Ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών-Αττικής, Λευτέρης Ποταμιάνος, βλέπει να διορθώνονται οι υψηλές τιμές που κρατάνε τα ενοικιαστήρια, και ο πατρινός κτηματομεσίτης, Ιωάννης Τάντουλας, περιγράφει στο Sputnik την καταστροφή της τοπικής κοινωνίας, λόγω των ανοίκιαστων φοιτητικών κατοικιών.
«Ο Οκτώβρης είναι ο μήνας-ορόσημο για την αγορά των ακινήτων» είναι οι πρώτες λέξεις που μας λέει ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών-Αττικής, Λευτέρης Ποταμιάνος, με εμπειρία 23 χρόνων στον χώρο και πτυχίο στατιστικολόγου στη φαρέτρα του, που με ενθαρρύνει να πιώ άφοβα από το νερό που ήδη υπάρχει στο γραφείο του και εγώ κοιτάζω με δισταγμό: «Δεν έχουν μπει Κινέζοι εδώ μέσα από τον Μάρτιο» μου λέει χαμογελαστός, δίνοντάς μας και είδηση.
«Σας το ξαναλέω και να το βγάλετε και τίτλο» με παροτρύνει. «Πλησιάζουμε στον μήνα ορόσημο. Ο Οκτώβρης θα δείξει πού πηγαίνουμε. Σίγουρα πάντως οδεύουμε για μια διόρθωση προς τα κάτω των τιμών» προεξοφλεί.
Αν μέχρι τις αρχές του χρόνου βρεθεί το εμβόλιο για τον κορονοϊό, «θα πάμε καλά», προσθέτει κ. Ποταμιάνος. «Αν δεν βρεθεί και συνεχιστεί η πανδημία, κινδυνεύουμε να έχουμε μεγάλα προβλήματα στην ελληνική κτηματαγορά, να γκρεμιστούν οι τιμές σε τιμές προ του '17. Γιατί όντως χάρη στους ξένους, πήγε πάρα πολύ καλά η κτηματαγορά, από το 2017-2019».
Μας δίνει τα νούμερα, σημειώνοντάς τα σε ένα λευκό χαρτί:
Σωρευτικά μεταξύ 2011 και 2016 η αγορά έπεσε κοντά στο 55%-60%. «Αν ένα ακίνητο είχε 100.000 ευρώ πριν το 2012, έχασε το 60% και βυθίστηκε στις 40.000. Στη διετία 2017-2019 άγγιξε πάλι τις 70.0000 ανακτώντας το 25%-30% από τη χασούρα. Αυτή τη στιγμή είμαστε στο μεταίχμιο. Είναι πολύ κρίσιμη στιγμή. Γι' αυτό λέω, αν κρατήσει πολύ ακόμα ο κορονοϊός, κινδυνεύουμε να αγγίξουμε πάλι τις τιμές της περιόδου 2011-2016. Αν βρεθεί το εμβόλιο, θα πάμε σε μια μικρή διόρθωση και μετά θα αρχίσουν να ανακάμπτουν οι τιμές. Είμαστε όλοι μας με κρατημένη την αναπνοή. Περιμένουμε...».
Το παράδοξο είναι ότι, εν μέσω πανδημίας, όχι μόνο τα ενοίκια κρατούν τις υψηλές τιμές τους, αλλά κι ότι οι κτηματομεσίτες, παρότι οι ξένοι βγήκαν για την ώρα από την αγορά, έχουν δουλειά, σύμφωνα με τον συνομιλητή μας.
«Το 2020 χάθηκε, δεν ξέρουμε τι ακριβώς θα γίνει το 2021»
«Το επάγγελμά μας πάντοτε έχει δουλειά» με διορθώνει ο κ. Ποταμιάνος. «Άλλοτε περισσότερο, άλλοτε λιγότερο. Σήμερα ασφαλώς δεν έχουμε τη δουλειά που είχαμε στις 11 Μαρτίου, που τραβήξαμε χειρόφρενο, αλλά είναι μια περίοδος που ακόμα κινούμαστε. Δεν πατώσαμε, όπως πατώσαμε το 2015».
Η απάντησή του για τα αίτια της ανάσας ζωής που δίνεται στην αγορά ακινήτων, ξαφνιάζει.
«Η εγχώρια κατανάλωση μας έχει κρατήσει όρθιους! Την αγορά από το 2017 και μετά την ανέβασε το ξένο κεφάλαιο. Η Χρυσή βίζα και οι βραχυχρόνιες μισθώσεις. Με τον κορονοϊό αυτά τα δύο προϊόντα δεν υπάρχουν. Μπορεί να μην αναπληρώνονται πλήρως οι απώλειες. Αλλά η ροή που υπάρχει σήμερα, οφείλεται σε Έλληνες αγοραστές, οι οποίοι κινούνται σε πιο χαμηλά νούμερα από τους ξένους. Ο Έλληνας αγοράζει ακόμα ακίνητα με ταβάνι τις 150-200.000 ευρώ. Παράλληλα, υπάρχουν και οι μισθώσεις. Οι μισθώσεις πάντα κινούνται».
Η επαγγελματική κατοικία, ωστόσο, παραδέχεται, έχει τεράστιο πρόβλημα. «Στα υψηλά ενοίκια έως και 5.000 ευρώ θα έχουμε σίγουρα διορθώσεις» απαντά όταν του ζητάμε να κάνει πρόβλεψη.
«Το 2020 χάθηκε, δεν ξέρουμε τι ακριβώς θα γίνει το 2021. Αλλά αν δεν γίνουν διορθώσεις στα μισθώματα προς τα κάτω, θα μείνουν κενά και θα έχουμε ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα. Αν δεν προβούν οι ενοικιαστές-ιδιοκτήτες σε αναγκαστικές μειώσεις, θα αναλάβουν τα δικαστήρια. Όταν τελειώσει κι η κρατική παρέμβαση, χάρη στην οποία μειώθηκαν 40% τα μισθώματα στην εστίαση και τον τουρισμό από τον Μάρτη, τι άλλο μπορεί να γίνει;».
«Τα ενοίκια παραμένουν τσιμπημένα, θα αναγκαστούν να τα διορθώσουν»
Τα ενοίκια μέχρι στιγμής «κρατούν γερά», δεν πέφτουν, αλλά «έχουν αρχίσει να πιέζονται οι μισθώσεις των κατοικιών και βλέπεις ότι τα ακίνητα που είχαν ξεφύγει μένουν ξενοίκιαστα. Μόνο τα ακίνητα που είναι στις σωστές τιμές νοικιάζονται σήμερα».
Μας φέρνει ένα παράδειγμα:
«Ένα ακίνητο 100 τ.μ. στη Νέα Σμύρνη, με μια εύλογη τιμή 650-700 ευρώ, μπορεί να "φύγει". Όταν ζητούν όμως 900 ευρώ, δεν χτυπάει τηλέφωνο. Άρα το 900 θα διορθωθεί. Κι έχουμε πολλά 900σάρια, λόγω της κατάστασης που επικρατούσε, προτού τραβήξουμε τον Μάρτιο χειρόφρενο. Η κόπωση των ιδιοκτητών-ενοικιαστών από τον Μάρτη έχει σωρευτεί. Ήρθε η ώρα της διόρθωσης».
H κατάρρευση, συνεχίζει, στην αγορά των βραχυχρόνιων μισθώσεων εξώθησε στη μετατροπή όλων σχεδόν των ακινήτων σε μακροπρόθεσμη μίσθωση.
«Εδώ έχω 20 κλειδιά που μας έδωσε μια εταιρεία χτες. Τα έβγαλαν από το Αirbnb, που δεν δουλεύει, και τα έβαλαν για ενοικίαση. Τα ενοίκια παραμένουν τσιμπημένα. Αλλά θα αναγκαστούν να τα διορθώσουν! Επαναλαμβάνω. Ο μήνας Οκτώβρης, αλλά και ο Νοέμβρης θα είναι ορόσημα. Επειδή έρχεται και lockdown αυτό που σας λέω θα είναι ακόμα πιο καταλυτικό».
Ένα ερώτημα αφορά στην τύχη των ακινήτων της golden visa των Κινέζων. «Θέλετε να δείτε τι γίνονται σήμερα;» ρωτά, ενώ ανοίγει το συρτάρι του και βγάζει σαν... μάγος μια σακούλα γεμάτη κλειδιά. «Αυτή είναι η απάντηση» λέει, κραδαίνοντάς τα. «Οι Κινέζοι θέλουν να τους τα νοικιάσουμε. Βγαίνουν όλα σήμερα στη μίσθωση».
Δεν υπάρχει έτοιμη στατιστική για τις τιμές. Αλλά τα παιχνίδια αισχροκέρδειας που γίνονταν πριν τον κορονοϊό, έχουν σταματήσει, διαπιστώνει:
«Δεν γίνονταν από funds, αλλά από εκείνους που ήθελαν να πουλήσουν υπερτιμημένα ακίνητα σε ξένους για τη visa. Αυτό δεν υπάρχει σήμερα. Η απόπειρα κάποιων funds να τα αγοράσουν τώρα πιο φτηνά, για να τα έχουν σαν υπεραξία για το μέλλον, που αναμένεται να πιεστούν οι τιμές, δεν λέγεται αισχροκέρδεια».
Κέντρο και νότια προάστια
Έχει επίσης διαπιστώσει κινητικότητα σε περιοχές του κέντρου και στα νότια προάστια, που «ήδη πιέζονται». «Όλο το κέντρο αυτή τη στιγμή πιέζεται, και ειδικά περιοχές οι οποίες απειλούνται οικονομικά. Δεν πιέζεται δηλαδή τόσο πολύ το Κολωνάκι, όσο πιέζονται τα Εξάρχεια, η Ομόνοια, τα Πατήσια, η Κυψέλη, το Γκύζη».
Σε αυτές τις περιοχές οι τιμές πήγαιναν καλπάζοντας πριν τον κορονοϊό.
«Ναι, αλλά αυτή τη στιγμή που μιλάμε, και βεβαίως είναι παροδικό αυτό, πιέζονται γιατί δεν υπάρχουν ξένοι αγοραστές. Αυτά τα ακίνητα τα ζητούσαν καταρχάς οι ξένοι. Μπορεί και οι Έλληνες να αγόραζαν και να συνεχίζουν να αγοράζουν, αλλά δεν έχουν τη δυναμική για να απορροφήσουν όλη την αγορά».
Την κοινωνική διάσταση του ζητήματος μας αναπτύσσει η υποψήφια διδάκτωρ Πολεοδομίας Κωνσταντίνα Θεοδώρου, ερευνήτρια για τα ζητήματα της αγοράς ακινήτων και της κατοικίας.
«Ακόμα στην Αθήνα δεν έχουμε δει μεγάλες αλλαγές, όπως σε άλλες πόλεις, βλέπε Δουβλίνο, όπου έπεσαν πολλά διαμερίσματα στην αγορά ακινήτων» μας λέει. «Το θέμα όμως είναι τι έγινε όλο αυτό το διάστημα με την πανδημία και τα lockdown και τι θα συμβεί από εδώ και μπρος. Διότι έρχεται μια πολύ μεγάλη οικονομική κρίση. Άνθρωποι δεν θα μπορούν να πληρώσουν ενοίκιο. Κάποιοι δεν θα μπορούν να πληρώσουν το δάνειό τους και θα μπουν στον πτωχευτικό κώδικα. Στο μεταξύ, ήδη αθόρυβα, κάποια funds αγοράζουν τα κόκκινα δάνεια, που από το '18 τους πουλάνε οι τράπεζες, οι οποίες κατόπιν έρχονται και τα ξανααγοράζουν "καθαρά"».
«Από τον επόμενο Σεπτέμβρη θα φανεί η πτώση»
Μια κυρίαρχη τάση που βλέπει η κα Θεοδώρου να χαρακτηρίζει την αγορά ακινήτου την περίοδο της πανδημίας, συμφωνώντας με τον κ. Ποταμιάνο, είναι η επιστροφή διαμερισμάτων από τη βραχυχρόνια μίσθωση στην μακροχρόνια: «Τελείωσε το Airbnb και πλέον ξαναβλέπουμε τα διαμερίσματα να νοικιάζονται. Ο λόγος που τα ενοίκια παραμένουν υψηλά και δεν βρίσκεις χαμηλά ενοίκια ούτε στα Κάτω Πατήσια, όπου ένα δυάρι έχει το εξωφρενικό ενοίκιο των 500 ευρώ οφείλεται στο ότι έπεσαν λεφτά στα ακίνητα αυτά και επομένως το προϊόν έχει αλλάξει».
Η κα Θεδώρου προβλέπει πάντως ότι οι τιμές δεν θα πέσουν εύκολα ούτε μέσα στο 2020. «Οι άνθρωποι που έριξαν λεφτά πριν την πανδημία στα ακίνητά τους είναι σε στάση αναμονής. Από τον επόμενο Σεπτέμβρη θα φανεί, αν φανεί η πτώση».
Η αδυναμία των ενοικιαστών να καταβάλλουν σήμερα το μίσθωμα, πρόβλημα που αναμένεται να ενταθεί από τον επόμενο μήνα («σκεφτείτε μόνο τους ανθρώπους από τον χώρο του τουρισμού», μας θυμίζει η συνομιλήτριά μας) θα πρέπει να οδηγήσει την κυβέρνηση στη λήψη μέτρων, προσθέτει, «όπως έγινε στο Βερολίνο».
«Πολλοί άνθρωποι θα βρεθούν χωρίς κατοικία, παρότι δεν έχουμε φτάσει ακόμη να λειτουργούν τα ακίνητα, παραμένοντας σφραγισμένα, ως μετοχές, όπως συμβαίνει στο Λονδίνο. Πρέπει λοιπόν να οριστεί ένα ταβάνι στα ενοίκια. Γιατί υπάρχει και η τεχνητή έλλειψη σπιτιών στην Αθήνα, που παραμένουν άδεια επειδή οι τιμές τους είναι πολύ υψηλές. Αυτό πρέπει να ρυθμιστεί. Δεν μπορεί με τους σημερινούς μισθούς να κρατηθούν τόσο ψηλά τα ενοικιαστήρια» συνοψίζει η κα Θεοδώρου.
Η ζημιά από τον κορονοϊό έχει φανεί από την αρχή της νέας σεζόν αποκλειστικά στην επαρχία. «Η επαρχία ζούσε από την ενοικίαση μικρών ιδιοκτησιών σε φοιτητές. Λόγω των τηλεμαθημάτων η τοπική κοινωνία έχει καταστραφεί. Επομένως, έχει σημασία να προστατευτεί η μικρή ιδιοκτησία και η πρώτη κατοικία».
«Ο πελάτης φυλάει τα λεφτά του, φοβάται να κάνει ανοίγματα»
Tο πραγματικά τεράστιο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί στη φοιτητική κατοικία σε μια κατεξοχήν φοιτητούπολη, την Πάτρα, μας σκιαγραφεί ο κτηματομεσίτης Ιωάννης Τάντουλας από την Dream House Real Estate Agency.
«Η πτώση στην ενοικίαση φοιτητικών κατοικιών στην Πάτρα δεν έπεσε μόνο 50%, όπως λένε. Μετράμε απώλειες της τάξης του 70%-75%. Αντιλαμβάνεστε τι πρόβλημα προκαλείται στην πατρινή κοινωνία. Αν ως γραφείο βασιζόμασταν στην φοιτητική κατοικία, θα είχαμε φαλιρίσει».
Η πατρινή κτηματομεσιτική αγορά κινήθηκε, εν μέσω πανδημίας, σύμφωνα με τον κ. Τάντουλα, όπως και η αθηναϊκή, χάρη στις πωλήσεις «ευκαιριών και οικονομικών ακινήτων, από 20.000 έως 90.000 ευρώ. Ο πελάτης, λόγω κορονοϊού, φυλάει τα λεφτά του, είναι πολύ συγκρατημένος, φοβάται να κάνει ανοίγματα, και ακόμα και στις ενοικιάσεις θα ψάξει να βρει το πιο φτηνό».
Και στην Πάτρα τα ενοίκια δεν έχουν παρουσιάσει πτώση, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τις φοιτητικές κατοικίες:
«Οι ιδιοκτήτες δεν ρίχνουν τις τιμές. Είναι ελάχιστες οι εξαιρέσεις, και μιλάμε το πολύ για 50 ευρώ. Μια γκαρσονιέρα μπορεί πλέον να νοικιάζεται 270 ευρώ από 320. Όλα πάντως θα κριθούν στην αγορά τον επόμενο μήνα. Μπαίνοντας ο Οκτώβρης θα φανεί αν θα καταποντιστούμε ή αν θα επιζήσουμε» καταλήγει.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου