ΡΕΠΟΡΤΑΖ-ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ
Γιατί το τηλεοπτικό σύστημα που ξέραμε ζει τις τελευταίες μέρες της Πομπηίας !!!
Τις τελευταίες ημέρες της Πομπηίας θυμίζει αυτό που επιφυλάσσει η κυβέρνηση στα ΜΜΕ και ειδικότερα στα ηλεκτρονικά μίντια! Στην ειδυλλιακή τηλεοπτική… Πομπηία που για πολλά χρόνια άνθισε ο έρωτας, το χρήμα και η κραιπάλη, η απειλή του κυβερνητικού… Βεζούβιου είναι ορατή! Ο κοιμισμένος γίγαντας άρχισε να βρυχάται και μπορεί στη σκιά του οι κάτοικοι ή οι ολιγάρχες, όπως αρέσκεται να τους αποκαλεί η κυβέρνηση Τσίπρα, να συνεχίζουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες, σύντομα όμως ένα τεράστιο κύμα στάχτης θα θάψει στο διάβα του τα ίχνη μιας 20χρονης και πλέον τηλεοπτικής βιομηχανίας, που σε ορισμένες εκφάνσεις της τόλμησε να συγκριθεί, είτε από άγνοια είτε από μικρομεγαλισμό, με την παράδοση χωρών της Ευρώπης και της Αμερικής, αλλά και εταιρείες- κολοσσούς όπως η HBO, η Fox και η Paramount Pictures!
Βιαστική πρόβα τζενεράλε κυβέρνησης-ολιγαρχών
Το προμήνυμα -στην όμορφη και ανθηρή ρωμαϊκή πύλη της Νότιας Ιταλίας ήταν ένας σφοδρός σεισμός που συντάραξε τα πάντα λίγο πριν από τη μεγάλη έκρηξη- στην ελληνική εκδοχή της τηλεοπτικής… Πομπηίας ήταν η απαίτηση της κυβέρνησης στις αρχές Απριλίου να εισπράξει τα τέλη χρήσης συχνοτήτων από τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Στην ουσία, με την κίνηση αυτή, ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς σηματοδοτεί την πολιτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στον χώρο των ιδιωτικών ΜΜΕ. Μια πολιτική την οποία εν συντομία κυβερνητικοί κύκλοι περιγράφουν με τη φράση «θα τους ταράξουμε στη νομιμότητα», εννοώντας απλώς ότι θα εφαρμόσουν τη νομοθεσία που «αγνοούσαν» οι προηγούμενες κυβερνήσεις!
Έτσι, η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης έδωσε στη δημοσιότητα έναν κατάλογο με οφειλές 24,1 εκατ. ευρώ των τηλεοπτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας και 16,2 εκατ. ευρώ των εταιρειών συνδρομητικής τηλεόρασης, για τις χρήσεις των συχνοτήτων από το 2011 έως 2014. Σημειώνεται ότι τα εν λόγω ποσά είναι άμεσα απαιτητά. Ωστόσο, οι ιδιοκτήτες των καναλιών αμφισβητούν τα νούμερα, δείχνοντας τον νόμο 3023/2002 για τη χορήγηση δωρεάν χρόνου προβολής στα κόμματα, από την οποία προκύπτει θέμα συμψηφισμού, αναφέροντας ότι η «μετάδοση τηλεοπτικών μηνυμάτων κομμάτων… διενεργείται δωρεάν και απαλλάσσεται από κάθε τέλος». Επιπλέον, η πλευρά των ιδιοκτητών τηλεοπτικών σταθμών επικαλείται το επιχείρημα ότι οι συχνότητες, μετά τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή, για την οποία το κράτος δεν πλήρωσε ούτε ένα ευρώ, πέρασαν στην ΕΕΤΤ, η οποία το 2014 προκήρυξε δημόσιο διεθνή διαγωνισμό, με αποτέλεσμα να μην τίθεται θέμα συχνοτήτων μετά τη λήξη της αναλογικής εποχής.
Συμπερασματικά, λοιπόν, αν και η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση, αφού και οι δύο πλευρές έχουν δίκιο για διαφορετικούς λόγους φυσικά, η κυβέρνηση φαίνεται να κινήθηκε βιαστικά, δεδομένου ότι τα δικαστήρια που έχουν προσφύγει οι ιδιοκτήτες τηλεοπτικών σταθμών ανέβαλαν προσωρινά την απαίτηση καταβολής των 24,1 εκατ. ευρώ από τους καναλάρχες!
Είχε προειδοποιήσει για το τι έρχεται
Πάντως, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η σημερινή κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεν είχε προειδοποιήσει για τις προθέσεις του. Θυμίζουμε ότι το φθινόπωρο του περασμένου έτους που κυκλοφόρησε το βιβλίο «Κλεμμένη Άνοιξη» της Σουηδέζας δημοσιογράφου Κάισα Έκις Έκμαν, η οποία είχε πάρει συνεντεύξεις σχεδόν από το σύνολο των Ελλήνων πολιτικών, φιλοξενούνται αποκαλυπτικοί διάλογοι… Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στη συνομιλία που είχε με τον Αλέξη Τσίπρα και συγκεκριμένα όταν της περιγράφει τι θα κάνει με τους μεγάλους επιχειρηματίες και εκδότες: «Τα συμφέροντά μας είναι αντίθετα. Σκοπεύουμε να καθιερώσουμε κανόνες για τα ΜΜΕ που είναι απαραίτητοι σε κάθε δημοκρατία» αναφέρει ο σημερινός πρωθυπουργός και συμπληρώνει: «Εδώ είμαστε ζούγκλα, οι καπιταλιστές κάνουν ό,τι θέλουν… Θα πω, λοιπόν, του Μπόμπολα αν θέλει να κρατήσει τις επιχειρήσεις και τα ΜΜΕ του, θα πρέπει πρώτα να καταβάλει τους φόρους και τα χρέη του στην τράπεζα. Ο Μπόμπολας χρωστάει 280 εκατ. ευρώ για τις εφημερίδες του και κανείς δεν του τα έχει ζητήσει» για να καταλήξει: «Ιδού το διεφθαρμένο τρίγωνο: τράπεζες, πολιτικοί, ΜΜΕ».
Έκτοτε οι επιθέσεις του Έλληνα πρωθυπουργού κατά των ολιγαρχών έχουν μόνιμο χαρακτήρα και σταθερή συχνότητα. «Ας το καταλάβουν οι ολιγάρχες ότι ήλθε η ώρα να πληρώσουν φόρους, τα δάνειά τους και να βάλουν το χέρι στην τσέπη για τις τηλεοπτικές τους συχνότητες, να πληρώσουν όπως πληρώνουν όλοι οι Έλληνες πολίτες. Όσο κι αν απειλήσουν, όσο κι αν εκβιάσουν, δεν θα αλλάξουμε θέση» έλεγε ο Αλέξης Τσίπρας στα τέλη Μαΐου από το βήμα της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ. Λίγο νωρίτερα είχε διαμηνύσει: «Η κυβέρνηση παρά τις πιέσεις και την ομοβροντία των ΜΜΕ που πολλές φορές αποτελούν την φωνή των δανειστών, έχει την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού… Υπάρχουν δυνάμεις που έχουν αναλάβει οι ίδιες πλέον την αντιπαράθεση με την κυβέρνηση χωρίς πολιτικούς διαμεσολαβητές. Είναι οι γνωστοί ολιγάρχες που λυμαίνονται τον τόπο τόσα χρόνια και η αντίδρασή τους είναι λυσσαλέα. Δεν είναι τυχαία η φαιά προπαγάνδα από έντυπα και ηλεκτρονικά μίντια και η επίθεση που δεχόμαστε καθημερινά από Μέσα Ενημέρωσης». Ο πρωθυπουργός, όμως, φρόντισε να ενημερώσει για τις προθέσεις του και την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη στο μακροσκελές άρθρο του, στη γαλλική «LeMonde», αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Οι ολιγάρχες έχουν κάθε λόγο να χάσουν τον ύπνο τους»!
Τέλος εποχής
Η σύγκρουση με την ντόπια μιντιακή ολιγαρχία ξεκίνησε. Διανύουμε τις τελευταίες ημέρες της τηλεοπτικής… Πομπηίας στη σκιά ενός κυβερνητικού… Βεζούβιου έτοιμου να εκραγεί. Ξεχάστε, λοιπόν, το τηλεοπτικό τοπίο όπως το ξέρατε ή όπως το έχετε αποθηκεύσει στη μνήμη του οικιακού τηλεκοντρόλ σας! Κανείς, πλέον, δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι τη νέα τηλεοπτική σεζόν 2015-2016 θα την περάσουμε συντροφιά στον καναπέ με τους γνωστούς ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς που μας έκαναν παρέα τις τελευταίες δυόμισι δεκαετίες! Η βεβαιότητα ότι θα συνεχίσουν να υπάρχουν με τη μορφή που ξέραμε τα κανάλια MEGA, ANT1, ALPHA ή STAR, και τον Σεπτέμβριο, έχει εκλείψει! Η νέα κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να ρυθμίσει το τοπίο των ιδιωτικών ΜΜΕ, αλλάζοντας ριζικά τον τηλεοπτικό χάρτη με νομοσχέδιο που προωθεί στη Βουλή. Ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς έχει καταλήξει -όπως ανακοίνωσε στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής- στην απόφαση για χορήγηση τριών αδειών πανελλαδικής εμβέλειας. «Η ελληνική αγορά έχει μικρύνει, το ίδιο και η διαφημιστική αγορά» τόνισε ο υπουργός. «Αυτήν την πραγματικότητα η κυβέρνηση δεν μπορεί να την αγνοήσει, άρα θα έχουμε μικρότερο αριθμό αδειών» αποκάλυψε, προκαλώντας πλήθος ερωτημάτων, κυρίως για το κόστος απόκτησης άδειας εθνικής εμβέλειας. Ωστόσο, η πρόθεση της κυβέρνησης να μειώσει στο μισό τις τηλεοπτικές άδειες και από 8 που είναι σήμερα να προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για τρεις, συν μία, συμπεριλαμβανομένης της ΕΡΤ, είναι ένα σαφές μήνυμα προς τους «βαρόνους» των ΜΜΕ, αφού θα οδηγήσει σε πλήρη ανατροπή του σημερινού τηλεοπτικού τοπίου. Ουσιαστικά, η κυβέρνηση δείχνει τον δρόμο για κοινοπρακτικά σχήματα και συνεργασίες, προκειμένου τα σχήματα αυτά να έχουν διασφαλισμένη οικονομική ευχέρεια. Επιπλέον, η πρόθεση της κυβέρνησης να μη χορηγήσει μπόνους, κατά τη διαγωνιστική διαδικασία της αδειοδότησης στα υπάρχοντα κανάλια, καταδεικνύει τη διάθεσή της για σύγκρουση! Ενώ, την ίδια ώρα, οι παραδοσιακοί καναλάρχες για να συνεχίσουν να εκπέμπουν οι σταθμοί τους πρέπει να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη, προχωρώντας σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου για να καλύψουν τις «τρύπες» στις επιχειρήσεις τους… Δεδομένου πια ότι ο υπουργός Επικρατείας διαθέτει το προνόμιο να βάζει λουκέτο σε επιχειρήσεις ΜΜΕ που έχουν αρνητικά ίδια κεφάλαια.
Ο νέο νόμος για τη ρύθμιση του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου στην πραγματικότητα θα τροποποιεί τους δύο βασικούς νόμους για τα ΜΜΕ, 2328/1995 του Ευάγγελου Βενιζέλου και τον 3592/2007 του Θεόδωρου Ρουσόπουλου που περιλαμβάνει και τις βασικές ρυθμίσεις για την ψηφιακή τηλεόραση.
Μοιραία, όμως, προκύπτει το ερώτημα, γιατί μέχρι σήμερα δεν έχουν αδειοδοτηθεί οι τηλεοπτικοί σταθμοί; Κατά κοινή ομολογία, η απάντηση είναι: με ευθύνη του πολιτικού συστήματος και των προηγούμενων κυβερνήσεων… Οι οποίες συνειδητά κρατούσαν σε ομηρία τούς μετόχους και τους εργαζόμενους, αφού όσες φορές το ελληνικό Δημόσιο προκήρυξε διαγωνισμούς, έκανε πίσω, επιλέγοντας τη λύση της προσωρινής άδειας. Έτσι, οι τηλεοπτικοί σταθμοί κατέχουν άδεια λειτουργίας από το 1993 και έκτοτε η ισχύς τους παρατείνεται με αλλεπάλληλες νομοθετικές διατάξεις (βλ. άρθρο 7 παρ. 2 Ν. 3021/2002).
Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος
Από το πολυνομοσχέδιο για τα ΜΜΕ με έμφαση στην αδειοδότηση των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών και την ψηφιακή τηλεόραση, η κυβέρνηση προσδοκά έσοδα 340 εκατ. ευρώ όπως προβλέπεται στο 47 σελίδων κείμενο της ελληνικής πλευράς προς τους «θεσμούς»! Ποσό το οποίο αμφισβητούν ποικιλοτρόπως παράγοντες της αγοράς, τόσο ως προς το πώς προκύπτει όσο όμως και ως προς τη δυνατότητα είσπραξής του. Ενώ, παράλληλα, καθιστά ασύμφορη τη διεκδίκηση τηλεοπτικής άδειας. Κι αυτό διότι ο μόνος πόρος για τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς είναι τα έσοδα από τις διαφημίσεις… Έτσι, δεδομένου ότι το σύνολο της διαφημιστικής τηλεοπτικής δαπάνης για το 2014 έφθασε περίπου στα 250 εκατ. ευρώ, ενώ στο ποσό αυτό προστίθεται και ο ειδικός φόρος τηλεόρασης 20% και το αγγελιόσημο 21,5%, γίνεται σαφές ότι ο στόχος της κυβέρνησης είναι πέρα για πέρα ανεδαφικός και αυθαίρετος!
Κατά συνέπεια, αν δημοπρατηθούν τρεις τηλεοπτικές άδειες, το ποσό που θα απαιτείται για κάθε μία από αυτές ίσως ξεπερνά τα 60 με 70 εκατ. ευρώ! Εύλογα αναρωτιέται κανείς ποιος επιχειρηματίας, Έλληνας ή ξένος, θα αποφασίσει με τόσο υψηλά κόστη να επενδύσει στις συγκεκριμένες συνθήκες της αγοράς; Θα υπάρξουν ενδιαφερόμενοι ή οι μη ρεαλιστικές απαιτήσεις της κυβέρνησης θα καταστήσουν έωλο τον διαγωνισμό; Διότι σε ένα οικονομικό περιβάλλον που δεν είναι βιώσιμο, είτε δεν θα προσέλθουν επενδυτές είτε όσοι προσέλθουν θα έχουν άλλη στόχευση, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τη δημοκρατία και φυσικά τη χώρα!
Γι’ αυτό έχουν αυξηθεί οι φωνές ακόμη και στους κόλπους της κυβέρνησης που κατανοούν την επιθυμία της να πληρώσουν οι Έλληνες ολιγάρχες που διαθέτουν τηλεοπτικούς σταθμούς, αλλά την ίδια ώρα τονίζουν ότι σε έναν πλειστηριασμό μπορεί να πλειοδοτήσει οποιοσδήποτε επενδυτής, τουρκικών, σκοπιανών ή άλλων συμφερόντων, αναδεικνύοντας τους κινδύνους που ενδεχομένως κρύβονται πίσω από μια ασύμφορη οικονομικά διαδικασία δημοπράτησης των τηλεοπτικών αδειών. Με άλλα λόγια, οι συγκεκριμένες φωνές επισημαίνουν τους κινδύνους να εκχωρηθούν άδειες σε αμφιβόλου πρόθεσης και ηθικής επιχειρηματίες και ζητούν από την κυβέρνηση να μειώσει τις απαιτήσεις της και ταυτόχρονα να εξαντλήσει την έντασή της στην είσπραξη των χρεών των καναλιών που από μόνα τους αποτελούν ικανή τονωτική ένεση για τα ταμεία του κράτους.
Οι ωραίοι έχουν χρέη…
Πόσα είναι όμως τα χρέη των ελληνικών ΜΜΕ; Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που έδωσε στη δημοσιότητα η εταιρεία DirectionBusinessReports, προκύπτει ότι το ποσό αυτό αγγίζει περίπου τα 2 δισ. ευρώ! Μάλιστα, η συγκεκριμένη έκδοση έχει αναλυτική καταγραφή για μια μεγάλη γκάμα επιχειρήσεων στον χώρο των massmedia, από εταιρείες διαφήμισης και δημοσίων σχέσεων, έως εκδοτικές εταιρείες και ραδιοτηλεοπτικές επιχειρήσεις. Αστρονομικό νούμερο που δεν παύει όμως να φωτίζει αυτό που αποκαλούμε μιντιακό χάρτη της διαπλοκής.
Αφού οι επιχειρηματικοί κλάδοι που ελέγχουν τη συντριπτική πλειονότητα των ΜΜΕ στην Ελλάδα είναι οι τράπεζες, οι κατασκευές και ο εφοπλισμός. Και μπορεί οι εξελίξεις στα μίντια από την αρχή της οικονομικής κρίσης μέχρι σήμερα να είναι ραγδαίες… όμως οι βασικοί πόλοι παραμένουν σταθεροί.
Με άλλα λόγια, παρά τα διαρκώς επιδεινούμενα οικονομικά στοιχεία, που σε ορισμένες περιπτώσεις πρόδιδαν ακόμη και τη μη βιωσιμότητα κάποιων επιχειρήσεων ΜΜΕ, οι παίκτες εξακολουθούν να παραμένουν οι ίδιοι. Άλλωστε, ο συγκεκριμένος κλάδος ήταν από τους πρώτους που υιοθέτησε τις νέες μνημονιακές πρακτικές που επιβλήθηκαν στη χώρα, από περικοπές μισθών και μαζικές απολύσεις, έως ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων και διακοπή δραστηριοτήτων. Επιπλέον, ενδεικτικό τού πώς λειτουργεί το αμαρτωλό τρίγωνο της διαπλοκής στην Ελλάδα είναι το γεγονός ότι αμέσως μετά την ολοκλήρωση του PSI και την αναχρηματοδότηση των τραπεζών, το MEGA ήταν ανάμεσα στις πρώτες εταιρείες που χορηγήθηκε δάνειο δεκάδων εκατομμυρίων. Κατά συνέπεια, κυρίαρχοι ακόμη και μέσα στην κρίση που ισοπέδωσε τα πάντα παραμένουν οι εκδότες-επιχειρηματίες, Σταύρος Ψυχάρης, η οικογένεια Μπόμπολα, Βαρδινογιάννη, Αλαφούζου, Κυριακού και αντίστοιχα τα συγκροτήματα ΜΜΕ που διατηρούν, MEGA, ΔΟΛ, ΠΗΓΑΣΟΣ, STAR, ΣΚΑΪ, «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», ΑΝΤ1. Δηλαδή, οι ίδιοι κυρίαρχοι παίκτες, που η δύναμή τους αντλείται από δραστηριότητες οι οποίες εμπλέκονται με το Δημόσιο, όπως οι κατασκευές, ή έχουν ολιγοπωλιακή φυσιογνωμία όπως είναι τα πετρελαιοειδή ή απολαμβάνουν ιδιαίτερη μεταχείριση από το κράτος όπως είναι ο εφοπλισμός, διατηρούν την πρωτοκαθεδρία τους, πριν και μετά την κρίση!
Έτσι, την ίδια ώρα, που η ετήσια διαφημιστική δαπάνη συρρικνώνεται από χρόνο σε χρόνο και η πλειοψηφία των μεγάλων συγκροτημάτων ΜΜΕ τελεί σχεδόν υπό χρεοκοπία, ορισμένα εξ αυτών όπως ήδη αναφέρθηκε -μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον- είχαν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, όταν κανένας άλλος Έλληνας πολίτης ή ελληνική επιχείρηση δεν είχε αυτό το προνόμιο! Είναι σαφές ότι πρόκειται για πρωτοφανείς καταστάσεις και εξαιρετικά προκλητικές, όταν επιχειρήσεις με ζημιές δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, που δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν προηγούμενα δάνεια, να εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση σε δανεισμό!
Από δημοσιευμένους ισολογισμούς, έως και τον Μάιο του τρέχοντος έτους, προκύπτει για παράδειγμα ότι το MEGA το 2014 έγραψε ζημιές 16,4 εκατ. ευρώ, ενώ έχει συνολικές υποχρεώσεις και δάνεια που αγγίζουν τα 180 εκατ. ευρώ. Ο ΠΗΓΑΣΟΣ της οικογένειας Μπόμπολα, που κατέχει το 32.73% του MEGA, το 2014 σημείωσε ζημιές 6,6 εκατ. ευρώ και δάνειά του φθάνουν στα 99,5 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα, ο ΔΟΛ, που κατέχει το 22,11% του μεγάλου καναλιού, το 2014 σημείωσε ζημιές 20 εκατ. ευρώ, ενώ τα δάνειά του ξεπερνούν τα 178 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, από στοιχεία που είναι προσβάσιμα, προκύπτει ότι το σύνολο των χρεών των τηλεοπτικών σταθμών ΑΝΤ1, ALPHA, ΣΚΑΪ και STAR αγγίζει περίπου τα 550 εκατ. ευρώ, με το κανάλι της οικογένειας Κυριακού να εμφανίζεται «πρωταθλητής», έχοντας υποχρεώσεις που ξεπερνούν τα 290 εκατ. ευρώ!
Σημειώνεται ότι δημοσιευμένα στοιχεία για επισφαλή δάνεια επιχειρήσεων ΜΜΕ -εκτός των επίσημων ισολογισμών- δεν υπάρχουν…
Το γεγονός, πάντως, έγινε αιτία σύγκρουσης ανάμεσα στον υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη και τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννη Στουρνάρα. Ο πρώτος άφησε σαφείς αιχμές κατά του δεύτερου με έγγραφό του στη Βουλή, καταλογίζοντάς του απροθυμία να αποστείλει στοιχεία για τα «αμαρτωλά» δάνεια στο Κοινοβούλιο, ύστερα από ερώτηση του βουλευτή των ΑΝΕΛ Νίκου Νικολόπουλου. Με διαρροές, όμως, από κύκλους της Κεντρικής Τράπεζας, ξεκαθαριζόταν ότι βάσει νόμου δεν έχει κανένα δικαίωμα να παράσχει τέτοια στοιχεία στην εθνική αντιπροσωπεία. Παρ’ όλα αυτά, είναι ήδη σε εξέλιξη έρευνα από οικονομικούς εισαγγελείς, αλλά και από το ΣΔΟΕ, για συγκεκριμένες δανειακές συμβάσεις με επιχειρήσεις ΜΜΕ.
Ανεξάρτητα, όμως, από το ακριβές εύρος των «αμαρτωλών» δανείων, τα νούμερα που αναφέρθηκαν νωρίτερα και προκύπτουν από τους δημοσιοποιημένους ισολογισμούς των εταιριών ΜΜΕ είναι από μόνα τους αποκαλυπτικά και, ταυτόχρονα, εξωπραγματικά… Είναι προφανές ότι υπό κανονικές συνθήκες ανταγωνισμού καμία από τις παραπάνω επιχειρήσεις δεν θα είχε μέλλον, ενώ καθιστά αβέβαιο στο πολιτικό τοπίο που έχει διαμορφωθεί το ενδεχόμενο οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις με αυτήν την εικόνα να συνεχίσουν να κατέχουν ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες ή να καταφέρουν να διεκδικήσουν τηλεοπτικές άδειες!
«SOS» εκπέμπει το MEGA
Χαρακτηριστική όλων όσα περιγράφονται πιο πάνω είναι η περίπτωση του MEGA, που στο κλείσιμο της φετινής τηλεοπτικής σεζόν βρίσκεται στον αέρα, παρά την απόφαση των μετόχων του στη γενική συνέλευση της 26ης Μαΐου να προχωρήσουν σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 15,1 εκατ. ευρώ! Διότι, εκτός της αβεβαιότητας για το πότε, πώς και από ποιους θα συγκεντρωθεί το εν λόγω ποσό, η διοίκηση του καναλιού βρίσκεται χωρίς budget, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να προχωρήσει στον σχεδιασμό του προγράμματος της επόμενης σεζόν. Με άλλα λόγια, όπως ομολογούν τα στελέχη του που απεγνωσμένα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, «το κανάλι κινδυνεύει να μείνει χωρίς πρόγραμμα για την τηλεοπτική σεζόν 2015-2016», αφού ακόμη και στην περίπτωση που επικρατήσει το καλό σενάριο και οι μέτοχοι γεμίσουν τα ταμεία του με «ζεστό» χρήμα, ο χρόνος δεν επαρκεί για να παραγγείλουν σειρές και να κλείσουν συμφωνίες! Ως εκ τούτου, το MEGA χρειάζεται επειγόντως χρήματα και ενδεχομένως περισσότερα από τα 15,1 εκατ. ευρώ που αποφάσισαν οι μέτοχοι. Η επένδυση σε νέο πρόγραμμα είναι ο μόνος τρόπος για να φρενάρει την κατρακύλα της τηλεθέασης πριν αποτυπωθεί στα έσοδα, δεδομένου ότι για πρώτη φορά στην ιστορία του ο σταθμός έχει υποχωρήσει στην τρίτη θέση!
Οι συζητήσεις, όμως, των μεγαλο-μετόχων στο πλαίσιο της γενικής συνέλευσης, αλλά και τις επόμενες ημέρες εν όψει της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, μόνο ενθαρρυντικές δεν είναι για το μέλλον του καναλιού…
Επισήμως, επιβεβαιώθηκαν οι επιφυλάξεις της πλευράς Ψυχάρη, αφού, όπως ανακοινώθηκε, ο μέτοχος θα λάβει μέρος στην αύξηση ασκώντας πλήρως τα δικαιώματά του, υπό την προϋπόθεση πως δεν θα μεταβληθούν οι οικονομικές συνθήκες και το επιχειρηματικό περιβάλλον το προσεχές διάστημα. Ενώ, αντίστοιχα, καταγράφηκε η απροθυμία της οικογένειας Μπόμπολα, με δήλωση της ΠΗΓΑΣΟΣ Εκδοτικής που ανέφερε ότι επιφυλάσσεται για το αν θα ασκήσει το δικαίωμα συμμετοχής στην αύξηση ολικώς ή μερικώς και θα επανεξετάσει τη στάση της κατά την περίοδο της αύξησης. Παράλληλα, από τις συζητήσεις στο παρασκήνιο προκύπτει ότι ο Σταύρος Ψυχάρης πρότεινε την εξαγορά του 51% του σταθμού έναντι 17 εκατ. ευρώ και τον απόλυτο έλεγχο του μάνατζμεντ, κάτι που δεν βρήκε σύμφωνους τους υπόλοιπους… Αλλά και η πρόταση της οικογένειας Βαρδινογιάννη για συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου του εκδότη Θεοχάρη Φιλιππόπουλου σε ένα ποσοστό της τάξης του 5% έως 10%, πρόταση με την οποία διαφώνησε ο Σταύρος Ψυχάρης.
Επίσης, ακούγεται ότι πίσω από την απροθυμία της οικογένειας Μπόμπολα να συμμετάσχει στην αύξηση κρύβεται, στην ουσία, η διάθεσή της να αποχωρήσει ή ενδεχομένως να εμπλακεί στη μετοχική σύνθεση του καναλιού ο συνέταιρος του Φώτη Μπόμπολα σε στοιχηματικές εταιρείες, εκδότης Δημήτρης Μάρης.
Νέοι παίκτες
Ωστόσο, η κυβέρνηση, αποφασισμένη να ρυθμίσει το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, βάζοντας κανόνες και προκηρύσσοντας από μηδενική βάση τις τηλεοπτικές άδειες με ανοιχτό διεθνή διαγωνισμό… προχωράει στην ουσία σε ριζική αλλαγή του χάρτη των ΜΜΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι θα επιτρέψει και σε άλλους παίκτες να μπουν στην αγορά της τηλεόρασης, ανοίγοντας το κλειστό «επάγγελμα» του καναλάρχη…
Ζητώντας, παράλληλα, από τους υφιστάμενους επιχειρηματίες, εάν επιθυμούν να παραμείνουν στο παιχνίδι, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να διασώσουν τα κανάλια τους. Προς αυτήν την κατεύθυνση, δηλαδή του ανοίγματος της συγκεκριμένης αγοράς, λέγεται ότι οι νέοι ένοικοι του Μαξίμου έχουν στείλει μηνύματα ενθάρρυνσης σε αρκετούς επιχειρηματίες, λέγοντάς τους ότι θα αντιμετώπιζαν θετικά την είσοδό τους στην τηλεόραση. Αποδέκτες ανάλογων μηνυμάτων φέρεται να έχουν γίνει ο πρόεδρος του Ολυμπιακού Βαγγέλης Μαρινάκης, ο Σωκράτης Κόκκαλης, η οικογένεια Γιαννακοπούλου, η Γιάννα Αγγελοπούλου, ο εφοπλιστής Γιώργος Καραγιώργης κ.ά. Επιπλέον, όμως, ενδιαφέρον φέρεται να υπάρχει και από επιχειρηματικούς ομίλους του εξωτερικού, κάτι που έχει επιβεβαιώσει και ο επικεφαλής της ΓΓΕΕ, Λευτέρης Κρέτσος.
Συμπερασματικά, για να επιβεβαιωθούν όλα τα παραπάνω και να υλοποιήσει η κυβέρνηση Τσίπρα τις εξαγγελίες της που ανατρέπουν τον χάρτη των ελληνικών μίντια, για άλλους προς το καλύτερο και για άλλους προς το χειρότερο -εκτός από την πολιτική της βούληση που δεν είναι αυτονόητη- χρειάζεται η ύπαρξη συμφωνίας με τους δανειστές, η αποφυγή εκλογών που θα «παγώσει» κάθε πρωτοβουλία και φυσικά ομαλές πολιτικές εξελίξεις!
Τις τελευταίες ημέρες της Πομπηίας θυμίζει αυτό που επιφυλάσσει η κυβέρνηση στα ΜΜΕ και ειδικότερα στα ηλεκτρονικά μίντια! Στην ειδυλλιακή τηλεοπτική… Πομπηία που για πολλά χρόνια άνθισε ο έρωτας, το χρήμα και η κραιπάλη, η απειλή του κυβερνητικού… Βεζούβιου είναι ορατή! Ο κοιμισμένος γίγαντας άρχισε να βρυχάται και μπορεί στη σκιά του οι κάτοικοι ή οι ολιγάρχες, όπως αρέσκεται να τους αποκαλεί η κυβέρνηση Τσίπρα, να συνεχίζουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες, σύντομα όμως ένα τεράστιο κύμα στάχτης θα θάψει στο διάβα του τα ίχνη μιας 20χρονης και πλέον τηλεοπτικής βιομηχανίας, που σε ορισμένες εκφάνσεις της τόλμησε να συγκριθεί, είτε από άγνοια είτε από μικρομεγαλισμό, με την παράδοση χωρών της Ευρώπης και της Αμερικής, αλλά και εταιρείες- κολοσσούς όπως η HBO, η Fox και η Paramount Pictures!
Βιαστική πρόβα τζενεράλε κυβέρνησης-ολιγαρχών
Το προμήνυμα -στην όμορφη και ανθηρή ρωμαϊκή πύλη της Νότιας Ιταλίας ήταν ένας σφοδρός σεισμός που συντάραξε τα πάντα λίγο πριν από τη μεγάλη έκρηξη- στην ελληνική εκδοχή της τηλεοπτικής… Πομπηίας ήταν η απαίτηση της κυβέρνησης στις αρχές Απριλίου να εισπράξει τα τέλη χρήσης συχνοτήτων από τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Στην ουσία, με την κίνηση αυτή, ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς σηματοδοτεί την πολιτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στον χώρο των ιδιωτικών ΜΜΕ. Μια πολιτική την οποία εν συντομία κυβερνητικοί κύκλοι περιγράφουν με τη φράση «θα τους ταράξουμε στη νομιμότητα», εννοώντας απλώς ότι θα εφαρμόσουν τη νομοθεσία που «αγνοούσαν» οι προηγούμενες κυβερνήσεις!
Έτσι, η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης έδωσε στη δημοσιότητα έναν κατάλογο με οφειλές 24,1 εκατ. ευρώ των τηλεοπτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας και 16,2 εκατ. ευρώ των εταιρειών συνδρομητικής τηλεόρασης, για τις χρήσεις των συχνοτήτων από το 2011 έως 2014. Σημειώνεται ότι τα εν λόγω ποσά είναι άμεσα απαιτητά. Ωστόσο, οι ιδιοκτήτες των καναλιών αμφισβητούν τα νούμερα, δείχνοντας τον νόμο 3023/2002 για τη χορήγηση δωρεάν χρόνου προβολής στα κόμματα, από την οποία προκύπτει θέμα συμψηφισμού, αναφέροντας ότι η «μετάδοση τηλεοπτικών μηνυμάτων κομμάτων… διενεργείται δωρεάν και απαλλάσσεται από κάθε τέλος». Επιπλέον, η πλευρά των ιδιοκτητών τηλεοπτικών σταθμών επικαλείται το επιχείρημα ότι οι συχνότητες, μετά τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή, για την οποία το κράτος δεν πλήρωσε ούτε ένα ευρώ, πέρασαν στην ΕΕΤΤ, η οποία το 2014 προκήρυξε δημόσιο διεθνή διαγωνισμό, με αποτέλεσμα να μην τίθεται θέμα συχνοτήτων μετά τη λήξη της αναλογικής εποχής.
Συμπερασματικά, λοιπόν, αν και η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση, αφού και οι δύο πλευρές έχουν δίκιο για διαφορετικούς λόγους φυσικά, η κυβέρνηση φαίνεται να κινήθηκε βιαστικά, δεδομένου ότι τα δικαστήρια που έχουν προσφύγει οι ιδιοκτήτες τηλεοπτικών σταθμών ανέβαλαν προσωρινά την απαίτηση καταβολής των 24,1 εκατ. ευρώ από τους καναλάρχες!
Είχε προειδοποιήσει για το τι έρχεται
Πάντως, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η σημερινή κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεν είχε προειδοποιήσει για τις προθέσεις του. Θυμίζουμε ότι το φθινόπωρο του περασμένου έτους που κυκλοφόρησε το βιβλίο «Κλεμμένη Άνοιξη» της Σουηδέζας δημοσιογράφου Κάισα Έκις Έκμαν, η οποία είχε πάρει συνεντεύξεις σχεδόν από το σύνολο των Ελλήνων πολιτικών, φιλοξενούνται αποκαλυπτικοί διάλογοι… Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στη συνομιλία που είχε με τον Αλέξη Τσίπρα και συγκεκριμένα όταν της περιγράφει τι θα κάνει με τους μεγάλους επιχειρηματίες και εκδότες: «Τα συμφέροντά μας είναι αντίθετα. Σκοπεύουμε να καθιερώσουμε κανόνες για τα ΜΜΕ που είναι απαραίτητοι σε κάθε δημοκρατία» αναφέρει ο σημερινός πρωθυπουργός και συμπληρώνει: «Εδώ είμαστε ζούγκλα, οι καπιταλιστές κάνουν ό,τι θέλουν… Θα πω, λοιπόν, του Μπόμπολα αν θέλει να κρατήσει τις επιχειρήσεις και τα ΜΜΕ του, θα πρέπει πρώτα να καταβάλει τους φόρους και τα χρέη του στην τράπεζα. Ο Μπόμπολας χρωστάει 280 εκατ. ευρώ για τις εφημερίδες του και κανείς δεν του τα έχει ζητήσει» για να καταλήξει: «Ιδού το διεφθαρμένο τρίγωνο: τράπεζες, πολιτικοί, ΜΜΕ».
Έκτοτε οι επιθέσεις του Έλληνα πρωθυπουργού κατά των ολιγαρχών έχουν μόνιμο χαρακτήρα και σταθερή συχνότητα. «Ας το καταλάβουν οι ολιγάρχες ότι ήλθε η ώρα να πληρώσουν φόρους, τα δάνειά τους και να βάλουν το χέρι στην τσέπη για τις τηλεοπτικές τους συχνότητες, να πληρώσουν όπως πληρώνουν όλοι οι Έλληνες πολίτες. Όσο κι αν απειλήσουν, όσο κι αν εκβιάσουν, δεν θα αλλάξουμε θέση» έλεγε ο Αλέξης Τσίπρας στα τέλη Μαΐου από το βήμα της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ. Λίγο νωρίτερα είχε διαμηνύσει: «Η κυβέρνηση παρά τις πιέσεις και την ομοβροντία των ΜΜΕ που πολλές φορές αποτελούν την φωνή των δανειστών, έχει την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού… Υπάρχουν δυνάμεις που έχουν αναλάβει οι ίδιες πλέον την αντιπαράθεση με την κυβέρνηση χωρίς πολιτικούς διαμεσολαβητές. Είναι οι γνωστοί ολιγάρχες που λυμαίνονται τον τόπο τόσα χρόνια και η αντίδρασή τους είναι λυσσαλέα. Δεν είναι τυχαία η φαιά προπαγάνδα από έντυπα και ηλεκτρονικά μίντια και η επίθεση που δεχόμαστε καθημερινά από Μέσα Ενημέρωσης». Ο πρωθυπουργός, όμως, φρόντισε να ενημερώσει για τις προθέσεις του και την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη στο μακροσκελές άρθρο του, στη γαλλική «LeMonde», αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Οι ολιγάρχες έχουν κάθε λόγο να χάσουν τον ύπνο τους»!
Τέλος εποχής
Η σύγκρουση με την ντόπια μιντιακή ολιγαρχία ξεκίνησε. Διανύουμε τις τελευταίες ημέρες της τηλεοπτικής… Πομπηίας στη σκιά ενός κυβερνητικού… Βεζούβιου έτοιμου να εκραγεί. Ξεχάστε, λοιπόν, το τηλεοπτικό τοπίο όπως το ξέρατε ή όπως το έχετε αποθηκεύσει στη μνήμη του οικιακού τηλεκοντρόλ σας! Κανείς, πλέον, δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι τη νέα τηλεοπτική σεζόν 2015-2016 θα την περάσουμε συντροφιά στον καναπέ με τους γνωστούς ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς που μας έκαναν παρέα τις τελευταίες δυόμισι δεκαετίες! Η βεβαιότητα ότι θα συνεχίσουν να υπάρχουν με τη μορφή που ξέραμε τα κανάλια MEGA, ANT1, ALPHA ή STAR, και τον Σεπτέμβριο, έχει εκλείψει! Η νέα κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να ρυθμίσει το τοπίο των ιδιωτικών ΜΜΕ, αλλάζοντας ριζικά τον τηλεοπτικό χάρτη με νομοσχέδιο που προωθεί στη Βουλή. Ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς έχει καταλήξει -όπως ανακοίνωσε στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής- στην απόφαση για χορήγηση τριών αδειών πανελλαδικής εμβέλειας. «Η ελληνική αγορά έχει μικρύνει, το ίδιο και η διαφημιστική αγορά» τόνισε ο υπουργός. «Αυτήν την πραγματικότητα η κυβέρνηση δεν μπορεί να την αγνοήσει, άρα θα έχουμε μικρότερο αριθμό αδειών» αποκάλυψε, προκαλώντας πλήθος ερωτημάτων, κυρίως για το κόστος απόκτησης άδειας εθνικής εμβέλειας. Ωστόσο, η πρόθεση της κυβέρνησης να μειώσει στο μισό τις τηλεοπτικές άδειες και από 8 που είναι σήμερα να προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για τρεις, συν μία, συμπεριλαμβανομένης της ΕΡΤ, είναι ένα σαφές μήνυμα προς τους «βαρόνους» των ΜΜΕ, αφού θα οδηγήσει σε πλήρη ανατροπή του σημερινού τηλεοπτικού τοπίου. Ουσιαστικά, η κυβέρνηση δείχνει τον δρόμο για κοινοπρακτικά σχήματα και συνεργασίες, προκειμένου τα σχήματα αυτά να έχουν διασφαλισμένη οικονομική ευχέρεια. Επιπλέον, η πρόθεση της κυβέρνησης να μη χορηγήσει μπόνους, κατά τη διαγωνιστική διαδικασία της αδειοδότησης στα υπάρχοντα κανάλια, καταδεικνύει τη διάθεσή της για σύγκρουση! Ενώ, την ίδια ώρα, οι παραδοσιακοί καναλάρχες για να συνεχίσουν να εκπέμπουν οι σταθμοί τους πρέπει να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη, προχωρώντας σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου για να καλύψουν τις «τρύπες» στις επιχειρήσεις τους… Δεδομένου πια ότι ο υπουργός Επικρατείας διαθέτει το προνόμιο να βάζει λουκέτο σε επιχειρήσεις ΜΜΕ που έχουν αρνητικά ίδια κεφάλαια.
Ο νέο νόμος για τη ρύθμιση του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου στην πραγματικότητα θα τροποποιεί τους δύο βασικούς νόμους για τα ΜΜΕ, 2328/1995 του Ευάγγελου Βενιζέλου και τον 3592/2007 του Θεόδωρου Ρουσόπουλου που περιλαμβάνει και τις βασικές ρυθμίσεις για την ψηφιακή τηλεόραση.
Μοιραία, όμως, προκύπτει το ερώτημα, γιατί μέχρι σήμερα δεν έχουν αδειοδοτηθεί οι τηλεοπτικοί σταθμοί; Κατά κοινή ομολογία, η απάντηση είναι: με ευθύνη του πολιτικού συστήματος και των προηγούμενων κυβερνήσεων… Οι οποίες συνειδητά κρατούσαν σε ομηρία τούς μετόχους και τους εργαζόμενους, αφού όσες φορές το ελληνικό Δημόσιο προκήρυξε διαγωνισμούς, έκανε πίσω, επιλέγοντας τη λύση της προσωρινής άδειας. Έτσι, οι τηλεοπτικοί σταθμοί κατέχουν άδεια λειτουργίας από το 1993 και έκτοτε η ισχύς τους παρατείνεται με αλλεπάλληλες νομοθετικές διατάξεις (βλ. άρθρο 7 παρ. 2 Ν. 3021/2002).
Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος
Από το πολυνομοσχέδιο για τα ΜΜΕ με έμφαση στην αδειοδότηση των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών και την ψηφιακή τηλεόραση, η κυβέρνηση προσδοκά έσοδα 340 εκατ. ευρώ όπως προβλέπεται στο 47 σελίδων κείμενο της ελληνικής πλευράς προς τους «θεσμούς»! Ποσό το οποίο αμφισβητούν ποικιλοτρόπως παράγοντες της αγοράς, τόσο ως προς το πώς προκύπτει όσο όμως και ως προς τη δυνατότητα είσπραξής του. Ενώ, παράλληλα, καθιστά ασύμφορη τη διεκδίκηση τηλεοπτικής άδειας. Κι αυτό διότι ο μόνος πόρος για τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς είναι τα έσοδα από τις διαφημίσεις… Έτσι, δεδομένου ότι το σύνολο της διαφημιστικής τηλεοπτικής δαπάνης για το 2014 έφθασε περίπου στα 250 εκατ. ευρώ, ενώ στο ποσό αυτό προστίθεται και ο ειδικός φόρος τηλεόρασης 20% και το αγγελιόσημο 21,5%, γίνεται σαφές ότι ο στόχος της κυβέρνησης είναι πέρα για πέρα ανεδαφικός και αυθαίρετος!
Κατά συνέπεια, αν δημοπρατηθούν τρεις τηλεοπτικές άδειες, το ποσό που θα απαιτείται για κάθε μία από αυτές ίσως ξεπερνά τα 60 με 70 εκατ. ευρώ! Εύλογα αναρωτιέται κανείς ποιος επιχειρηματίας, Έλληνας ή ξένος, θα αποφασίσει με τόσο υψηλά κόστη να επενδύσει στις συγκεκριμένες συνθήκες της αγοράς; Θα υπάρξουν ενδιαφερόμενοι ή οι μη ρεαλιστικές απαιτήσεις της κυβέρνησης θα καταστήσουν έωλο τον διαγωνισμό; Διότι σε ένα οικονομικό περιβάλλον που δεν είναι βιώσιμο, είτε δεν θα προσέλθουν επενδυτές είτε όσοι προσέλθουν θα έχουν άλλη στόχευση, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τη δημοκρατία και φυσικά τη χώρα!
Γι’ αυτό έχουν αυξηθεί οι φωνές ακόμη και στους κόλπους της κυβέρνησης που κατανοούν την επιθυμία της να πληρώσουν οι Έλληνες ολιγάρχες που διαθέτουν τηλεοπτικούς σταθμούς, αλλά την ίδια ώρα τονίζουν ότι σε έναν πλειστηριασμό μπορεί να πλειοδοτήσει οποιοσδήποτε επενδυτής, τουρκικών, σκοπιανών ή άλλων συμφερόντων, αναδεικνύοντας τους κινδύνους που ενδεχομένως κρύβονται πίσω από μια ασύμφορη οικονομικά διαδικασία δημοπράτησης των τηλεοπτικών αδειών. Με άλλα λόγια, οι συγκεκριμένες φωνές επισημαίνουν τους κινδύνους να εκχωρηθούν άδειες σε αμφιβόλου πρόθεσης και ηθικής επιχειρηματίες και ζητούν από την κυβέρνηση να μειώσει τις απαιτήσεις της και ταυτόχρονα να εξαντλήσει την έντασή της στην είσπραξη των χρεών των καναλιών που από μόνα τους αποτελούν ικανή τονωτική ένεση για τα ταμεία του κράτους.
Οι ωραίοι έχουν χρέη…
Πόσα είναι όμως τα χρέη των ελληνικών ΜΜΕ; Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που έδωσε στη δημοσιότητα η εταιρεία DirectionBusinessReports, προκύπτει ότι το ποσό αυτό αγγίζει περίπου τα 2 δισ. ευρώ! Μάλιστα, η συγκεκριμένη έκδοση έχει αναλυτική καταγραφή για μια μεγάλη γκάμα επιχειρήσεων στον χώρο των massmedia, από εταιρείες διαφήμισης και δημοσίων σχέσεων, έως εκδοτικές εταιρείες και ραδιοτηλεοπτικές επιχειρήσεις. Αστρονομικό νούμερο που δεν παύει όμως να φωτίζει αυτό που αποκαλούμε μιντιακό χάρτη της διαπλοκής.
Αφού οι επιχειρηματικοί κλάδοι που ελέγχουν τη συντριπτική πλειονότητα των ΜΜΕ στην Ελλάδα είναι οι τράπεζες, οι κατασκευές και ο εφοπλισμός. Και μπορεί οι εξελίξεις στα μίντια από την αρχή της οικονομικής κρίσης μέχρι σήμερα να είναι ραγδαίες… όμως οι βασικοί πόλοι παραμένουν σταθεροί.
Με άλλα λόγια, παρά τα διαρκώς επιδεινούμενα οικονομικά στοιχεία, που σε ορισμένες περιπτώσεις πρόδιδαν ακόμη και τη μη βιωσιμότητα κάποιων επιχειρήσεων ΜΜΕ, οι παίκτες εξακολουθούν να παραμένουν οι ίδιοι. Άλλωστε, ο συγκεκριμένος κλάδος ήταν από τους πρώτους που υιοθέτησε τις νέες μνημονιακές πρακτικές που επιβλήθηκαν στη χώρα, από περικοπές μισθών και μαζικές απολύσεις, έως ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων και διακοπή δραστηριοτήτων. Επιπλέον, ενδεικτικό τού πώς λειτουργεί το αμαρτωλό τρίγωνο της διαπλοκής στην Ελλάδα είναι το γεγονός ότι αμέσως μετά την ολοκλήρωση του PSI και την αναχρηματοδότηση των τραπεζών, το MEGA ήταν ανάμεσα στις πρώτες εταιρείες που χορηγήθηκε δάνειο δεκάδων εκατομμυρίων. Κατά συνέπεια, κυρίαρχοι ακόμη και μέσα στην κρίση που ισοπέδωσε τα πάντα παραμένουν οι εκδότες-επιχειρηματίες, Σταύρος Ψυχάρης, η οικογένεια Μπόμπολα, Βαρδινογιάννη, Αλαφούζου, Κυριακού και αντίστοιχα τα συγκροτήματα ΜΜΕ που διατηρούν, MEGA, ΔΟΛ, ΠΗΓΑΣΟΣ, STAR, ΣΚΑΪ, «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», ΑΝΤ1. Δηλαδή, οι ίδιοι κυρίαρχοι παίκτες, που η δύναμή τους αντλείται από δραστηριότητες οι οποίες εμπλέκονται με το Δημόσιο, όπως οι κατασκευές, ή έχουν ολιγοπωλιακή φυσιογνωμία όπως είναι τα πετρελαιοειδή ή απολαμβάνουν ιδιαίτερη μεταχείριση από το κράτος όπως είναι ο εφοπλισμός, διατηρούν την πρωτοκαθεδρία τους, πριν και μετά την κρίση!
Έτσι, την ίδια ώρα, που η ετήσια διαφημιστική δαπάνη συρρικνώνεται από χρόνο σε χρόνο και η πλειοψηφία των μεγάλων συγκροτημάτων ΜΜΕ τελεί σχεδόν υπό χρεοκοπία, ορισμένα εξ αυτών όπως ήδη αναφέρθηκε -μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον- είχαν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, όταν κανένας άλλος Έλληνας πολίτης ή ελληνική επιχείρηση δεν είχε αυτό το προνόμιο! Είναι σαφές ότι πρόκειται για πρωτοφανείς καταστάσεις και εξαιρετικά προκλητικές, όταν επιχειρήσεις με ζημιές δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, που δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν προηγούμενα δάνεια, να εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση σε δανεισμό!
Από δημοσιευμένους ισολογισμούς, έως και τον Μάιο του τρέχοντος έτους, προκύπτει για παράδειγμα ότι το MEGA το 2014 έγραψε ζημιές 16,4 εκατ. ευρώ, ενώ έχει συνολικές υποχρεώσεις και δάνεια που αγγίζουν τα 180 εκατ. ευρώ. Ο ΠΗΓΑΣΟΣ της οικογένειας Μπόμπολα, που κατέχει το 32.73% του MEGA, το 2014 σημείωσε ζημιές 6,6 εκατ. ευρώ και δάνειά του φθάνουν στα 99,5 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα, ο ΔΟΛ, που κατέχει το 22,11% του μεγάλου καναλιού, το 2014 σημείωσε ζημιές 20 εκατ. ευρώ, ενώ τα δάνειά του ξεπερνούν τα 178 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, από στοιχεία που είναι προσβάσιμα, προκύπτει ότι το σύνολο των χρεών των τηλεοπτικών σταθμών ΑΝΤ1, ALPHA, ΣΚΑΪ και STAR αγγίζει περίπου τα 550 εκατ. ευρώ, με το κανάλι της οικογένειας Κυριακού να εμφανίζεται «πρωταθλητής», έχοντας υποχρεώσεις που ξεπερνούν τα 290 εκατ. ευρώ!
Σημειώνεται ότι δημοσιευμένα στοιχεία για επισφαλή δάνεια επιχειρήσεων ΜΜΕ -εκτός των επίσημων ισολογισμών- δεν υπάρχουν…
Το γεγονός, πάντως, έγινε αιτία σύγκρουσης ανάμεσα στον υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη και τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννη Στουρνάρα. Ο πρώτος άφησε σαφείς αιχμές κατά του δεύτερου με έγγραφό του στη Βουλή, καταλογίζοντάς του απροθυμία να αποστείλει στοιχεία για τα «αμαρτωλά» δάνεια στο Κοινοβούλιο, ύστερα από ερώτηση του βουλευτή των ΑΝΕΛ Νίκου Νικολόπουλου. Με διαρροές, όμως, από κύκλους της Κεντρικής Τράπεζας, ξεκαθαριζόταν ότι βάσει νόμου δεν έχει κανένα δικαίωμα να παράσχει τέτοια στοιχεία στην εθνική αντιπροσωπεία. Παρ’ όλα αυτά, είναι ήδη σε εξέλιξη έρευνα από οικονομικούς εισαγγελείς, αλλά και από το ΣΔΟΕ, για συγκεκριμένες δανειακές συμβάσεις με επιχειρήσεις ΜΜΕ.
Ανεξάρτητα, όμως, από το ακριβές εύρος των «αμαρτωλών» δανείων, τα νούμερα που αναφέρθηκαν νωρίτερα και προκύπτουν από τους δημοσιοποιημένους ισολογισμούς των εταιριών ΜΜΕ είναι από μόνα τους αποκαλυπτικά και, ταυτόχρονα, εξωπραγματικά… Είναι προφανές ότι υπό κανονικές συνθήκες ανταγωνισμού καμία από τις παραπάνω επιχειρήσεις δεν θα είχε μέλλον, ενώ καθιστά αβέβαιο στο πολιτικό τοπίο που έχει διαμορφωθεί το ενδεχόμενο οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις με αυτήν την εικόνα να συνεχίσουν να κατέχουν ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες ή να καταφέρουν να διεκδικήσουν τηλεοπτικές άδειες!
«SOS» εκπέμπει το MEGA
Χαρακτηριστική όλων όσα περιγράφονται πιο πάνω είναι η περίπτωση του MEGA, που στο κλείσιμο της φετινής τηλεοπτικής σεζόν βρίσκεται στον αέρα, παρά την απόφαση των μετόχων του στη γενική συνέλευση της 26ης Μαΐου να προχωρήσουν σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 15,1 εκατ. ευρώ! Διότι, εκτός της αβεβαιότητας για το πότε, πώς και από ποιους θα συγκεντρωθεί το εν λόγω ποσό, η διοίκηση του καναλιού βρίσκεται χωρίς budget, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να προχωρήσει στον σχεδιασμό του προγράμματος της επόμενης σεζόν. Με άλλα λόγια, όπως ομολογούν τα στελέχη του που απεγνωσμένα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, «το κανάλι κινδυνεύει να μείνει χωρίς πρόγραμμα για την τηλεοπτική σεζόν 2015-2016», αφού ακόμη και στην περίπτωση που επικρατήσει το καλό σενάριο και οι μέτοχοι γεμίσουν τα ταμεία του με «ζεστό» χρήμα, ο χρόνος δεν επαρκεί για να παραγγείλουν σειρές και να κλείσουν συμφωνίες! Ως εκ τούτου, το MEGA χρειάζεται επειγόντως χρήματα και ενδεχομένως περισσότερα από τα 15,1 εκατ. ευρώ που αποφάσισαν οι μέτοχοι. Η επένδυση σε νέο πρόγραμμα είναι ο μόνος τρόπος για να φρενάρει την κατρακύλα της τηλεθέασης πριν αποτυπωθεί στα έσοδα, δεδομένου ότι για πρώτη φορά στην ιστορία του ο σταθμός έχει υποχωρήσει στην τρίτη θέση!
Οι συζητήσεις, όμως, των μεγαλο-μετόχων στο πλαίσιο της γενικής συνέλευσης, αλλά και τις επόμενες ημέρες εν όψει της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, μόνο ενθαρρυντικές δεν είναι για το μέλλον του καναλιού…
Επισήμως, επιβεβαιώθηκαν οι επιφυλάξεις της πλευράς Ψυχάρη, αφού, όπως ανακοινώθηκε, ο μέτοχος θα λάβει μέρος στην αύξηση ασκώντας πλήρως τα δικαιώματά του, υπό την προϋπόθεση πως δεν θα μεταβληθούν οι οικονομικές συνθήκες και το επιχειρηματικό περιβάλλον το προσεχές διάστημα. Ενώ, αντίστοιχα, καταγράφηκε η απροθυμία της οικογένειας Μπόμπολα, με δήλωση της ΠΗΓΑΣΟΣ Εκδοτικής που ανέφερε ότι επιφυλάσσεται για το αν θα ασκήσει το δικαίωμα συμμετοχής στην αύξηση ολικώς ή μερικώς και θα επανεξετάσει τη στάση της κατά την περίοδο της αύξησης. Παράλληλα, από τις συζητήσεις στο παρασκήνιο προκύπτει ότι ο Σταύρος Ψυχάρης πρότεινε την εξαγορά του 51% του σταθμού έναντι 17 εκατ. ευρώ και τον απόλυτο έλεγχο του μάνατζμεντ, κάτι που δεν βρήκε σύμφωνους τους υπόλοιπους… Αλλά και η πρόταση της οικογένειας Βαρδινογιάννη για συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου του εκδότη Θεοχάρη Φιλιππόπουλου σε ένα ποσοστό της τάξης του 5% έως 10%, πρόταση με την οποία διαφώνησε ο Σταύρος Ψυχάρης.
Επίσης, ακούγεται ότι πίσω από την απροθυμία της οικογένειας Μπόμπολα να συμμετάσχει στην αύξηση κρύβεται, στην ουσία, η διάθεσή της να αποχωρήσει ή ενδεχομένως να εμπλακεί στη μετοχική σύνθεση του καναλιού ο συνέταιρος του Φώτη Μπόμπολα σε στοιχηματικές εταιρείες, εκδότης Δημήτρης Μάρης.
Νέοι παίκτες
Ωστόσο, η κυβέρνηση, αποφασισμένη να ρυθμίσει το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, βάζοντας κανόνες και προκηρύσσοντας από μηδενική βάση τις τηλεοπτικές άδειες με ανοιχτό διεθνή διαγωνισμό… προχωράει στην ουσία σε ριζική αλλαγή του χάρτη των ΜΜΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι θα επιτρέψει και σε άλλους παίκτες να μπουν στην αγορά της τηλεόρασης, ανοίγοντας το κλειστό «επάγγελμα» του καναλάρχη…
Ζητώντας, παράλληλα, από τους υφιστάμενους επιχειρηματίες, εάν επιθυμούν να παραμείνουν στο παιχνίδι, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να διασώσουν τα κανάλια τους. Προς αυτήν την κατεύθυνση, δηλαδή του ανοίγματος της συγκεκριμένης αγοράς, λέγεται ότι οι νέοι ένοικοι του Μαξίμου έχουν στείλει μηνύματα ενθάρρυνσης σε αρκετούς επιχειρηματίες, λέγοντάς τους ότι θα αντιμετώπιζαν θετικά την είσοδό τους στην τηλεόραση. Αποδέκτες ανάλογων μηνυμάτων φέρεται να έχουν γίνει ο πρόεδρος του Ολυμπιακού Βαγγέλης Μαρινάκης, ο Σωκράτης Κόκκαλης, η οικογένεια Γιαννακοπούλου, η Γιάννα Αγγελοπούλου, ο εφοπλιστής Γιώργος Καραγιώργης κ.ά. Επιπλέον, όμως, ενδιαφέρον φέρεται να υπάρχει και από επιχειρηματικούς ομίλους του εξωτερικού, κάτι που έχει επιβεβαιώσει και ο επικεφαλής της ΓΓΕΕ, Λευτέρης Κρέτσος.
Συμπερασματικά, για να επιβεβαιωθούν όλα τα παραπάνω και να υλοποιήσει η κυβέρνηση Τσίπρα τις εξαγγελίες της που ανατρέπουν τον χάρτη των ελληνικών μίντια, για άλλους προς το καλύτερο και για άλλους προς το χειρότερο -εκτός από την πολιτική της βούληση που δεν είναι αυτονόητη- χρειάζεται η ύπαρξη συμφωνίας με τους δανειστές, η αποφυγή εκλογών που θα «παγώσει» κάθε πρωτοβουλία και φυσικά ομαλές πολιτικές εξελίξεις!
ΠΗΓΗ
http://www.crashonline.gr/%CF%81%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%81%CF%84%CE%B1%CE%B6-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%BF-crash-%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CF%84%CE%BF-%CF%84%CE%B7%CE%BB%CE%B5/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου