι η εστίαση, ο μέσος χρόνος ζωής των είναι πολύ λίγα χρόνια και στο τέλος η επιχείρηση κλείνει αφήνοντας πίσω της ανέγγυα χρέη. Ο σχετικός έλεγχος σε μεγάλες επιχειρήσεις απαιτεί ειδικές γνώσεις και χρόνο και στο τέλος δικαστικές αμφισβητήσεις των καταλογισμών και στο βάθος παραγραφή. Αμφιβάλλω, αν οι οικονομικοί έλεγχοι πλην εξαιρέσεων αποδίδουν το κόστος τους, το μόνο θετικό είναι ότι ο φόβος και η όχληση του ελέγχου αναγκάζει τις εταιρείες να είναι πιο προσεκτικές. Κατά καιρούς ανακοινώνονται τα ποσά των προστίμων, που επιβλήθηκαν, δεν έχει ανακοινωθεί όμως πόσα εισπραχθήκαν αντίστοιχα. Τα 40 δισ. των "λεφτά υπάρχουν" προέρχονταν κυρίως από πρόστιμα και παγωμένους φόρους, που δεν εισπράχθηκαν. Η Ε.Ε. παρακρατεί τα πρόστιμα από τις επιδοτήσεις προς τα κράτη μέλη, ενώ παρ’ ημίν επικρατεί η αντίθετη πρακτική.
Πιστεύω ότι παράλληλα με την επιβολή των προστίμων απαιτείται και η ποινική τιμωρία των υπολόγων για αισχροκέρδεια με την εκ νέου θέσπιση του άρθρου 405 του παλιού Π.Κ. και νομική πρόβλεψη για το άμεσο κλείσιμο των καταστημάτων τουλάχιστον της εστίασης και υγρών καυσίμων και η δημοσιοποίησης των ονομάτων τους για την κατά το δυνατόν προστασία της τουριστικής κίνησης και των καταναλωτών.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου