Των Marcus Ashworth και Elisa Martinuzzi
Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ευρώπης έχουν μπροστά τους την πιθανότητα ακόμη μίας κρίσης, αυτή τη φορά όχι δικής τους ευθύνης και κατασκευής, με την σκληρή πραγματικότητα να είναι ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί να κάνει ελάχιστα για να τα βοηθήσει. Αυτά τα νέα είναι βεβαίως άσχημα νέα και για την πραγματική οικονομία.
Το οικονομικό χτύπημα από την ταχεία εξάπλωση του κοροναϊού θα σημάνει πιθανότατα το πέρασμα άλλης μιας δέσμης δανείων στην κατηγορία των μη εξυπηρετούμενων (NPLs), μια πτώση της ζήτησης για νέο δανεισμό και μείωση εσόδων από συναλλαγές και προμήθειες. Ο τραπεζικός τομέας συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων που δέχονται το ισχυρότερο πλήγμα, αν δει κανείς την πρόσφατη πορεία των χρηματιστηριακών δεικτών. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς το γιατί.
Υπάρχουν μερικά ήσσονος σημασίας μέτρα μέσω των οποίων η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ θα μπορούσε να προσπαθήσει να μετριάσει τον "πόνο", ειδικά εάν αποφασίσει να μειώσει το βασικό επιτόκιο αναφοράς βαθύτερα σε αρνητικό έδαφος (κάτι που θα αποτελούσε εφιάλτη για τις τράπεζες που προσπαθούν να αποκομίσουν κάποιο κέρδος από τα δάνεια που παρέχουν).
Τουλάχιστον, η ΕΚΤ θα πρέπει να προστατεύσει τις τράπεζες από κάθε αύξηση του κόστους κατάθεσης των πλεονασματικών αποθεματικών τους στην κεντρική τράπεζα, "γλυκαίνοντας" τους όρους του καθεστώτος διαβάθμισης ("tiering") που ενέκρινε τον Σεπτέμβριο. Η μεταβολή αυτή μετακίνησε περίπου 800 δισ. ευρώ αποθεματικών των εμπορικών τραπεζών στην ΕΚΤ από τη βαθμίδα επιτοκίου -0,50% - όπου οι τράπεζες πρακτικά πληρώνουν για να διατηρούν το προνόμιο αποθήκευσης των χρημάτων τους - προς ένα ελαφρώς λιγότερο τιμωρητικό επιτόκιο της τάξης του 0%.
Ο ρόλος των TLTROs
Σε μια ξεχωριστή κίνησή της, η ΕΚΤ εξετάζει ήδη το ενδεχόμενο να προσφέρει στις τράπεζες ακόμη περισσότερα υπερ-φθηνά δάνεια - γνωστά ως στοχευμένες πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης ή TLTROs. Αυτό είναι γενικά σοφό. Θα είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ρευστότητας των εταιρειών που δέχονται τα μετρητά, καθώς περίπου τα τρία τέταρτα του δανεισμού των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων προέρχεται από τραπεζικά δάνεια.
Υπάρχουν ωστόσο δικαιολογημένες αμφιβολίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα των TLTROs όσον αφορά την παροχή χρήματος σε εκείνες τις επιχειρήσεις που το έχουν περισσότερο ανάγκη. Το δ’ τρίμηνο του περασμένου έτους, η ζήτηση από πλευράς επιχειρήσεων για δάνεια μειώθηκε στην Ευρωζώνη. Απαιτείται ακόμη μεγαλύτερη στοχευμένη χρηματοδότηση, ειδικά για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ώστε να αποφευχθεί μια πιστωτική κρίση στη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της ζώνης του ευρώ - με ακόμη πιο ελκυστικά επιτόκια για να ενθαρρυνθούν οι τράπεζες να συμμετάσχουν. Τα TLTROs δεν είναι μαγικό ραβδί αν δεν υπάρχει ζήτηση και οι τράπεζες διστάζουν να δανείσουν.
Μπορεί η ΕΚΤ να δανείσει απευθείας τις τράπεζες;
Ένα πιο αμφιλεγόμενο μέτρο θα ήταν η αναπροσαρμογή του προγράμματος αγοράς εταιρικών ομολόγων συνολικής αξίας 190 δισεκατομμυρίων ευρώ από πλευράς ΕΚΤ, ώστε να επιτραπεί και η αγορά χρέους που εκδίδουν οι τράπεζες. Αυτό θα μπορούσε να μειώσει το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών, το οποίο έχει αυξηθεί από τότε που ο ιός έπληξε την Ευρώπη.
Δυστυχώς, υπάρχουν τεράστιες συγκρούσεις συμφερόντων γύρω από το ζήτημα της άμεσης χρηματοδότησης τραπεζών, οι οποίες υπάγονται απευθείας στον ρυθμιστικό έλεγχο της ΕΚΤ. Η Γερμανία θα αρνείτο σίγουρα μια τέτοια λύση. Η κρίση του ευρώ την τελευταία δεκαετία επιδεινώθηκε από τον "φονικό βρόγχο" ορισμένων τραπεζών οι οποίες κατείχαν πάρα πολλά εκ των ομολόγων που εξέδιδε το κράτος στο οποίο έδρευαν - εντείνοντας την επικινδυνότητα και του δημόσιου χρέους και του τραπεζικού συστήματος της κάθε τέτοιας χώρας. Μια κίνηση που θα καθιέρωνε νέους δεσμούς μεταξύ μιας υπερεθνικής αρχής και μεγάλων τραπεζών θα δημιουργούσε μεγάλους φόβους.
Μετά την εμφάνιση του ιού, η ιταλική ένωση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ζητεί ήδη ανοχή ώστε να επιτρέψει στις τράπεζες της Ιταλίας να μην δηλώνουν πλέον επισφαλή δάνεια που έρχονται από το παρελθόν. Ωστόσο η ΕΚΤ πρέπει να παραμείνει αμετακίνητη. Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να συμβάλει στην προστασία των κερδών και των κεφαλαίων των τραπεζών βραχυπρόθεσμα, ωστόσο θα υπονόμευε την φερεγγυότητα σε έναν κλάδο που εξακολουθεί να προσπαθεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Ποτέ δεν έκανε καλό το να αφήνει κανείς τις τράπεζες να "στοκάρουν" το μη εξυπηρετούμενο χρέος κάτω από το χαλί.
Ένα πιο αμφιλεγόμενο μέτρο θα ήταν η αναπροσαρμογή του προγράμματος αγοράς εταιρικών ομολόγων συνολικής αξίας 190 δισεκατομμυρίων ευρώ από πλευράς ΕΚΤ, ώστε να επιτραπεί και η αγορά χρέους που εκδίδουν οι τράπεζες. Αυτό θα μπορούσε να μειώσει το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών, το οποίο έχει αυξηθεί από τότε που ο ιός έπληξε την Ευρώπη.
Δυστυχώς, υπάρχουν τεράστιες συγκρούσεις συμφερόντων γύρω από το ζήτημα της άμεσης χρηματοδότησης τραπεζών, οι οποίες υπάγονται απευθείας στον ρυθμιστικό έλεγχο της ΕΚΤ. Η Γερμανία θα αρνείτο σίγουρα μια τέτοια λύση. Η κρίση του ευρώ την τελευταία δεκαετία επιδεινώθηκε από τον "φονικό βρόγχο" ορισμένων τραπεζών οι οποίες κατείχαν πάρα πολλά εκ των ομολόγων που εξέδιδε το κράτος στο οποίο έδρευαν - εντείνοντας την επικινδυνότητα και του δημόσιου χρέους και του τραπεζικού συστήματος της κάθε τέτοιας χώρας. Μια κίνηση που θα καθιέρωνε νέους δεσμούς μεταξύ μιας υπερεθνικής αρχής και μεγάλων τραπεζών θα δημιουργούσε μεγάλους φόβους.
Μετά την εμφάνιση του ιού, η ιταλική ένωση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ζητεί ήδη ανοχή ώστε να επιτρέψει στις τράπεζες της Ιταλίας να μην δηλώνουν πλέον επισφαλή δάνεια που έρχονται από το παρελθόν. Ωστόσο η ΕΚΤ πρέπει να παραμείνει αμετακίνητη. Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να συμβάλει στην προστασία των κερδών και των κεφαλαίων των τραπεζών βραχυπρόθεσμα, ωστόσο θα υπονόμευε την φερεγγυότητα σε έναν κλάδο που εξακολουθεί να προσπαθεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Ποτέ δεν έκανε καλό το να αφήνει κανείς τις τράπεζες να "στοκάρουν" το μη εξυπηρετούμενο χρέος κάτω από το χαλί.
 |
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου