ΓΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΕ ΠΑΤΕΡΟΥΛΗΔΕΣ ΚΑΝΕΙ ΛΟΓΟ Ο ΣΥΔΑΝΕΦ
Το άρθρο δεν αποδείχθηκε ενημερωτικό, αλλά, απεναντίας, φαίνεται ότι εκπονήθηκε στο πλαίσιο εργολαβίας, που μετέτρεψε την ιστοσελίδα σας σε απολογητή της ανωμαλίας, μέσω της διασποράς ψευδών ειδήσεων και της απόπειρας δημιουργίας ψευδών εντυπώσεων, απαντά ο ΣΥΔΑΝΕΦ στο κατάπτυστο άρθρο του Κ. Χαροκόπου σε Liberal.gr, Capital.gr και την εφημερίδα Κεφάλαιο !!!
Η γενικευμένη αυτή προσέγγιση, πέραν του προσβλητικού περιεχομένου της (το οποίο πιθανότατα αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος ο κος Χαροκόπος συμπεριφέρεται) είναι και ανακριβής.
Αφενός, διότι οι δανειολήπτες, ήθελαν να επωφεληθούν του χαμηλού επιτοκίου και αφετέρου, διότι έπεσαν θύματα της πληροφοριακής ασυμμετρίας που προκαλούσε η εκπομπή διαφημιστικών μηνυμάτων, περί δήθεν ασφάλειας του ελβετικού νομίσματος και περί δήθεν σιγουριάς στην ομαλή αποπληρωμή των δανείων. Έτσι, αγνοούσαν, όχι μόνο τα απαραίτητα μακροοικονομικά στοιχεία που θα έπρεπε να τεθούν σε γνώση τους πριν τη λήψη της απόφασης συναλλαγής (πχ την από 02-04-2008 έκθεση του FITCH RATINGS που επεσήμανε το σχετικό κίνδυνο για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο ειδικά για την Ελλάδα με τίτλο GREEK RMBS PERFOMANCE BULLETIN 2008, ή την υπ’ αριθ 04/238 έκθεση του IMF, ή την υπ’ αριθ 05/249 έκθεση του ΙΜF, στην οποία, μάλιστα παρουσιαζόταν πλήρης κατάλογος κινδύνων από τα δάνεια αυτής της μορφής), οπότε σε αυτή την περίπτωση ο αρθρογράφος σας θα μπορούσε να μιλά για ενημερωμένους και ορθολογικούς (rational) homo economicus.
Ακόμα σπουδαιότερο είναι ότι οι δανειολήπτες αγνοούσαν την λειτουργική ιδιαιτερότητα αυτών των δανείων σε σχέση με τα κλασικά δάνεια σε ευρώ, όπως, παραδόξως, φαίνεται να την αγνοεί και ο αρθρογράφος σας.
Διότι, τα δάνεια του 806ΑΚ που χορηγήθηκαν σε εγχώριο νόμισμα, ακολουθούν μια διαδικασία 4 σταδίων, η οποία κατά χρονολογική σειρά έχει ως εξής:
• Ο υποψήφιος δανειολήπτης υποβάλλει αίτημα δανειοδότησης.
• Ελέγχεται η πιστοληπτική του ικανότητα από την τράπεζα.
• Εγκρίνεται το δάνειο σε €.
• Εκταμιεύεται το δάνειο σε €.
• Ο δανειολήπτης λαμβάνει το προϊόν του δανείου.
Όμως, τα δάνεια που εκφράστηκαν σε ελβετικό φράγκο ακολουθούν μια εντελώς διαφορετική διαδρομή. Συγκεκριμένα:
• Ο υποψήφιος δανειολήπτης υποβάλλει αίτημα δανειοδότησης.
• Η πιστοληπτική ικανότητα ελέγχεται από την τράπεζα, σαν να αφορά δάνειο σε €, αφού προκύπτει ότι δεν ελέγχθηκε η πιστοληπτική ικανότητα σε περίπτωση σημαντικής μεταβολής των ισοτιμιών. Εάν είχε όντως ελεγχθεί η πιστοληπτική ικανότητα των δανειοληπτών και λαμβανομένων υπόψιν των δυνατών σημαντικών μεταβολών της ισοτιμίας, τότε πιθανότατα κανείς από τους δανειολήπτες δεν θα είχε καταφέρει να δανειοδοτηθεί, καθώς δεν θα πληρούσε τα κριτήρια του «υπεύθυνου δανεισμού».
• Εγκρίνεται το δάνειο σε CHF, με βάση τα οικονομικά στοιχεία που χορηγεί ο δανειολήπτης σε €.
• Εκταμιεύεται στιγμιαία το δάνειο σε CHF.
• Την ίδια στιγμή (πρακτικά, με την υπογραφή της δανειακής σύμβασης), ο δανειολήπτης προβαίνει σε ανταλλαγή νομισμάτων, με την οποία ανταλλάσσει τα CHF με €.
• Ο δανειολήπτης λαμβάνει το προϊόν της ανταλλαγής.
Παρεκβατικά τονίζεται, ότι σε κανένα από τα παραπάνω βήματα δεν έγινε σφάλμα του γράφοντος ως προς τα νομίσματα. Στα δάνεια σε CHF πράγματι, τα νομίσματα μεταβάλλονται διαρκώς στη διαδικασία αίτησης, ελέγχου πιστοληπτικής ικανότητας, προέγκρισης, έγκρισης και εκταμίευσης δανείου, μέχρι την τελική ανάληψη των ευρώ από τα γκισέ της εκάστοτε τράπεζας.
Μάλιστα, όλα τα παραπάνω, όχι μόνο δεν αμφισβητούνται από τις τράπεζες αλλά αποδεικνύονται από τα έγγραφά τους και τους ισχυρισμούς που προβάλλουν στα δικαστήρια.
Όπως βλέπετε, ανάμεσα στις δυο διαδικασίες έχουμε μια σημαντική διαφορά. Στα μεν δάνεια σε €, ο δανειολήπτης λαμβάνει απευθείας το προϊόν της σύμβασης του δανείου. Η διαδικασία είναι γραμμική και δεν δημιουργεί προβλήματα σε κανένα από τα μέρη.
Αλλά, στα δάνεια σε CHF, ο δανειολήπτης ΔΕΝ ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ ΤΟΥ ΔΑΝΕΙΟΥ. Λαμβάνει το προϊόν μιας άλλης συναλλαγής μια εντελώς διακριτής συναλλαγής, σε σχέση με το δάνειο. Γιατί ο δανειολήπτης λαμβάνει το προϊόν της ανταλλαγής νομισμάτων.
Πρόκειται για συναλλαγή η οποία γίνεται δίχως να υπάρχει ούτε καν η σύμπτωση των συμβατικών βουλήσεων (ο κάθε καταναλωτής απευθύνθηκε στην τράπεζα με την πρόθεση να δανειοδοτηθεί και όχι να προβεί σε ανταλλαγή νομισμάτων).
Πρόκειται για συναλλαγή που έγινε χωρίς εντολή, χωρίς συμβατικό πλαίσιο, με άγνωστους όρους, σε άγνωστες ισοτιμίες, με άγνωστες συνέπειες και άγνωστα δικαιώματα για τα μέρη.
Και τούτο συμβαίνει διότι το προϊόν του δανείου, ήτοι τα CHF, έμεναν πάντα στην τράπεζα. Τα CHF μόνο για απειροελάχιστο χρόνο φάνηκαν σαν να περιήλθαν στον δανειολήπτη. Πρακτικά, ο χρόνος ήταν πάντα μηδενικός, αφού ποτέ δεν επιτράπηκε να γίνουν συναλλαγές με μετρητά κι έτσι, τα CHF αυτοστιγμεί μετατρέπονταν σε €, δίχως να μπορεί να επενεργήσει επ’ αυτών με οποιονδήποτε τρόπο ο δανειολήπτης. Με αυτή την διαδικασία εικονικής ανταλλαγής νομισμάτων, τα εικονικά CHF αμέσως ανταλλάσσονταν με ευρώ, που αντλούσε η τράπεζα από τα αποθεματικά της.
Κατ’ αποτέλεσμα, η τράπεζα πάντοτε λάμβανε πίσω το προϊόν του δανείου και ο δανειολήπτης να αποκτούσε τελικά, το προϊόν μιας άλλης συναλλαγής, της πράξης της ανταλλαγής νομισμάτων.
Αυτή η ανταλλαγή νομισμάτων, λοιπόν, γινόταν επί τη βάσει μιας συνδεδεμένης σύμβασης, με τη σύμβαση δανείου, αν και στις δανειακές συμβάσεις δεν υπάρχει και δεν αναφέρεται πουθενά ότι θα γίνει ανταλλαγή νομισμάτων. Δεν υπάρχει διακριτή σύμβαση, δεν υπάρχουν διακριτοί όροι, δεν υπάρχει συμβατικό πλαίσιο λειτουργίας.
Παρά ταύτα, ο δανειολήπτης, μέσω μιας ανύπαρκτης, ή έστω, μέσω μιας κρυπτόμενης πλην όμως συνδεδεμένης σύμβασης ανταλλαγής νομισμάτων, αποκτούσε κάτι εντελώς διάφορο από αυτό για το οποίο φέρεται να συνεβλήθη με την τράπεζα.
Και μάλιστα η παραδοξότητα της λειτουργίας των ερευνώμενων δανείων κορυφώνεται εάν αναλογιστούμε το εξής: Ότι η κάθε δανειακή σύμβαση μνημονεύει επί του κειμένου της έναν συγκεκριμένο, κάθε φορά, δανειακό σκοπό. Όμως, με την παραπάνω διαδρομή, η κάθε τράπεζα εν γνώσει της, παραβίαζε τον συμβατικά συμφωνημένο σκοπό. Διότι, αντί να χορηγήσει το ποσό του νομίσματος που υποτίθεται ότι χορήγησε, τελικώς λάμβανε εκ νέου στα χέρια της το συνάλλαγμα (που ήταν φαινομενικά, το προϊόν του δανείου) και χορηγούσε στον εκάστοτε δανειολήπτη, το προϊόν από την συναλλαγή ανταλλαγής νομισμάτων, δηλαδή του έδινε €.
Δηλαδή, πρώτη η κάθε τράπεζα, με πρόθεση και γνώση της παραβίαζε την δανειακή σύμβαση, αφού παραβίαζε το σκοπό για τον οποίο χορηγούσε τα CHF, τα οποία με τον τρόπο αυτό ποτέ δεν κατευθύνθηκαν για την εκπλήρωση του συμβατικά συμφωνημένου σκοπού αλλά αναλώθηκαν σε μια άλλη συναλλαγή, αυτή της ανταλλαγής νομισμάτων.
Σε ένα καθαρά οικονομικό επίπεδο, τούτη η πληροφοριακή ασυμμετρία στην περίπτωση των δανείων που εκφράστηκαν σε ελβετικό φράγκο συνιστά επιστημονικά αποδεδειγμένη περίπτωση δημιουργίας ηθικού κινδύνου, τόσο από την πλευρά των τραπεζών, όσο και από την πλευρά των δανειοληπτών.
Ηθικός κίνδυνος από την πλευρά των τραπεζών ανακύπτει εάν τα πιστωτικά ιδρύματα πιστεύουν ότι μπορούν να χορηγούν επικίνδυνα δάνεια που θα αποφέρουν σημαντικά κέρδη, εάν η επένδυση αποδειχθεί καλή αλλά δεν θα χρειαστεί να πληρώσουν πλήρως για τις ζημίες, εάν η επένδυση αποδειχθεί άσχημη. Ουσιαστικά, το κέρδος ιδιωτικοποιείται ενώ ο κίνδυνος κοινωνικοποιείται. Οι φορολογούμενοι, οι καταθέτες και οι άλλοι πιστωτές συχνά καλούνται να αναλάβουν μέρος τουλάχιστον του βάρους των επικίνδυνων οικονομικών αποφάσεων που λαμβάνουν οι τράπεζες .
Γίνεται δεκτό δε ότι η αγορά ενυπόθηκων δανείων παρουσιάζει ηθικό κίνδυνο αν υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ της υποχρέωσης του δανειολήπτη και της αθέτησης. Δηλαδή, μεταξύ ομογενών δανειοληπτών, εκείνοι που αντιμετωπίζουν υψηλότερα υπόλοιπα εκ των υστέρων αποτυγχάνουν πιο συχνά.
Στην Ελλάδα συγκεκριμένα, οι Τράπεζες, ως χρηματοδοτικοί οργανισμοί που ασκούν αποφασιστική επίδραση στην ανάπτυξη και στη λειτουργία των χρηματοδοτούμενων απ` αυτές επιχειρήσεων, έχουν αυξημένη ευθύνη κατά την άσκηση του χρηματοδοτικού τους έργου και οφείλουν να μεριμνούν για τα συμφέροντα των επιχειρήσεων που χρηματοδοτούν, αφού από τη φύση της η πιστωτική σχέση, ως διαρκής έννομη σχέση ιδιαίτερης εμπιστοσύνης μεταξύ των συμβαλλομένων, επιβάλλει την υποχρέωση πίστης και προστασίας από την πλευρά των τραπεζών των συμφερόντων των πελατών τους, ώστε να αποφεύγονται υπέρμετρα επαχθείς γι` αυτούς συνέπειες [ΑΠ 1352/2011]. Με απλά λόγια ο ηθικός κίνδυνος στην περίπτωση των τραπεζών σηματοδοτείται από το δίπτυχο
• Θα μπορούσα να σας πουλήσω ένα χρηματοοικονομικό προϊόν (π.χ. ένα δάνειο ασφαλισμένο με μια υποθήκη) γνωρίζοντας ότι δεν είναι προς το συμφέρον σας να το αγοράσετε.
• Μπορώ να πληρώσω υπερβολικά μπόνους από κεφάλαια που διαχειρίζομαι για λογαριασμό σας .
Υπό τα δεδομένα αυτά, τα δάνεια που εκφράστηκαν σε ξένα νομίσματα (FX loans), αναγνωρίστηκαν ως περιπτώσεις αρνητικής εξωτερικότητας, αφού επιδρούν άμεσα και διαταράσσουν την ισορροπία της αγοράς και την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού των τιμών υποβαθμίζοντας την κοινωνική ευημερία. Προλαβαίνοντας κάθε κριτική επισημαίνουμε ότι τα δάνεια αυτής της κατηγορίας αναγνωρίστηκαν ως αρνητικές εξωτερικότητες από την EBRD δηλαδή, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και ήδη αποτελούν την πρώτη κατηγορία τοξικών δανείων σύμφωνα με το EFIN .
Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δέχτηκε ότι τα δάνεια αυτής της μορφής κρίθηκε ότι παραβιάζουν την Κοινοτική Οδηγία 93/13, σχετικά με την προστασία των καταναλωτών, με την από 30-04-2014 απόφαση στην υπόθεση C-26/13, την από 20-09-2017 απόφαση στην υπόθεση C-186/16 και την από 20-09-2018 απόφαση στην υπόθεση C-51/17.
Άλλωστε, ακόμα και υπό τις παραδοχές του οικονομικού φιλελευθερισμού που νομίζει ότι πρεσβεύει ο αρθρογράφος, ως αρνητικές εξωτερικότητες, τα δάνεια αυτής της μορφής απαιτείται να ρυθμιστούν με κανονιστική παρέμβαση της πολιτείας (είτε υπό τη μορφή νομοθετικής ρύθμισης, είτε υπό τη μορφή δικαστικής απόφασης) αφού ακόμα και τα θεμελιώδη οικονομικά, πόσο μάλλον ο οικονομικός φιλελευθερισμός δεν ανέχονται τη λειτουργία αρνητικών εξωτερικοτήτων, που διαταράσσουν την ισορροπία της αγοράς.
Καταλήγει δε ο αρθρογράφος με την διαπίστωση ότι «δεν είναι δυνατόν και αυτή τη ζημιά να την φορτωθούν οι φορολογούμενοι». Προφανώς, θα πρέπει να έχει κάποιες σημαντικές πηγές άρρητης πληροφόρησης.
Διότι με βάση τα επίσημα στοιχεία των ελληνικών τραπεζών , αυτές δεν έχουν καμία έκθεση σε συναλλαγματικό κίνδυνο και δεν κινδυνεύουν να υποστούν καμία ζημία. Την απόλυτη έλλειψη συναλλαγματικού κινδύνου ομολόγησαν οι ίδιες οι τράπεζες σε όλα τα δικαστήρια που έγιναν μέχρι τώρα , λέγοντας μάλιστα, ότι η ανάληψη συναλλαγματικού κινδύνου απαγορεύεται από τους Κανονισμούς της Βασιλείας. Το ίδιο είχε επαναλάβει και ο τότε Υπουργός Οικονομικών και νυν Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, κος Στουρνάρας τον Ιανουάριο του 2015. Το επιβεβαιώνει και η από Φεβρουαρίου 2009, έκθεση της Ελβετικής Κεντρικής Τράπεζας.
Συμπερασματικά, λοιπόν, δημοσιεύσατε ένα άρθρο που :
- Ξιφουλκεί υπέρ του ηθικού κινδύνου
- Τον οποίο προκάλεσε η πληροφοριακή ασυμμετρία εκ μέρους των τραπεζών,
- Δηλαδή καταλήξατε να δημοσιεύσετε άρθρο-απολογητή υπέρ μιας εξωτερικότητας.
- Και καταλήξατε να δημοσιεύσετε άρθρο που εφηύρε έναν αόριστο και ανυπόστατο κίνδυνο,
- Ο οποίος δήθεν θα επιπέσει στα κεφάλια των φορολογουμένων
- Και έναντι του ανυπόστατου κινδύνου, φευ, δεν πρέπει να υπάρξει κράτος, γιατί αυτό παραπέμπει σε πατερούληδες και άλλα τέτοια χαριτωμένα.
Επειδή οι πολιτικές ή οικονομικές πεποιθήσεις μας δεν μας οδηγούν στο σημείο να ανατρέψουμε θεμελιώδεις αρχές της επιστήμης των οικονομικών.
Επειδή, όμως, γνωρίζουμε ότι η ενημέρωση προϋποθέτει υπευθυνότητα.
Επειδή η ενημέρωση μπορεί να είναι υπεύθυνη, όταν είναι αληθής και βάσιμη.
Επειδή, συνεπώς, ακόμα και η δήλωση αποποίησης της ευθύνης, την οποία περιλάβατε στο τέλος του κειμένου, σύμφωνα με την οποία «το περιεχόμενο της στήλης είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό…» αποδεικνύεται ψευδής, αφού ούτε πληροφοριακό, ούτε ενημερωτικό αποδείχτηκε το άρθρο, αλλά απεναντίας φαίνεται, ότι εκπονήθηκε στο πλαίσιο εργολαβίας, που μετέτρεψε την ιστοσελίδα σας σε απολογητή της ανωμαλίας, μέσω της διασποράς ψευδών ειδήσεων και της απόπειρας δημιουργίας ψευδών εντυπώσεων.
Επειδή έχουμε τον εκ του καταστατικού μας και εκ του Νόμου έννομο συμφέρον να προστατεύσουμε την αλήθεια αλλά και τα συμφέροντα του Συλλόγου και των δανειοληπτών μελών μας.
Για τους λόγους αυτούς, διαμαρτυρόμαστε για το όλως ψευδές, προκατειλημμένο, στερούμενο οποιασδήποτε αλήθειας ή και επιστημονικής ή και νόμιμης βάσης περιεχόμενο του εν λόγω δημοσιεύματος και σας καλούμε, όπως δημοσιεύσετε αυτούσια τούτη την επιστολή μας, τόσο προς ενημέρωση του αναγνωστικού κοινού σας και του αρθρογράφου, αφού φαίνεται να έχει ανάγκη μιας κάποιας επιμορφώσεως σχετικά με το θέμα, όσο και προς αποκατάσταση της αλήθειας, της ηθικής και της τάξης >>.
Αθήνα, 06-03-2019
Για τον Σύλλογο Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου (ΣΥ.ΔΑΝ.Ε.Φ)
Ο Πρόεδρος
Παντελής Αντωνιάδης
Σύλλογος Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου
ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΕΣ CHF
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΠΡΟΣ : Liberal.gr
Θέμα: Άρθρο του κου Κωνσταντίνου Χαροκόπου, που φιλοξενήθηκε από την εφημερίδα σας, στις 1-3-2019.
Αγαπητέ κύριε,
<< Την 1η Μαρτίου 2019 δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα liberal.gr, άρθρο του κου Χαροκόπου, με τίτλο ΄΄ Οι πατρίκιοι του Ελβετικού Φράγκου, έγιναν πληβείοι΄΄, ο οποίος κατά δήλωσή του φέρεται να είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών. Δοθείσας της ειδικότητάς του στα οικονομικά θα επιχειρήσουμε μια οικονομική προσέγγιση του ζητήματος, επιχειρώντας να διαφωτίσουμε τους αναγνώστες σας σχετικά με το ζήτημα, προς αποκατάσταση ιστορικών και οικονομικών αληθειών, που κουρελιάστηκαν από τον εν λόγω αρθρογράφο σας..
Κατ’ αρχάς, στο εν λόγω άρθρο ο κος Χαροκόπος φαίνεται να επιχειρεί μια σύμμικτη (ιστορική, ψυχολογική, πολιτική) προσέγγιση του ζητήματος. Έτσι αρχικώς αναφέρει ότι τα δάνεια σε CHF είχαν κυριαρχήσει κατά κόρον και στον χρηματιστηριακό χώρο, επειδή παρείχαν ευκαιρίες κέρδους.
Αν και το παραπάνω αφήγημα ιδωμένο ιστορικά από την σκοπιά της δημιουργίας καταναλωτικών προϊόντων αυτής της μορφής είναι ανακριβές , ωστόσο είναι καλοδεχούμενο, αφού αποδίδει μια νέα πραγματική διάσταση στα δάνεια αυτής της μορφής, η οποία είναι απολύτως χρήσιμη για την εξαγωγή συμπερασμάτων.
Διότι, ο ίδιος ο συντάκτης αναγνωρίζει, ότι τα εν λόγω προϊόντα ή υπηρεσίες προτιμούνταν από χρηματιστηριακούς επενδυτές, που αποσκοπούσαν σε ευκαιριακό κέρδος. Όμως, στην έννοια του δανείου δεν υπάρχει χώρος για ευκαιριακό κέρδος. Ως εκ της φύσεως και του οικονομικού και κοινωνικού σκοπού του (που συνίσταται στην χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας και εντεύθεν της ανάπτυξης), κάθε έντοκο δάνειο παρέχει στον δανειστή το δικαίωμα να αξιώσει την επιστροφή κεφαλαίου και των συμφωνημένων τόκων.
Ευκαιριακά κέρδη (ή ευκαιριακά κόστη, αντιστοίχως) ως ποσοστό απόδοσης (rate of return) μπορούν να υπάρξουν μόνο σε επενδυτικής φύσεως προϊόντα . Υπό την παραδοχή αυτή, ο αρθρογράφος, μάλλον άθελά του, αναγνώρισε την επενδυτική φύση των δανείων αυτού του τύπου. Αξίζει δε να σημειωθεί, ότι, παρόλο που αυτό τον ισχυρισμό πολλάκις τον έχουμε προτείνει στα δικαστήρια, τούτη ήταν η πρώτη φορά που τον αποδέχτηκε τόσο εύκολα ένας αρθρογράφος του οικονομικού φιλελευθερισμού.
Στη συνέχεια, ο αρθρογράφος επιχειρεί μια ολοκληρωτική γενίκευση αποδίδοντας σε «απληστία, εξυπνάδα και μαγκιά» την επιλογή του προϊόντος και παράλληλα αναφέρεται στην αντιληπτική αδυναμία των δανειοληπτών να αντιληφθούν ότι οι κυμαινόμενοι παράγοντες του δανείου τους ήταν δυο, ήτοι αυτός του κυμαινόμενου επιτοκίου κι αυτός της κυμαινόμενης ισοτιμίας.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΠΡΟΣ : Liberal.gr
Θέμα: Άρθρο του κου Κωνσταντίνου Χαροκόπου, που φιλοξενήθηκε από την εφημερίδα σας, στις 1-3-2019.
Αγαπητέ κύριε,
<< Την 1η Μαρτίου 2019 δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα liberal.gr, άρθρο του κου Χαροκόπου, με τίτλο ΄΄ Οι πατρίκιοι του Ελβετικού Φράγκου, έγιναν πληβείοι΄΄, ο οποίος κατά δήλωσή του φέρεται να είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών. Δοθείσας της ειδικότητάς του στα οικονομικά θα επιχειρήσουμε μια οικονομική προσέγγιση του ζητήματος, επιχειρώντας να διαφωτίσουμε τους αναγνώστες σας σχετικά με το ζήτημα, προς αποκατάσταση ιστορικών και οικονομικών αληθειών, που κουρελιάστηκαν από τον εν λόγω αρθρογράφο σας..
Κατ’ αρχάς, στο εν λόγω άρθρο ο κος Χαροκόπος φαίνεται να επιχειρεί μια σύμμικτη (ιστορική, ψυχολογική, πολιτική) προσέγγιση του ζητήματος. Έτσι αρχικώς αναφέρει ότι τα δάνεια σε CHF είχαν κυριαρχήσει κατά κόρον και στον χρηματιστηριακό χώρο, επειδή παρείχαν ευκαιρίες κέρδους.
Αν και το παραπάνω αφήγημα ιδωμένο ιστορικά από την σκοπιά της δημιουργίας καταναλωτικών προϊόντων αυτής της μορφής είναι ανακριβές , ωστόσο είναι καλοδεχούμενο, αφού αποδίδει μια νέα πραγματική διάσταση στα δάνεια αυτής της μορφής, η οποία είναι απολύτως χρήσιμη για την εξαγωγή συμπερασμάτων.
Διότι, ο ίδιος ο συντάκτης αναγνωρίζει, ότι τα εν λόγω προϊόντα ή υπηρεσίες προτιμούνταν από χρηματιστηριακούς επενδυτές, που αποσκοπούσαν σε ευκαιριακό κέρδος. Όμως, στην έννοια του δανείου δεν υπάρχει χώρος για ευκαιριακό κέρδος. Ως εκ της φύσεως και του οικονομικού και κοινωνικού σκοπού του (που συνίσταται στην χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας και εντεύθεν της ανάπτυξης), κάθε έντοκο δάνειο παρέχει στον δανειστή το δικαίωμα να αξιώσει την επιστροφή κεφαλαίου και των συμφωνημένων τόκων.
Ευκαιριακά κέρδη (ή ευκαιριακά κόστη, αντιστοίχως) ως ποσοστό απόδοσης (rate of return) μπορούν να υπάρξουν μόνο σε επενδυτικής φύσεως προϊόντα . Υπό την παραδοχή αυτή, ο αρθρογράφος, μάλλον άθελά του, αναγνώρισε την επενδυτική φύση των δανείων αυτού του τύπου. Αξίζει δε να σημειωθεί, ότι, παρόλο που αυτό τον ισχυρισμό πολλάκις τον έχουμε προτείνει στα δικαστήρια, τούτη ήταν η πρώτη φορά που τον αποδέχτηκε τόσο εύκολα ένας αρθρογράφος του οικονομικού φιλελευθερισμού.
Στη συνέχεια, ο αρθρογράφος επιχειρεί μια ολοκληρωτική γενίκευση αποδίδοντας σε «απληστία, εξυπνάδα και μαγκιά» την επιλογή του προϊόντος και παράλληλα αναφέρεται στην αντιληπτική αδυναμία των δανειοληπτών να αντιληφθούν ότι οι κυμαινόμενοι παράγοντες του δανείου τους ήταν δυο, ήτοι αυτός του κυμαινόμενου επιτοκίου κι αυτός της κυμαινόμενης ισοτιμίας.
Η γενικευμένη αυτή προσέγγιση, πέραν του προσβλητικού περιεχομένου της (το οποίο πιθανότατα αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος ο κος Χαροκόπος συμπεριφέρεται) είναι και ανακριβής.
Αφενός, διότι οι δανειολήπτες, ήθελαν να επωφεληθούν του χαμηλού επιτοκίου και αφετέρου, διότι έπεσαν θύματα της πληροφοριακής ασυμμετρίας που προκαλούσε η εκπομπή διαφημιστικών μηνυμάτων, περί δήθεν ασφάλειας του ελβετικού νομίσματος και περί δήθεν σιγουριάς στην ομαλή αποπληρωμή των δανείων. Έτσι, αγνοούσαν, όχι μόνο τα απαραίτητα μακροοικονομικά στοιχεία που θα έπρεπε να τεθούν σε γνώση τους πριν τη λήψη της απόφασης συναλλαγής (πχ την από 02-04-2008 έκθεση του FITCH RATINGS που επεσήμανε το σχετικό κίνδυνο για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο ειδικά για την Ελλάδα με τίτλο GREEK RMBS PERFOMANCE BULLETIN 2008, ή την υπ’ αριθ 04/238 έκθεση του IMF, ή την υπ’ αριθ 05/249 έκθεση του ΙΜF, στην οποία, μάλιστα παρουσιαζόταν πλήρης κατάλογος κινδύνων από τα δάνεια αυτής της μορφής), οπότε σε αυτή την περίπτωση ο αρθρογράφος σας θα μπορούσε να μιλά για ενημερωμένους και ορθολογικούς (rational) homo economicus.
Ακόμα σπουδαιότερο είναι ότι οι δανειολήπτες αγνοούσαν την λειτουργική ιδιαιτερότητα αυτών των δανείων σε σχέση με τα κλασικά δάνεια σε ευρώ, όπως, παραδόξως, φαίνεται να την αγνοεί και ο αρθρογράφος σας.
Διότι, τα δάνεια του 806ΑΚ που χορηγήθηκαν σε εγχώριο νόμισμα, ακολουθούν μια διαδικασία 4 σταδίων, η οποία κατά χρονολογική σειρά έχει ως εξής:
• Ο υποψήφιος δανειολήπτης υποβάλλει αίτημα δανειοδότησης.
• Ελέγχεται η πιστοληπτική του ικανότητα από την τράπεζα.
• Εγκρίνεται το δάνειο σε €.
• Εκταμιεύεται το δάνειο σε €.
• Ο δανειολήπτης λαμβάνει το προϊόν του δανείου.
Όμως, τα δάνεια που εκφράστηκαν σε ελβετικό φράγκο ακολουθούν μια εντελώς διαφορετική διαδρομή. Συγκεκριμένα:
• Ο υποψήφιος δανειολήπτης υποβάλλει αίτημα δανειοδότησης.
• Η πιστοληπτική ικανότητα ελέγχεται από την τράπεζα, σαν να αφορά δάνειο σε €, αφού προκύπτει ότι δεν ελέγχθηκε η πιστοληπτική ικανότητα σε περίπτωση σημαντικής μεταβολής των ισοτιμιών. Εάν είχε όντως ελεγχθεί η πιστοληπτική ικανότητα των δανειοληπτών και λαμβανομένων υπόψιν των δυνατών σημαντικών μεταβολών της ισοτιμίας, τότε πιθανότατα κανείς από τους δανειολήπτες δεν θα είχε καταφέρει να δανειοδοτηθεί, καθώς δεν θα πληρούσε τα κριτήρια του «υπεύθυνου δανεισμού».
• Εγκρίνεται το δάνειο σε CHF, με βάση τα οικονομικά στοιχεία που χορηγεί ο δανειολήπτης σε €.
• Εκταμιεύεται στιγμιαία το δάνειο σε CHF.
• Την ίδια στιγμή (πρακτικά, με την υπογραφή της δανειακής σύμβασης), ο δανειολήπτης προβαίνει σε ανταλλαγή νομισμάτων, με την οποία ανταλλάσσει τα CHF με €.
• Ο δανειολήπτης λαμβάνει το προϊόν της ανταλλαγής.
Παρεκβατικά τονίζεται, ότι σε κανένα από τα παραπάνω βήματα δεν έγινε σφάλμα του γράφοντος ως προς τα νομίσματα. Στα δάνεια σε CHF πράγματι, τα νομίσματα μεταβάλλονται διαρκώς στη διαδικασία αίτησης, ελέγχου πιστοληπτικής ικανότητας, προέγκρισης, έγκρισης και εκταμίευσης δανείου, μέχρι την τελική ανάληψη των ευρώ από τα γκισέ της εκάστοτε τράπεζας.
Μάλιστα, όλα τα παραπάνω, όχι μόνο δεν αμφισβητούνται από τις τράπεζες αλλά αποδεικνύονται από τα έγγραφά τους και τους ισχυρισμούς που προβάλλουν στα δικαστήρια.
Όπως βλέπετε, ανάμεσα στις δυο διαδικασίες έχουμε μια σημαντική διαφορά. Στα μεν δάνεια σε €, ο δανειολήπτης λαμβάνει απευθείας το προϊόν της σύμβασης του δανείου. Η διαδικασία είναι γραμμική και δεν δημιουργεί προβλήματα σε κανένα από τα μέρη.
Αλλά, στα δάνεια σε CHF, ο δανειολήπτης ΔΕΝ ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ ΤΟΥ ΔΑΝΕΙΟΥ. Λαμβάνει το προϊόν μιας άλλης συναλλαγής μια εντελώς διακριτής συναλλαγής, σε σχέση με το δάνειο. Γιατί ο δανειολήπτης λαμβάνει το προϊόν της ανταλλαγής νομισμάτων.
Πρόκειται για συναλλαγή η οποία γίνεται δίχως να υπάρχει ούτε καν η σύμπτωση των συμβατικών βουλήσεων (ο κάθε καταναλωτής απευθύνθηκε στην τράπεζα με την πρόθεση να δανειοδοτηθεί και όχι να προβεί σε ανταλλαγή νομισμάτων).
Πρόκειται για συναλλαγή που έγινε χωρίς εντολή, χωρίς συμβατικό πλαίσιο, με άγνωστους όρους, σε άγνωστες ισοτιμίες, με άγνωστες συνέπειες και άγνωστα δικαιώματα για τα μέρη.
Και τούτο συμβαίνει διότι το προϊόν του δανείου, ήτοι τα CHF, έμεναν πάντα στην τράπεζα. Τα CHF μόνο για απειροελάχιστο χρόνο φάνηκαν σαν να περιήλθαν στον δανειολήπτη. Πρακτικά, ο χρόνος ήταν πάντα μηδενικός, αφού ποτέ δεν επιτράπηκε να γίνουν συναλλαγές με μετρητά κι έτσι, τα CHF αυτοστιγμεί μετατρέπονταν σε €, δίχως να μπορεί να επενεργήσει επ’ αυτών με οποιονδήποτε τρόπο ο δανειολήπτης. Με αυτή την διαδικασία εικονικής ανταλλαγής νομισμάτων, τα εικονικά CHF αμέσως ανταλλάσσονταν με ευρώ, που αντλούσε η τράπεζα από τα αποθεματικά της.
Κατ’ αποτέλεσμα, η τράπεζα πάντοτε λάμβανε πίσω το προϊόν του δανείου και ο δανειολήπτης να αποκτούσε τελικά, το προϊόν μιας άλλης συναλλαγής, της πράξης της ανταλλαγής νομισμάτων.
Αυτή η ανταλλαγή νομισμάτων, λοιπόν, γινόταν επί τη βάσει μιας συνδεδεμένης σύμβασης, με τη σύμβαση δανείου, αν και στις δανειακές συμβάσεις δεν υπάρχει και δεν αναφέρεται πουθενά ότι θα γίνει ανταλλαγή νομισμάτων. Δεν υπάρχει διακριτή σύμβαση, δεν υπάρχουν διακριτοί όροι, δεν υπάρχει συμβατικό πλαίσιο λειτουργίας.
Παρά ταύτα, ο δανειολήπτης, μέσω μιας ανύπαρκτης, ή έστω, μέσω μιας κρυπτόμενης πλην όμως συνδεδεμένης σύμβασης ανταλλαγής νομισμάτων, αποκτούσε κάτι εντελώς διάφορο από αυτό για το οποίο φέρεται να συνεβλήθη με την τράπεζα.
Και μάλιστα η παραδοξότητα της λειτουργίας των ερευνώμενων δανείων κορυφώνεται εάν αναλογιστούμε το εξής: Ότι η κάθε δανειακή σύμβαση μνημονεύει επί του κειμένου της έναν συγκεκριμένο, κάθε φορά, δανειακό σκοπό. Όμως, με την παραπάνω διαδρομή, η κάθε τράπεζα εν γνώσει της, παραβίαζε τον συμβατικά συμφωνημένο σκοπό. Διότι, αντί να χορηγήσει το ποσό του νομίσματος που υποτίθεται ότι χορήγησε, τελικώς λάμβανε εκ νέου στα χέρια της το συνάλλαγμα (που ήταν φαινομενικά, το προϊόν του δανείου) και χορηγούσε στον εκάστοτε δανειολήπτη, το προϊόν από την συναλλαγή ανταλλαγής νομισμάτων, δηλαδή του έδινε €.
Δηλαδή, πρώτη η κάθε τράπεζα, με πρόθεση και γνώση της παραβίαζε την δανειακή σύμβαση, αφού παραβίαζε το σκοπό για τον οποίο χορηγούσε τα CHF, τα οποία με τον τρόπο αυτό ποτέ δεν κατευθύνθηκαν για την εκπλήρωση του συμβατικά συμφωνημένου σκοπού αλλά αναλώθηκαν σε μια άλλη συναλλαγή, αυτή της ανταλλαγής νομισμάτων.
Σε ένα καθαρά οικονομικό επίπεδο, τούτη η πληροφοριακή ασυμμετρία στην περίπτωση των δανείων που εκφράστηκαν σε ελβετικό φράγκο συνιστά επιστημονικά αποδεδειγμένη περίπτωση δημιουργίας ηθικού κινδύνου, τόσο από την πλευρά των τραπεζών, όσο και από την πλευρά των δανειοληπτών.
Ηθικός κίνδυνος από την πλευρά των τραπεζών ανακύπτει εάν τα πιστωτικά ιδρύματα πιστεύουν ότι μπορούν να χορηγούν επικίνδυνα δάνεια που θα αποφέρουν σημαντικά κέρδη, εάν η επένδυση αποδειχθεί καλή αλλά δεν θα χρειαστεί να πληρώσουν πλήρως για τις ζημίες, εάν η επένδυση αποδειχθεί άσχημη. Ουσιαστικά, το κέρδος ιδιωτικοποιείται ενώ ο κίνδυνος κοινωνικοποιείται. Οι φορολογούμενοι, οι καταθέτες και οι άλλοι πιστωτές συχνά καλούνται να αναλάβουν μέρος τουλάχιστον του βάρους των επικίνδυνων οικονομικών αποφάσεων που λαμβάνουν οι τράπεζες .
Γίνεται δεκτό δε ότι η αγορά ενυπόθηκων δανείων παρουσιάζει ηθικό κίνδυνο αν υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ της υποχρέωσης του δανειολήπτη και της αθέτησης. Δηλαδή, μεταξύ ομογενών δανειοληπτών, εκείνοι που αντιμετωπίζουν υψηλότερα υπόλοιπα εκ των υστέρων αποτυγχάνουν πιο συχνά.
Στην Ελλάδα συγκεκριμένα, οι Τράπεζες, ως χρηματοδοτικοί οργανισμοί που ασκούν αποφασιστική επίδραση στην ανάπτυξη και στη λειτουργία των χρηματοδοτούμενων απ` αυτές επιχειρήσεων, έχουν αυξημένη ευθύνη κατά την άσκηση του χρηματοδοτικού τους έργου και οφείλουν να μεριμνούν για τα συμφέροντα των επιχειρήσεων που χρηματοδοτούν, αφού από τη φύση της η πιστωτική σχέση, ως διαρκής έννομη σχέση ιδιαίτερης εμπιστοσύνης μεταξύ των συμβαλλομένων, επιβάλλει την υποχρέωση πίστης και προστασίας από την πλευρά των τραπεζών των συμφερόντων των πελατών τους, ώστε να αποφεύγονται υπέρμετρα επαχθείς γι` αυτούς συνέπειες [ΑΠ 1352/2011]. Με απλά λόγια ο ηθικός κίνδυνος στην περίπτωση των τραπεζών σηματοδοτείται από το δίπτυχο
• Θα μπορούσα να σας πουλήσω ένα χρηματοοικονομικό προϊόν (π.χ. ένα δάνειο ασφαλισμένο με μια υποθήκη) γνωρίζοντας ότι δεν είναι προς το συμφέρον σας να το αγοράσετε.
• Μπορώ να πληρώσω υπερβολικά μπόνους από κεφάλαια που διαχειρίζομαι για λογαριασμό σας .
Υπό τα δεδομένα αυτά, τα δάνεια που εκφράστηκαν σε ξένα νομίσματα (FX loans), αναγνωρίστηκαν ως περιπτώσεις αρνητικής εξωτερικότητας, αφού επιδρούν άμεσα και διαταράσσουν την ισορροπία της αγοράς και την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού των τιμών υποβαθμίζοντας την κοινωνική ευημερία. Προλαβαίνοντας κάθε κριτική επισημαίνουμε ότι τα δάνεια αυτής της κατηγορίας αναγνωρίστηκαν ως αρνητικές εξωτερικότητες από την EBRD δηλαδή, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και ήδη αποτελούν την πρώτη κατηγορία τοξικών δανείων σύμφωνα με το EFIN .
Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δέχτηκε ότι τα δάνεια αυτής της μορφής κρίθηκε ότι παραβιάζουν την Κοινοτική Οδηγία 93/13, σχετικά με την προστασία των καταναλωτών, με την από 30-04-2014 απόφαση στην υπόθεση C-26/13, την από 20-09-2017 απόφαση στην υπόθεση C-186/16 και την από 20-09-2018 απόφαση στην υπόθεση C-51/17.
Άλλωστε, ακόμα και υπό τις παραδοχές του οικονομικού φιλελευθερισμού που νομίζει ότι πρεσβεύει ο αρθρογράφος, ως αρνητικές εξωτερικότητες, τα δάνεια αυτής της μορφής απαιτείται να ρυθμιστούν με κανονιστική παρέμβαση της πολιτείας (είτε υπό τη μορφή νομοθετικής ρύθμισης, είτε υπό τη μορφή δικαστικής απόφασης) αφού ακόμα και τα θεμελιώδη οικονομικά, πόσο μάλλον ο οικονομικός φιλελευθερισμός δεν ανέχονται τη λειτουργία αρνητικών εξωτερικοτήτων, που διαταράσσουν την ισορροπία της αγοράς.
Καταλήγει δε ο αρθρογράφος με την διαπίστωση ότι «δεν είναι δυνατόν και αυτή τη ζημιά να την φορτωθούν οι φορολογούμενοι». Προφανώς, θα πρέπει να έχει κάποιες σημαντικές πηγές άρρητης πληροφόρησης.
Διότι με βάση τα επίσημα στοιχεία των ελληνικών τραπεζών , αυτές δεν έχουν καμία έκθεση σε συναλλαγματικό κίνδυνο και δεν κινδυνεύουν να υποστούν καμία ζημία. Την απόλυτη έλλειψη συναλλαγματικού κινδύνου ομολόγησαν οι ίδιες οι τράπεζες σε όλα τα δικαστήρια που έγιναν μέχρι τώρα , λέγοντας μάλιστα, ότι η ανάληψη συναλλαγματικού κινδύνου απαγορεύεται από τους Κανονισμούς της Βασιλείας. Το ίδιο είχε επαναλάβει και ο τότε Υπουργός Οικονομικών και νυν Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, κος Στουρνάρας τον Ιανουάριο του 2015. Το επιβεβαιώνει και η από Φεβρουαρίου 2009, έκθεση της Ελβετικής Κεντρικής Τράπεζας.
Συμπερασματικά, λοιπόν, δημοσιεύσατε ένα άρθρο που :
- Ξιφουλκεί υπέρ του ηθικού κινδύνου
- Τον οποίο προκάλεσε η πληροφοριακή ασυμμετρία εκ μέρους των τραπεζών,
- Δηλαδή καταλήξατε να δημοσιεύσετε άρθρο-απολογητή υπέρ μιας εξωτερικότητας.
- Και καταλήξατε να δημοσιεύσετε άρθρο που εφηύρε έναν αόριστο και ανυπόστατο κίνδυνο,
- Ο οποίος δήθεν θα επιπέσει στα κεφάλια των φορολογουμένων
- Και έναντι του ανυπόστατου κινδύνου, φευ, δεν πρέπει να υπάρξει κράτος, γιατί αυτό παραπέμπει σε πατερούληδες και άλλα τέτοια χαριτωμένα.
Επειδή, εν πάση περιπτώσει, εμείς δεν είμαστε ούτε οικονομικοί αναλυτές, ούτε σχεδιαστές σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Επειδή οι πολιτικές ή οικονομικές πεποιθήσεις μας δεν μας οδηγούν στο σημείο να ανατρέψουμε θεμελιώδεις αρχές της επιστήμης των οικονομικών.
Επειδή, όμως, γνωρίζουμε ότι η ενημέρωση προϋποθέτει υπευθυνότητα.
Επειδή η ενημέρωση μπορεί να είναι υπεύθυνη, όταν είναι αληθής και βάσιμη.
Επειδή, συνεπώς, ακόμα και η δήλωση αποποίησης της ευθύνης, την οποία περιλάβατε στο τέλος του κειμένου, σύμφωνα με την οποία «το περιεχόμενο της στήλης είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό…» αποδεικνύεται ψευδής, αφού ούτε πληροφοριακό, ούτε ενημερωτικό αποδείχτηκε το άρθρο, αλλά απεναντίας φαίνεται, ότι εκπονήθηκε στο πλαίσιο εργολαβίας, που μετέτρεψε την ιστοσελίδα σας σε απολογητή της ανωμαλίας, μέσω της διασποράς ψευδών ειδήσεων και της απόπειρας δημιουργίας ψευδών εντυπώσεων.
Επειδή έχουμε τον εκ του καταστατικού μας και εκ του Νόμου έννομο συμφέρον να προστατεύσουμε την αλήθεια αλλά και τα συμφέροντα του Συλλόγου και των δανειοληπτών μελών μας.
Για τους λόγους αυτούς, διαμαρτυρόμαστε για το όλως ψευδές, προκατειλημμένο, στερούμενο οποιασδήποτε αλήθειας ή και επιστημονικής ή και νόμιμης βάσης περιεχόμενο του εν λόγω δημοσιεύματος και σας καλούμε, όπως δημοσιεύσετε αυτούσια τούτη την επιστολή μας, τόσο προς ενημέρωση του αναγνωστικού κοινού σας και του αρθρογράφου, αφού φαίνεται να έχει ανάγκη μιας κάποιας επιμορφώσεως σχετικά με το θέμα, όσο και προς αποκατάσταση της αλήθειας, της ηθικής και της τάξης >>.
Αθήνα, 06-03-2019
Για τον Σύλλογο Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου (ΣΥ.ΔΑΝ.Ε.Φ)
Ο Πρόεδρος
Παντελής Αντωνιάδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου